KOŚCIÓŁ OGNISSANTI – FLORENCJA MNIEJ ZNANA

Kościół Ognissanti

Kościół Ognissanti we Florencji czyli Wszystkich Świętych jest prawdziwą gratką dla miłośników sztuki i miejsc mniej znanych. To właśnie tutaj pochowano jednego z najbardziej znanych na świecie artystów: Sandro Botticelli oraz jego muzę Simonettę Vespucci.

Jak pisałam w artykule o Botticellim, Sandro Filipepi umarł w samotności i zapomnieniu. Jak donosi nam późniejszy “plotkarz“ Giorgio Vasari, podobno artysta chciał spocząć u stóp “najpiękniejszej z pięknych“ i muzy jego życia: Simonetti Vespucci. To jej urodę uwiecznił on na wielu swoich obrazach, z których najsłynniejsze to ”Narodziny Wenus“ i ”Wiosna“.

Simonetta Vespucci
Simonetta jako Wenus

Simonetta pochodziła z arystokratycznej rodziny Vespucci, do której należał również Amerigo Vespucci. Rodzina, na której herbie widnieją osy od słowa vespa objęła opieką kościół Ognissanti i zapłaciła za wiele obrazów i fresków.

Simonetta była prawdopodobnie kochanką Juliana, brata Wawrzyńca Wspaniałego i uważano ją za najpiękniejszą kobietę w mieście. Delikatnego zdrowia, zmarła w bardzo młodym wieku, co jeszcze bardziej przyczyniło się do owiania jej urody w legendę.

Kościół Ognissanti znajduje się na pięknym placu o tej samej nazwie z widokiem na rzekę i na część miasta po jej drugiej stronie, Oltrarno. Świątynia jest położona niedaleko głównego dworca, Santa Maria Novella, ale poza typowym szlakiem turystycznym, co sprawia, iż turyści rzadko tutaj trafiają.

Kościół Ognissanti, Florencja
Barokowe wnętrze

Już fasada kościoła urzeka elegancją. To jeden z niewielu przykładów baroku we Florencji. Matteo Nigetti, uczeń Bernardo Buontalenti zakończył projekt w 1671 roku, inspirując się fasadą jednego z kościołów w Rzymie. Nad wejściem widnieje szesnastowieczna majolika z Koronacją Maryi. Podobno autor, Buglioni wykradł podstępem sekret techniki szklanej majoliki rodzinie della Robbia.

Budowę kościoła Ognissanti rozpoczęto w 1251 roku na życzenie zakonu Umiliati czyli Ukorzonych lub Skromnych. Przedstawiciele zakonu przybyli do Florencji kilkanaście lat wcześniej i osiedlili się strategicznie blisko rzeki. Kongregacja była otwarta zarówno dla kobiet jak i dla mężczyzn, i w przeciwieństwie do zakonów żebrzących, utrzymywała się z własnej pracy. Głównie ze szklarstwa i sukiennictwa, aktywności, która przyczyniła się w szczególny sposób do bogactwa Florencji. Umiliati mieli mały port przy rzece, wiele młynów wodnych i przędzalni. Bardzo szybko stali się jednym z najbogatszych zakonów w mieście, mogącym sobie pozwolić na zamówienia u najbardziej utalentowanych artystów.

Krucyfiks Giotto, Kościół Ognissanti Florencja
Giotto, Krucyfiks, 1315

Do kościoła na początku 14 go wieku zamówiono dużą Maestà autorstwa Giotta, dzisiaj do podziwiania w jednej z pierwszych sali Galerii Uffizi. Dla pocieszenia Giotto wykonał również krucyfiks, który znajduje się do dzisiaj w kościele. Krzyż uderza ilością ultramaryny, otrzymywanej z bardzo drogiego kamienia lapis lazuli i naturalnością ułożenia ciała Chrystusa. To właśnie Giotto zrewolucjonizował malarstwo europejskie, rezygnując ze sztywnych kanonów greckich i wprowadzając realizm i ekspresję.

W 15 tym wieku w kościele pracowali dwaj inni rozchwytywani malarze: Domenico Ghirlandaio i Sandro Botticelli. Wykonali oni dwa freski przedstawiające: Św. Hieronima i Św. Augustyna podczas pracy umysłowej. Charakteryzują się one dużą ilością szczegółów i czerpią z malarstwa flamandzkiego. Freski kiedyś znajdowały się na przegrodzie oddzielającej prezbiterium od części dla wiernych.

Domenico Ghirlandaio, Madonna della Misericordia, Florencja
Madonna della Misericordia, Domenico Ghirlandaio

Rodzina Vespucci zamówiła u Ghirlandaio “Ostatnią wieczerzę” do refektorium, czyli miejsca na posiłki dla zakonników. Dzisiaj ten fresk można zobaczyć tylko w niektóre dni tygodnia. Natomiast w kościele widać inny fresk artysty przedstawiający Madonnę Miłosierdzia. Pod płaszczem Matki Boskiej, za staruszkiem ubranym na czerwono widać Amerigo Vespucci. Jako jeden z pierwszych żeglarzy Amerigo zorientował się o odkryciu nowego kontynentu w 1492 roku. Dlatego Ameryka do dzisiaj nosi jego imię.

Z czasem włókiennictwo znacznie podupadło, a zakon Umiliati, który stracił swoje znaczenie został zniesiony przez papieża w 1571 roku. Kosma I Medyceusz sprowadził wtedy na ich miejsce franciszkanów, którzy od razu zajęli się odnową kościoła i klasztoru. Na murach krużganku zamówiono wtedy cykl fresków o życiu Św. Franciszka. Zakonnicy przywieźli do kościoła jedną ze swoich cenniejszych relikwii, tunikę, w którą był ubrany Franciszek podczas otrzymania stygmat w 1224 roku.

W Zakrystii można zobaczyć resztki czternastowiecznych fresków malarzy tak zwanych giotteschi, czyli tych, którzy przejęli nowinki wprowadzone przez Giotta.

Ciekawostka: W kaplicy po lewej stronie ołtarza wisi krucyfiks Wita Stwosza, autora ołtarza w krakowskiej katedrze. A w ukrytej kapliczce po prawej stronie została pochowana Carolina Bonaparte, siostra Napoleona.


Interesuje Cię wizyta z przewodnikiem również po mniej znanych miejscach? Zamów wizytę całodniową.

KOŚCIÓŁ SANTA TRINITA WE FLORENCJI – PEREŁKA W CENTRUM MIASTA

Plac Santa Trinita

Dlaczego warto odwiedzić kościół Santa Trinita czyli Świętej Trójcy we Florencji?

Florencja posiada niesamowitą ilość muzeów, kościołów i miejsc wartych odwiedzenia. (Pisałam w skrócie prawie o każdym z nich tutaj). Trudno więc zdecydować co zobaczyć i jak zaplanować wizytę. Kościół Santa Trinita we Florencji znajduje się w samym centrum miasta, przy placu i moście o tej samej nazwie. Wstęp jest bezpłatny i według mnie naprawdę warto tam wejść chociaż na chwilkę.

Kościół Santa Trinita został zbudowany prawdopodobnie w 9 tym wieku i wielokrotnie powiększany i zmieniany. Dzisiejsza bazylika łączy cechy architektury wczesnochrześcijańskiej, romańskiej, gotyckiej, renesansowej, barokowej i modyfikacji dziewiętnastowiecznych.

Oto kilka informacji, na co warto zwrócić uwagę będąc w kościele.

kościół Santa Trinita Florencja

FASADA KOŚCIOŁA – ELEGANCJA I KOLORYSTYKA PLACU
Zwróćcie uwagę na elegancką fasadę kościoła, która wkomponowuje się zarówno formą jak i kolorystyką w kontekst architektoniczny placu Santa Trinita. Fasada została wykonana pod koniec 16 go wieku z charakterystycznego dla Florencji brązowego kamienia “pietra forte”. Architektem był Bernardo Buontalenti, jeden z ulubionych i najbardziej utalentowanych artystów Kosmy I i jego syna Franciszka I. Na fasadzie figurują oryginalne rzeźby Giovanniego Battista Caccini, nad głównym wejściem Święta Trójca, a w niszy Św. Aleksy lub Św. Jakub Większy.

Krypta kościół Santa Trinita Florencja
Krypta

KONTRFASADA I KRYPTA – SKOK W CZASIE
Kontrfasada to fasada od wewnątrz i widać tutaj pozostałości po fasadzie romańskiej prawdopodobnie z 11 go wieku, kiedy to kościół został powiększony przez nowo założony zakon Vallombrosa. Warto zejść do podziemnej krypty w centrum kościoła. Możliwe, iż pochodzi ona z 9 go wieku. Nad kryptą znajdował się ołtarz a nad nim podwyższone prezbiterium czyli część dla kleru. Zwróćcie uwagę na kolumny i kapitele różniące się od siebie, prawdopodobnie pochodzące ze zburzonych budowli rzymskich we Florencji.

Kaplica Bartolini Salimbeni
Freski Lorenzo Monaco

KAPLICA BARTOLINI SALIMBENI – FRESKI Z ŻYCIA MARYI
Zamożne rodziny kupców i bankierów od średniowiecza kupowały boczne lub główne kaplice w kościołach i zamawiały do nich cykle dekoracyjne u ówczesnych artystów. Po prawej stronie od wejścia, czwarta kapliczka zasługuje na Waszą uwagę. Znajduje się w niej jedyny zachowany do dzisiaj cykl fresków malarza i zakonnika Lorenzo Monaco. Freski z początków 15 go wieku przedstawiają epizody z życia Maryi, takie jak jej ślub, śmierć czy wniebowstąpienie. Te historie wywodzące się z niekanonicznych pism, apokryfów cieszyły się dużym powodzeniem w sztuce religijnej. Obraz na ołtarzu przedstawiający Zwiastowanie to również dzieło tego samego artysty.

Dowiedz się co to jest fresk.

Kaplica Sassetti

KAPLICA SASSETTI – ARCYDZIEŁO RENESANSU
Prawdziwa perełka w kościele to kaplica rodziny Sassetti, po prawej stronie od głównego ołtarza. Wrzućcie dwa euro na światło w automacie i podziwiajcie niesamowite freski z końca 15 go wieku wykonane przez Domenica Ghirlandaio i jego warsztat.

Francesco Sassetti, zamowił u artysty sceny z życie jego imiennika Św. Franciszka. Ghirlandaio połączył wydarzenia z życia świętego, takie jak zrezygnowanie z dóbr rodzicielskich, stygmaty czy próbę ognia ze scenerią pejzaży Toskanii i piętnastowiecznej Florencji. Na freskach widzimy również ówczesne postaci, nawet samego Wawrzyńca Wspaniałego i jego dzieci.
Ciekawostka: na jednym z fresków widać piazza della Signoria a na innym malarz przedstawił miasto Pizę z Krzywą Wieżą.

San Giovanni Gualberto
Jan Gwalbert podczas cudownego wydarzenia

CUDOWNY KRUCYFIKS
W kaplicy tuż obok, znajduje się krucyfiks, związany z cudowną historią. Założyciel zakonu Vallombrosa, Św. Jan Gwalbert, dzięki któremu kościół został odbudowany w 11 tym wieku, przeżył wydarzenie związane właśnie z tym krzyżem. Jan Gwalbert, jak to było w zwyczaju średniowiecznym, musiał pomścić śmierć swojego zamordowanego brata. Ale kiedy znalazł się z nim oko w oko, coś w nim tknęło i podarował mu życie. Udał się wtedy do pobliskiego kościoła na wzgórzu San Miniato al Monte, by się pomodlić. Podczas kontemplacji, Chrystus na krzyżu kiwnął do niego głową. Giovanni Gualberto zupełnie zmienił swoją mentalność po tym wydarzeniu, oddał się pokucie i życiu na odludziu, a po kilku latach założył zakon Vallombrosa, który zajął się walką z korupcją na łonie ówczesnego kościoła. Podobno ten właśnie krzyż wisi w kapliczce obok głównego ołtarza.

Luca della Robbia, Pomnik Benozzo Federighi, 1454
Majolika ozdobna dookoła grobu

KOLOROWA RENESANSOWA MAJOLIKA
W kaplicy Scali, po lewej stronie od głównego ołtarza, obejrzyjcie jeden z pierwszych przykładów kolorowej szklanej majoliki, techniki, która odniosła wielki sukces w 15 tym wieku. Początkowo Luca della Robbia, wynalazca techniki, otrzymywał tylko kolor biały i błękitny. Natomiast w ozdobie grobu biskupa z Fiesole Benozzo Federighi, widzimy różne kolory girlandyn i kwiatów. Całość robi piękne i eleganckie wrażenie. Grób został tutaj przeniesiony z pobliskiego kościoła San Pancrazio.

Poczytaj więcej o majolice.

Desiderio da Settignano Maria Magdalena
Maria Magdalena

WYCHUDZONA MARIA MAGDALENA
W ostatniej kaplicy, po lewej stronie od wejścia znajduje się drewniana rzeźba przedstawiająca Św. Marię Magdalenę. Kobieta w podeszłym wieku i umęczona przez posty i pokutę, pokryta długimi włosami, trzyma w prawej ręce pojemnik na olejki, którymi według Pisma Świętego chciała namaścić ciało Chrystusa. Takie przedstawienie Desiderio da Settignano skopiował od swojego mistrza Donatella, który rok wcześniej wykonał podobną figurę świętej, lecz w o wiele bardziej dramatycznym wydaniu. Rzeźba Donatella znajduje się w Muzeum Opera del Duomo.

Jeśli spodobał się Wam post, polubcie go, napiszcie do mnie, skomentujcie, podzielcie się .
I zapraszam do kontaktu i do wizyt po Florencji ze mną.