BAZYLIKA SANTISSIMA ANNUNZIATA WE FLORENCJI

Bazylika della Santissima Annunziata we Florencji i freski w portyku.

Bazylika Santissima Annunziata we Florencji
Fasada z portykiem bazyliki Santissima Annunziata

Chiostrino dei Voti przy bazylice della Santissima Annunziata we Florencji to miejsce mniej znane turystom a warte odwiedzenia. Można tam zobaczyć niesamowity cykl fresków, przy którym pracowali znani artyści w 15 tym i 16 tym wieku. Przetłumaczona nazwa to krużganek ofiar czyli voti, składanych przez wiernych w podziękowaniu za otrzymane łaski.

Bazylika della Santissima Annunziata jest sanktuarium maryjnym. Według legendy zawiera cudowny fresk Zwiastowania, ponieważ twarz Maryi została namalowana ręką anioła. Fresk znajduje się pod pięknym renesansowym tabernakułem, zaraz po lewej stronie od wejścia do bazyliki.

Podczas gdy w bazylice często odprawiane są msze i nabożeństwa, a wizyty turystyczne są w niej zakazane, do jej przedsionka można wejść bez problemu i zupełnie bezpłatnie.

Elegancka architektura krużganku to dzieło Michelozza, artysty pierwszych Medyceuszy, który pracował również przy budowie ich rezydencji miejskiej – palazzo Medici i przy odnowie klasztoru San Marco. To jego płaskorzeźba Maryi z dzieciątkiem wieńczy jedną ścianę westybułu.

bazylik Santissima Annunziata we Florencji Alesso Baldovinetti
Alesso Baldovinetti, 1460

Dekoracja ścienna krużganku rozpoczyna się w 1460 roku i zostaje opłacona z ofiar wiernych. Alesso Baldovinetti maluje Adorację Dzieciątka, symboliczna konsekwencja fresku Zwiastowania, znajdującego się po drugiej stronie w bazylice.

Cosimo Rosselli, Filippo Benizi, 1476

W 1476 roku, inny malarz, Cosimo Rosselli rozpoczyna cykl fresków o życiu Filippa Benizi, najważniejszego członka zakonu Serviti, który założył kościół i klasztor w 13 tym wieku. Maluje scenę Rezygnacji z dóbr doczesnych Św Filipa, bardzo podobną stylistycznie do sceny rezygnacji z dóbr Św Franciszka,  namalowanej przez Ghirlandaio w kościele Santa Trinita we Florencji.

Potem trzeba poczekać trochę na przypływ finansowy i dopiero w 1509-10 roku Andrea del Sarto kontynuuje epizody z życia Św Benizi.

Bluźniercy uderzeni przez piorun.
Andrea del sarto, bazylika santissima annunziata we florencji

Uwolnienie opętanej.
andrea dl sarto, uwolnienie opetanej

Cud wskrzeszenia chłopca w momencie pogrzebu Filippa Benizi.
andrea dl sarto, uzdrowienie, bazylika santissima annunziata florencja

Cudowne uzdrowienia przy relikwiach świętego.
andrea del sarto, Cudowne uzdrowienia przy relikwiach świętego.

Andrea del Sarto nazywany był malarzem bezbłędnym i charakteryzuje się doskonałym rysunkiem, mocnymi kolorami i rozmyciem konturów. Malarz perfekcyjnie nauczył się nowości wprowadzonych do sztuki przez Leonarda da Vinci i Michała Anioła. Nie brakuje szczegółów pejzażu i życia codziennego charakterystycznych dla tradycji we Florencji.

Po drugiej stronie krużganku Andrea del Sarto maluje:

Podróż trzech króli.
Pojawia sie legendarna żyrafa, która naprawdę trafiła do Florencji kilkadziesiąt lat wcześniej jako prezent sułtana dla Wawrzyńca Wspaniałego.
podroz trzech kroli andrea del sarto

Narodzenie Maryi, które dzieje się w typowym pokoju zamożnej rodziny z Florencji. Służące obmywają noworodka i przynoszą pierwszy posiłek dla rodzącej Św Anny.
Scenę uważa się za arcydzieło malarza.
narodzenie Maryi, Andrea del Sarto

Uczniowie malarza dodają trzy sceny z życia Maryi.

Ślub Maryi, Franciabigio.
Podobno malarz zniszczył twarz Matki Boskiej w trakcie dekoracji, ponieważ nie chciał by zakonnicy widzieli jego niezakończoną jeszcze pracę.
Franciabigio, Slub Maryi

Nawiedzenie Św Elżbiety, Pontormo.
Typowa kompozycja dla malarza i muskularne postacie.
Przykład wiary dwóch kobiet jest porównany do wiary Abrahama, który przygotowuje się do poświęcenia jedynego syna Izaaka.
Pontormo, nawiedzenie Elzbiety

Wniebowzięcie Maryi, Rosso Fiorentino. Z rozmazanymi do przesady konturami i podkrążonymi oczami, charakterystycznymi dla twórczości malarza.
rosso fiorentino, bazylika santissima annunziata we florencji

Te nazwiska większości mogą mało mówić, ale są to malarze, przedstawiciele tak zwanego manieryzmu, nurto narodzonego we Florencji na początku 16 go wieku. Te właśnie freski są uważane za pierwszy przykład tego ruchu, który trwał do kontrreformacji. O manieryzmie pisałam tutaj.

Jeśli chcecie więc zobaczyć coś innego we Florencji, to zajrzyjcie koniecznie do bazyliki Santissima Annunziata. Przy okazji możecie zobaczyć piękny plac Santissima Annunziata z dwoma ciekawymi fontannami, portyk szpitalu Niewiniątek, zaprojektowany przez Brunelleschiego i podejść do muzeum archeologicznego.

Godziny otwarcia bazyliki:
8.30 – 12.00
16.00 – 19.30

Wizyty we Florencji i Toskanii z przewodnikiem.

MANIERYZM – EKSCENTRYCZNY STYL W SZTUCE 16GO WIEKU

Kilka słów o manieryzmie, kierunku w sztuce, który pojawił się w latach dwudziestych 16-go wieku we Włoszech i stamtąd rozprzestrzenił się na całą Europę.

Kaplica Sykstyńska - Michał Anioł

Ekscentryczny manieryzm, to odpowiedź nowego pokolenia artystów w szesnastym wieku na perfekcję osiągniętą przez malarzy renesansu, jak również na kryzys polityczny i religijny w Europie. Wystarczy przypomnieć dwa rewolucyjne wydarzenia tamtych lat: tezy Lutera w Wittenberdze w 1517 roku i Sacco di Roma czyli podbój Rzymu w 1527 roku. Spowodują one podanie w wątpliwość prawowitości papieża i kościoła katolickiego, jak również ogólnie odczuwaną niepewność i strach.

Termin „manierismo” wywodzi się od słów biografa artystów: Giorgia Vasariego, który mówi o tworzeniu nowych malarzy „alla maniera di…”, czyli na sposób lub imitując styl „wielkiej trójki”: Leonarda da Vinci, Michała Anioła i Rafaela. Jednak tendencje zapoczątkowane przez nich, takie jak: rezygnacja z perspektywy i pejzażu, jaskrawe lub metaliczne kolory, wyolbrzymienie proporcji (na zdjęciu: Kaplica Sykstyńska, Michał Anioł), zostaną przez manierystòw doprowadzone do przesady. Będą oni poszukiwali ekspresji indywidualnej i efektów scenograficznych, próbując wzbudzić w obserwującym niepokój, strach, zdumienie. Można powiedzieć, iż po raz pierwszy w sztuce europejskiej, indywidualizm i ekspresja artysty stają się ważniejsze niż przestrzeganie ogólnie przyjętych reguł i ikonografii.

Rosso Fiorentino - Pala Spedalingo, Uffizi

Jako przykład, spójrzcie na obraz namalowany przez Rosso Fiorentino w 1518 roku: Pala dello Spedalingo. Przesadna i rozmyta kolorystyka, wydłużone proporcje, postacie z palcami jak szpony, niepokojące cienie pod oczami… A jednocześnie perfekcyjnie opanowany rysunek, światłocień i technika kolorystyczna. I wolna reinterpretacja kompozycji często używanej przez malarzy renesansu. Oczywiście obraz nie przypadł do gustu zamawiającemu i zamiast znaleźć się we florentyńskim kościele Ognissanti, został umieszczony w zapomnianej kaplicy kościoła w rejonie Mugello. Dzisiaj możecie go zobaczyć w galerii Uffizi.

Pontormo, Złożenie do grobu

Pontormo, to inny ważny florentyński artysta i przedstawiciel manieryzmu. „Złożenie do grobu” z 1526 roku, ten obraz został namalowany do kaplicy Capponich, w kościele Santa Felicita, gdzie znajduje się do dzisiaj. Wolno unoszące się w powietrzu figury, nie podlegające prawom grawitacji, podtrzymują martwe ciało Chrystusa. Lekkość, niesamowita kolorystyka i brak jakichkolwiek odniesień do przedstawionego religijnego tematu stwarzają u widza surrealne odczucia.

Manieryzm trwał krótko i zakończył się wraz z Soborem trydenckim (1563 rok), kiedy to narzucono artystom powrót do realizmu i do łatwo czytelnych tematów. Do manierystòw we Florencji zaliczany jest również portrecista rodziny Medycejskiej Bronzino.

Zainteresowanych zapraszam również do obejrzenia video na YouTube, gdzie opowiadam o jednym z bardziej znanych dzieł manierystycznych: Madonna z długą szyją, artysty z północy Włoch, Parmigianino.