PALAZZO PITTI – FLORENCJA

palazzo pitti
Palazzo Pitti – Florencja

Ten ogromny pałac i plac wywierają duże wrażenie na turystach zaraz po przejściu przez Ponte Vecchio (Most Złotników) na drugą stronę rzeki Arno, do mniej znanej dzielnicy miasta: Oltrarno. Kiedyś rezydencja dynastii Medycejskiej, potem Habsburgów, Burbonów i dynastii sabaudzkiej, dzisiaj pałac Pitti oferuje do zwiedzenia interesujące muzea i jeden z największych ogrodów historycznych w Europie, ogród Boboli.

Podobno oryginalny, o wiele mniejszy pałac został zbudowany według projektu samego Filippa Brunelleschiego, genialnego architekta kopuły florentyńskiej katedry. Bogaty kupiec Luca Pitti i rywal nieoficjalnie rządzącej we Florencji rodziny Medyceuszy chciał pokazać swoje bogactwo i zlecił około 1458 go roku uczniowi Brunelleschiego: Luca Fancelli wykonanie pałacu. Ironią losu, kiedy rodzina Pitti popadła w długi i niedostatek, to właśnie Medyceusze: Eleonora z Toledo z mężem Kosmą I w 1549 roku wykupili pałac Pitti. Przez następne lata siedziba dynastii została wielokrotnie powiększana, dodano ogrody i dziedziniec a potem w 18 tym i w 19 tym wieku dwa boczne skrzydła.

Oryginalny wygląd pałacu i okolicy można zobaczyć na mapie Florencji z 1470 roku jak również na obrazie Giusto Utensa z końca 16 go wieku. 

Boboli e Pitti, Utens
Giusto Utens – Palazzo Pitti w szesnastym wieku

Aktualnie w Pałacu Pitti mieszczą się ważne i ciekawe muzea we Florencji, na których zwiedzanie warto poświęcić cały dzień. Na pierwszym piętrze znajduje się Galeria Palatyńska, zawierająca niesamowitą kolekcję obrazów malarzy włoskich i europejskich od 15 go do 19 go wieku oraz Apartamenty Królewskie, umeblowane w 19 tym wieku.

Na parterze po lewej stronie od wejścia znajduje się Muzeum Skarbu Wielkich Książąt, kiedyś Muzeum Srebra. W udekorowanych freskami salach można zobaczyć kosztowne unikaty: biżuterie, kryształy, srebra, obrazy i rzeźby, wazony, porcelana i wiele innych przedmiotów.

Na pierwszym piętrze Pałacu Pitti mieści się Galeria Sztuki Współczesnej prezentująca fascynujący zbiór obrazów i rzeźb od 18 go do 20 go wieku. To tutaj znajduje się największa na świecie kolekcja obrazów malarzy nazwanych “macchiaioli”, którzy byli pewnego rodzaju prekursorami impresjonistów i jednym z najciekawszych nurtów w malarstwie włoskim sztuki współczesnej.

Na szczycie wzgórza w Ogrodzie Boboli znajduje się Muzeum Porcelany, a Pałacyk Meridiany gości Muzeum Kostiumów i Mody.

palazzo pitti galeria palatyńska

GALERIA PALATYŃSKA I APARTAMENTY KRÓLEWSKIE

Galeria Palatyńska (Galleria Palatina) zajmuje aż 26 sal lewego skrzydła pierwszego piętra Pałacu. W 1828 roku w galerii zawieszono najważniejsze obrazy i otwarto ją dla zwiedzających. Kolekcja zawiera arcydzieła autorstwa mistrzów epoki Renesansu i Baroku, m. in. Rafaela, Tycjana, Rubensa, Caravaggia, Tintoretta oraz malarzy flamandzkich, w tym Van Dycka. Musicie wiedzieć, iż obrazy nie są pokazane jak w muzeum Uffizi, w sposób chronologiczny, ale według kryteriów estetycznych. Warto więc pomyśleć o zwiedzaniu Galerii z przewodnikiem.

Każda sala pełniła kiedyś inna funkcje i zostały one ozdobione freskami o tematyce głównie mitologicznej, gloryfikującej rządzące dynastie. Najbardziej znane sale poświęcone planetom zostały udekorowane przez barokowego mistrza Pietro da Cortona i jego ucznia Ciro Ferri.

Lazienka Napoleona Bonaparte Florencja, Pałac Pitti
Łazienka Napoleona Bonaparte

Ciekawostka: W galerii możecie zobaczyć łazienkę specjalnie zaprojektowaną dla Napoleona Bonaparte przez krótko sprawująca władzę we Florencji jego siostrę: Elizę Baciocchi.

Od 1865 roku przez krótki okres, w którym Florencja była stolicą Włoch, w Pałacu Pitti mieszkali władcy królewskiego rodu sabaudzkiego. Apartamenty są bogato wyposażone w meble z kolekcji rządzących we Florencji rodów. Stoły z półszlachetnych kamieni, konsole i lustra, akcesoria meblowe i jedwabne, arrasy na ścianach oferują fascynującą mieszankę stylów, które opowiadają o życiu codziennym i gustach różnych epok.

Przed wejściem do Galerii i Apartamentów zajrzyjcie do Białej Sali. Ten pokój uderza swoją bielą i elegancją. Został on stworzony w 18 tym wieku i ozdobiony stiukami w stylu neoklasycznym przez braci Albertolli jak również kryształowymi żyrandolami, specjalnie sprowadzonymi z Bohemii. W 1954 roku w Białej Sali, Giovan Battista Giorgini zorganizował pierwszy pokaz mody prét-à-porter. W ten sposób Florencja stała się stolicą mody, a pokazy mody w mieście do dzisiaj nazywane są właśnie Pitti.

Muzeum Skarbu, freski
Sale na parterze – Palazzo Pitti

MUZEUM SKARBU WIELKICH KSIĄŻĄT KIEDYŚ MUZEUM SREBRA

Muzeum mieści się w lewym skrzydle Pałacu Pittich na parterze i na półpiętrze, tam gdzie kiedyś znajdowały się letnie i chłodniejsze apartamenty Medyceuszów. Sale reprezentacyjne zaraz po wejściu, ozdobione są przepięknymi freskami, których tematem jest przywołanie mitologii historii Medyceuszy za czasów Wawrzyńca Wspaniałego oraz “trompe l’oeil” stwarzającymi iluzję architektury.

Muzeum posiada niezwykle bogatą kolekcję cennych eksponatów zebraną przez wieki przez rządzące we Florencji dynastie. Zbiór prezentuje florenckie rzemiosło i inne szkoły i kraje i obejmują wazy z kryształu górskiego, dzieła z kamieni półszlachetnych i kości słoniowej, klejnoty, bursztyny, srebro, kamee, dywany, zegary i wyroby importowane z Chin. Muzeum prezentuje również niezwykłą kolekcję klejnotów od 17 go wieku, w tym biżuterię współczesną.

Telemaco Signorini, widok na Florencje
Obraz Telemaco Signorini, Florencja

GALERIA SZTUKI WSPÓŁCZESNEJ

Galeria Sztuki Współczesnej znajduje się na drugim piętrze Pałacu Pitti i można z niej podziwiać wspaniały widok na Florencję i na ogród Boboli. Galeria prezentuje liczną kolekcję obrazów i rzeźb, głównie włoskich, od końca 18 go do pierwszych dekad 20 go wieku. Można tam zobaczyć malarstwo klasyczne, romantyczne i historyczne jak również wiele obrazów szkoły Macchiaioli. Nurt ten, podobny do impresjonizmu rozwinął się we Florencji w latach 50 tych i 60 tych 19 go wieku i zrzeszał takich malarzy jak Giovanni Fattori, Telemaco Signorini czy Silvestro Lega. Na obrazach można zobaczyć wiele pejzaży i architektur ówczesnej Toskanii i Florencji.

Galeria jest często pomijana przez turystów, mimo iż moim zdaniem jest jedną z najciekawszych kolekcji we Florencji. Przełom 19 go i 20 go wieku cechuje się niezwykłą ilością nurtów w sztuce: kubizm, impresjonizm, postimpresjonizm, dywizjonizm, fowizm, futuryzm. Warto więc tam zajrzeć i nacieszyć oczy.

Muzeum mody i kostiumu we Florencji
Moda w Palazzo Pitti

MUZEUM MODY I KOSTIUMU

Muzeum Mody i Kostiumów znajduje się w Pałacyku Meridiany, zbudowanym na przełomie 18 go i 19 go wieku. Wszystkie rządzące we Florencji rody odcisnęły swoje piętno na wyposażeniu i dekoracji tego miejsca.

Muzeum Mody zostało założone w 1983 roku i było pierwszym takim muzeum we Włoszech. Stroje są eksponowane rotacyjnie co trzy lata ze względów konserwacyjnych. Ubiory obejmują modę od 18 go wieku do dzisiaj, a także bieliznę, biżuterię oraz fascynujący korpus strojów scenicznych ze znanych filmów, sztuk i oper.

Wśród starożytnych strojów znajdują się szesnastowieczne ubiory pogrzebowe Kosmy I, jego małżonki Eleonory z Toledo i syna Garzia, dzisiaj eksponowane na stałe po kompleksowej renowacji. W muzeum są organizowane bardzo często specjalne wystawy poświęcone poszczególnym aspektom kolekcji.

Boboli Ogrod, Muzeum Porcelany
Palazzina del Cavaliere, Boboli

MUZEUM PORCELANY

Muzeum Porcelany mieści się od 1973 roku w Pałacu Cavaliere na szczycie wzgórza w ogrodzie Boboli. Warto tam wejść, by zobaczyć niesamowity widok na florenckie wzgórza i scenograficzny labirynt florealny.

W muzeum znajdują się głównie zbiory porcelany stołowej z domów panujących w Palazzo Pitti, od Medyceuszy po Habsburgów, w tym dynastii Burbonów – Parmy z wielką księżną Toskanii Marią Luizą i siostrą Napoleona, Elizą Baciocchi. W 1810 roku Napoleon podarował siostrze słynny zestaw porcelany z Sèvres.

Ogrod Boboli aleja
Boboli

OGRODY BOBOLI

Ogrody te stanowią największy monumentalny teren zielony we Florencji. Ich historia sięga czterech stuleci, ponieważ Kosma I zamówił projekt u architekta Tribolo w 1549 roku. Prace kontynuowali Ammannati, Buontalenti i Parigi Giovane. O ogrodzie możecie poczytać na moim artykule.

Bilety do Pałacu Pitti możecie zakupić tutaj.

Wizyta z przewodnikiem po Galerii Palatyńskiej i ogrodach Boboli trwa około 3 godziny. Dowiedz się więcej.

NOWA ZAKRYSTIA – MICHAŁ ANIOŁ

Michał Anioł i jego arcydzieło architektury i rzeźby: Nowa Zakrystia w kościele San Lorenzo we Florencji. Dowiedz się więcej.

We Florencji, mieście, w którym Michał Anioł mieszkał i tworzył, zanim przeniósł się na stałe do Rzymu, jego dzieła znajdują się dzisiaj w wielu miejscach i muzeach. Casa Buonarroti, Accademia, Uffizi, Muzeum Opera del Duomo, Palazzo Vecchio, Bargello czy kompleks, w którego skład wchodzą: kościół San Lorenzo, Cappelle Medicee i Biblioteca Laurenziana. Nie jest więc łatwo zobaczyć całą twórczość artysty podczas jednego pobytu. 

Nowa Zakrystia, Kaplica Medyceuszy Florencja
Widok na kościół San Lorenzo i na Kaplice Medycejskie

Jeśli jednak jesteście wielbicielami Michała Anioła, koniecznie powinniście odwiedzić kościół San Lorenzo i Kaplice Medycejskie. To tam znajduje się arcydzieło architektoniczne i rzeźbiarskie geniusza: Nowa Zakrystia czyli po włosku Sacrestia Nuova nazywana również Kaplicą Medyceuszy. To o niej opowiem Wam dzisiaj.

W 1520 roku, papież Leon X, syn Wawrzyńca Wspaniałego i jego kuzyn Julio zamawiają Michałowi Aniołowi wykonanie Nowej Zakrystii, kaplicy nagrobnej dla członków dynastii. Mimo iż artysta wychował się razem z Medyceuszami, goszczony w domu Wawrzyńca, jego stosunki z nimi nie były zbyt przyjazne. Buonarroti nie popierał ich władzy nad miastem i w 1529 roku czynnie uczestniczył w obronie Florencji przed atakiem zorganizowanym przez Medyceuszy, by powrócić do panowania nad miastem. Michał Anioł był jednak najbardziej cenionym artystą tamtych czasów, uważanym za boskiego geniusza, więc komu innemu mogli oni powierzyć tak ważne dla nich zadanie, które miało gloryfikować dynastię?

Stara Zakrystia Brunelleschi, Florencja
Stara Zakrystia, Brunelleschi

Prawie sto lat wcześniej, Brunelleschi zaprojektował Zakrystię, znajdującą się naprzeciw, gdzie pochowano głowę rodziny Giovanni di Bicci wraz z małżonką i innych przedstawicieli dynastii. Została ona dla odróżnienia nazwaną starą. Michał Anioł powielił matematyczną precyzję, proporcje, elementy takie jak kwadrat i kopuła jak również kolorystykę Brunelleschiego. Jego rozwiązania cechują się jednak zupełnie inną plastyką i wkomponowaniem rzeźby w architekturę. Wszak właśnie rzeźba była uważana przez Buonarrotiego za najważniejszą ze sztuk.

Zaraz po wejściu do Nowej Zakrystii, uderza jej estetyka, wyprana z jakichkolwiek odniesień czasowych, religijnych i przenosząca obserwatora w prawie nieziemski obszar. Na dwóch przeciwnych ścianach znajdują się dwa sarkofagi, każdy z nich ozdobiony dwoma półleżącymi figurami i siedzącą postacią.

Nowa Zakrystia, Florencja, grob Giuliano
Grób Giuliana, księcia z Nemours

Po prawej stronie od wejścia, znajduje się grób Giuliana, księcia z Nemours. Jest on przedstawiony jako piękny młodzieniec w zbroi rzymskiego żołnierza, mimo iż nigdy nim nie był. Giuliano, syn Wawrzyńca i brat papieża Leona X, umarł bardzo młodo niwelując nadzieje dynastii na kontynuacje rodu. Michał Anioł oddał Giuliana w wyidealizowany sposób, odpowiadając na zarzucane mu niepodobieństwo, iż po latach nikt nie będzie pamiętał ani interesował się rzeczywistym wyglądem księcia.

Noc, Michal Aniol, Nowa Zakrystia
Alegoria Nocy

Na grobie spoczywają dwie symboliczne figury, Noc i Dzień. Nocy, zamyślonej i z pochyloną głową, towarzyszą sowa, maska i kwiaty maku, symbole zarówno snu jak i śmierci. Dzień nie wygląda natomist na zbyt chętnego do pobudki i jest figurą niezakończoną, cecha charakterystyczna dla wielu prac Michała Anioła. Obie postaci są przedstawione w nienaturalnych, skomplikowanych pozycjach.

Zmierzch, Michal Aniol, Nowa Zakrystia, Florencja
Zmierzch, Michał Anioł

Po przeciwnej stronie grób Lorenzo, księcia z Urbino. On również jest ubrany w strój antycznego wodza, jednak w przeciwieństwie do wujka Giuliano jest on przedstawiony zamyślony i symbolizuje życie pasywne, spędzone na refleksji. Na sarkofagu dwie postaci oddają alegorie Zmierzchu i Jutrzenki. Męska figura Zmierzchu jest zmęczona i smutna. Jutrzenka leniwie nie wydaje się spieszyć do pobudki.

Madonna, Michał Anioł Nowa Zakrystia
Madonna, Michał Anioł

Obaj książęta spoglądają w stronę niezakończonego sarkofagu dla Wawrzyńca Wspaniałego i jego brata Juliana. Spoczywają oni w prostej kamiennej skrzyni na której ustawiono trzy posągi : Madonnę z Dzieciątkiem Michała Anioła a po bokach patronów rodu Medicich, świętych Kosmę i Damiana wyrzeźbionych przez Giovanniego da Montorsi i Raffaela da Montelupo. To ciekawe, iż jedyne kobiety, które Michał Anioł oddawał w sposób kobiecy przedstawiają Maryję.

Puste, ozdobne nisze, smutek i desperacja na twarzach leżących rzeźb, oddają zarówno pesymizm duchowy artysty jak i mentalność początku 16 go wieku. Kończył się renesans, epoka optymizmu, a zaczynał okres niestabilności i wojen. Kilka lat później doszło do grabieży Rzymu a potem Florencja znalazła się pod atakiem armii Karola VIII. Francja, Hiszpania, Cesarstwo zaczęły walczyć o panowanie w Europie i o nowo odkryte ziemie w Ameryce  a na kontynencie polała się masa krwi z przyczyn religijnych.

Nowa Zakrystia, Florencja, widok na kopule
Nowa Zakrystia, widok na kopułę

Nowa Zakrystia nie została zakończona przez Michała Anioła. Dwa sarkofagi miały być na przykład ozdobione alegoriami czterech rzek, z których pozostał tylko model w muzeum Casa Buonarroti. Artysta przeniósł się na stałe do Rzymu w 1534 roku i nie dokończył również rozpoczętych prac nad Biblioteką. Niektóre elementy w Nowej Zakrystii zostały zainstalowane przez Giorgia Vasariego i Bartolomeo Ammannati.

Zapraszam na wizytę we Florencji śladami Michała Anioła.