FASCYNUJĄCY CMENTARZ WE FLORENCJI


Widok ze wzgórza

Odkryj ze mną fascynujące miejsce we Florencji, monumentalny cmentarz Porte Sante, przy kościele na wzgórzu San Miniato al Monte.

Nie wszyscy lubią chodzić po cmentarzach, ale czasami warto! Osobiście zawsze zaglądam na różne cmentarze, wyobrażam sobie życie niektórych osób i zanurzam się w klimacie ciszy i spokoju. Niektóre miejsca wiecznego spoczynku posiadają też niezwykłe ciekawostki i prawdziwe skarby sztuki. 


Fasada kościoła San Miniato al Monte

CMENTARZ PORTE SANTE WE FLORENCJI – HISTORIA I NAZWA
Cmentarz Porte Sante na wzgórzu, nad panoramicznym piazzale Michelangelo, obok tysiącletniego kościoła San Miniato al Monte, został stworzony w połowie dziewiętnastego wieku. Pierwszym architektem był Niccolò Matas, autor fasady bazyliki Santa Croce. W późniejszych latach cmentarz rozbudowali Mariano Falcini, Tito Bellini i Enrico Dante Fantappié.

Nazwa Porte Sante czyli Święte Wrota wywodzi się od specjalnego przywileju nadanego bazylice San Miniato. Jej lewe drzwi, otwierane tylko w Wielki Piątek lub na specjalne okazje są właśnie Świętą Bramą i zgodnie z wierzeniami katolików ci, którzy przez nią przejdą mogą uzyskać odpust plenarny.


Kaplica Lorenzini

ZNANE OSOBY POCHOWANE NA CMENTARZU PORTE SANTE WE FLORENCJI
Na cmentarzu pochowano od 1848 roku do czasów dzisiejszych wiele sław kultury i polityki. Najbardziej znanym grobem jest skromna i trochę dzisiaj podupadła kaplica rodziny Lorenzini, gdzie spoczywa między innymi Carlo Lorenzini, czyli florencki pisarz o przydomku Collodi, autor Pinokia. Niedaleko znajduje się grób Luigiego Bertelli, o przydomku Vamba, autora innej bardzo znanej książki dla dzieci we Włoszech, Giornalino di Gianburrasca.

Grób Vamba, Libero Andreotti, cmentarz Porte Sante we Florencji
Grób Vamba

Na cmentarzu spoczywa wielu włoskich malarzey: Antonio Ciseri, Stefano Ussi, Pietro Annigoni, Ottone Rosai. Kolekcję obrazów Annigoniego można zobaczyć często bezpłatnie w muzeum Willa Bardini we Florencji. Ottone Rosai, malarz opiewający prostotę toskańskiego piękna był bardzo niepopularny po drugiej wojnie światowej, z powodu swoich nieukrywanych sympatii faszystowskich. Mimo to w wielu domach bogatych florentyńczyków wiszą do dzisiaj jego obrazy. I nawet na głównym dworcu Florencji: Santa Maria Novella widnieją jego freski, w miejscu gdzie dizisiaj jest Feltrinelli.

Z rzeźbiarzy wymienię tylko Augusto Rivalta, Pasquale Romanelli, Libero Andreotti. Libero Andreotti wykonał również rzeźbę do grobu, wymienionego wyżej Vamby.

Pasquale Romanelli, cmentarz Porte Sante

Przy grobie Pasquale Romanelli, widnieje piękny anioł z młotkiem w dłoni, symbol sztuki rzeźbiarskiej. To moja ulubiona rzeźba na cmentarzu.

Jeśli chodzi o akcenty polskie, zaraz po wejściu na cmentarz, można zobaczyć duży lecz skromny grób z napisem Giovanni Papini, znanego pisarza i felietonisty, który ożenił się z córką Stanisława Paszkowskiego, założyciela do dzisiaj istniejącej kawiarenki Paszkowski na piazza della Repubblica we Florencji. Spoczywają oni tutaj wszyscy razem w jednej mogile.

Grob Papini Paszkowski, cmentarz Porte Sante we Florencji

Franco Zeffirelli, florencki reżyser, scenograf, autor ekranizacji wielu dzieł szekspirowskich, na przykład Hamleta z Melem Gibsonem czy Poskromienia złośnicy z Elizabeth Taylor zmarł w 2019 roku i został pochowany również na cmentarzu Porte Sante. Może widzieliście jego ostatnie filmy Herbatka z Mussolinim czy Callas forever?

Kaplica Pettini, Galileo Chini, cmentarz San Miniato al Monte
Kaplica Pettini

STYLISTYKA I NIEKTÓRE GROBY
Na cmentarzu przewija się bogactwo stylistyczne, charakterystyczne dla przełomu dziewiętnastego i dwudziestego wieku. Style: eklektyczny, neogotycki, neorenesansansowy, liberty, déco. Niektóre monumentalne kaplice wyglądają jak kościoły w miniaturze, a do mauzoleum Pettini dekoracje wykonał bardzo znany mistrz ceramiki Galileo Chini.

Kaplica Ruspoli, Cmentarz San Miniato al Monte we Florencji

Na zdjęciu widzicie kapliczkę Ruspoli w stylu neobizantyjskim, która wygrała wiele nagród i była pokazywana w licznych żurnalach architektonicznych.

grób Mazzone, cmentarz Porte Sante we Florencji

Wielu zwiedzających zatrzymuje się przy romantycznym grobie, ale wbrew pozorom, rodzeństwa Mazzone. On zmarł podczas drugiej wojny światowej a ona, rok później kilka dni przed swoim ślubem. Matka zamówiła tą widoczną i piękną rzeźbę. Uśmiechnięta para spogląda na siebie, ona z kwiatami i w sukni ślubnej, a on w mundurze, zaklęci jakby w tańcu na wieczność.

Grób Emilio Koppel, alegoria muzyki, cmentarz Porte Sante we Florencji

Emilio Koppel, muzyk. Na jego grobie widzimy rzeźbę smutnej kobiety, alegorii muzyki, z porzuconymi u jej stóp instrumentami muzycznymi.

Cmentarz Porte Sante kaplica Bonciani art déco

Kaplica Bonciani Francini w ciekawym stylu art déco, projekt jednego z architektów cmentarza Enrico Dante Fantappié, i tutaj również pochowanego.

Grób Sauro Cavallini, cmentarz Porte Sante we Florencji

Grób rzeźbiarza zmarłego w 2016 roku Sauro Cavallini z jego własną rzeźbą Ukrzyżowania.

Aniol, cmentarz Porte Sante we Florencji

Jedna z najbardziej fotografowanych rzeźb na cmentarzu, klęczący anioł z brązu.

GODZINY OTWARCIA
Cmentarz jest otwarty od poniedziałku do soboty w godzinach od 8 mej do 17 tej, w lecie do 18 tej. W niedzielę i święta, i w niektóre dni tygodnia w sierpniu, tylko od 8 mej do 13 tej. 

PS. Sierpień jest we Włoszech miesiącem urlopowym, warto sobie sprawdzić wcześniej wszelkie godziny otwarcia.

INFO WIZYTY
Jako przewodnik organizuję wizyty we Florencji po drugiej stronie rzeki w dzielnicy Oltrarno i wtedy wchodzimy na piazzale Michelangelo, do ogrodu różanego, do kościoła San Miniato al Monte i w razie zainteresowania na cmentarz Porte Sante.
Napisz do mnie jeśli interesuje Cię taka wizyta.


PIZA I PLAC CUDÓW

Piza! Jej Krzywa wieża jest znana na całym świecie, a miliony turystów każdego roku robią sobie pod nią standardowe zdjęcie. Najbardziej popularna wersja fotki to próba podtrzymania wieży. Przyznajcie się, Wy pewnie też taką zrobiliście.

Ale na jedynym w swoim rodzaju Piazza dei Miracoli czyli na Placu Cudów jest wiele innych rzeczy do zobaczenia. Oto krótki przewodnik na ten temat.

Katedra Piza, plac cudów widok na zewnątrz
Plac cudów – Piazza dei Miracoli

KATEDRA SANTA MARIA ASSUNTA
Miasto Piza stało się niesamowitą potęgą morską w jedenastym wieku, a jego flota podbiła i ograbiła z bogactw wiele miast śródziemnomorskich.
Do budowy katedry, rozpoczętej w 1063 roku, wykorzystano właśnie wiele łupów przywiezionych z Palermo, znajdującego się pod dominacją arabską. To dlatego budynek cechuje się mieszanką różnych stylów.
Na przykład kopuła i ślepe łuki na fasadzie to typowe elementy architektury wschodniej. Na marmurowym pokryciu katedry możecie znaleźć niektóre kamienie z napisami łacińskimi, prawdopodobnie ukradzione ze świątyń pogańskich.

Katedra Piza, Plac Cudów, wnętrze, widok nawy głównej
Wnętrze ktedry, widok nawy głównej

Mało kto wie, że wstęp do katedry jest bezpłatny, należy tylko podejść do kasy i odebrać bilet.

Zanim wejdziecie do środka, przypatrzcie się uważnie brązowym drzwiom, wykonanym przez warsztat Giambologna pod koniec szesnastego wieku. Możecie na nich zobaczyć jeden z pierwszych okazów nosorożca w sztuce, jak również pomidory, przywiezione z Ameryki. Turyści na szczęście dotykają główki wyrzeźbionej na nich jaszczurki.

W środku królują potężne mury, elegancja i prostota. Nad ołtarzem znajduje się jedna z najstarszych mozaik Cimabue, mistrza Giotta, przedstawiająca Chrystusa na tronie z Maryją i Św. Janem Ewangelistą.
W katedrze, w bogato ozdobionej urnie znajdują się zwłoki patrona Pizy, Św. Ranieri. Zwróćcie uwagę na pulpit Giovanni Pisano, arcydzieło sztuki średniowiecznej i na ikonę Matki Boskiej z dzieciątkiem, prawdopodobnie skradzioną z pobliskiej Lukki.

Baptysterium w Pizie
Baptysterium

BAPTYSTERIUM
Do czego służył okrągły budynek naprzeciwko katedry? To baptysterium, miejsce chrztu. W średniowieczu budowano bardzo często katedrę i baptysterium osobno, a nowoochrzczeni po raz pierwszy mogli uczestniczyć w Eucharystii.

Baptysterium w Pizie, największe na świecie, zbudowano w dwóch etapach. Najpierw część dolną od 1153 go roku,m a potem część górną już gotycką, pod nadzorem Nicola i Giovanni Pisano. To właśnie oni zajęli się w dużej mierze płaskorzeźbami i ozdobami na przykład tymi nad głównym wejściem.
Są to sceny z życia Św. Jana Chrzciciela, na górze Chrystus w otoczeniu świętych, a w lunetta statua Matki Boskiej z dzieciątkiem. Warto się im dobrze przypatrzeć.

Baptysterium Piza, Plac cudów, główne wejście
Baptysterium Piza – Plac cudów, główne wejście

Budynek posiada niesamowitą akustykę i będąc w środku możecie usłyszeć śpiew osoby, która co pół godziny ilustruje ten fenomen.
Podobnie jak w katedrze, w baptysterium znajduje się pulpit, tyle że ojca Giovanniego, Nicola Pisano. Obaj pracowali w Sienie, a Giovanni wykonał również piękny pulpit w Pistoia, o którym pisałam na blogu.

Żeby zwiedzić baptysterium trzeba wykupić bilet, który obejmuje wszystkie zabytki na placu oprócz krzywej wieży. Aktualnie kosztuje on 10 euro (2021 rok). Polecam taką opcję.
Informacje.

CAMPOSANTO
Camposanto w Pizie to starożytny cmentarz, którego długi marmurowy mur wyznacza północną stronę Placu Cudów. Został on zbudowany jako ostatni budynek na placu, pod koniec trzynastego wieku, na sarkofagi, które znajdowały się dookoła katedry.

Nazwa Campo Santo wywodzi się od słów: ziemia święta ponieważ mieszkańcy Pizy przywieźli z dwunastowiecznej krucjaty worki ziemi świętej i umieścili je tutaj.

Camposanto, Plac cudów, wnętrze
Camposanto, Plac cudów, wnętrze

W Camposanto znajdują się niesamowite cykle fresków autorów takich jak Buffalmacco, Benozzo Gozzoli, Spinello Aretino, Andrea Bonaiuti, Taddeo Gaddi.
Historie pochodzą głównie ze Starego Testamentu, a na uwagę zasługują przede wszystkim sceny Sądu ostatecznego i Triumfu Śmierci, które wpisują się w średniowieczną tradycję Memento Mori i Danse Macabre.

Niestety podczas drugiej wojny światowej wybuch granatu spowodował wiele zniszczeń fresków i niektóre są mało czytelne.

Camposanto urzeka również swoją gotycką architekturą, efektami światłocienia i grobami monumentalnymi dodanymi później.

Tutaj oczywiście chowano tylko członków najważniejszych rodzin, rektorów i profesorów uniwersytetu, często przy użyciu starożytnych sarkofagów z czasów rzymskich.

Camposanto to jedyne takie miejsce na świecie i na pewno warto je zobaczyć.

Sinopia, rysunek przygotowawczy, Piza, Plac Cudow
Sinopia

MUZEUM SYNOPII W PISIE
Co to jest synopia lub sinopia? Był to rysunek przygotowawczy do fresków, wykonywany czerwoną ziemią, sprowadzaną z miejscowości Sinope nad Morzem Czarnym. Muzeum znajduje się w niegdysiejszym szpitalu i pokazuje gigantyczne rysunki z dokładnymi opisami, ściągnięte ze ścian cmentarza.

Natomiast na drugim piętrze można zobaczyć kolorowe miniatury fresków, co pozwala na dokładne zrozumienie scen i ich piękna. To zdecydowanie najpiękniejsza sekcja dla miłośników sztuki i scen biblijnych.

MUZEUM OPERA DEL DUOMO
Muzeum zostało otwarte w 1986 roku, niedawno odnowione i przechowuje wiele oryginałów z zabytków na Placu Cudów. Warto je odwiedzić, by zobaczyć rzeźbę średniowieczną, wyroby warsztatów rzemieślniczych lokalnych i wschodnich i prześledzić historię budynków na placu. Eksponaty są bardzo dobrze oświetlone i opisane.

Prawdziwą gratką jest taras kawiarni, który można odwiedzić również bez wstępu do muzeum. Z tarasu rozpościera się wspaniały widok na Krzywą Wieżę.

Muzeum Opera del  Duomo, Piza, Plac Cudow
Muzeum Opera del Duomo

KRZYWA WIEŻA
Wchodzić na wieżę czy nie? To pytanie hamletowskie. Osobiście polecam obejrzenie jej z zewnątrz, ponieważ ukrywa ona ciekawe szczegóły, na przykład scenę morską ze zwierzętami nad wejściem lub małpki na jednym z kapitelów. Bilet wstępu na wieżę aktualnie kosztuje 17 euro.

Dlaczego wieża jest krzywa? Otóż musicie sobie wyobrazić, iż kiedyś morze znajdowało sie kilkanaście kilometrów bliżej miasta. Tym samym, teren na placu jest miękki i podmokły. Już w trakcie budowy dzwonnica zaczęła się przechylać i pojawiło się wiele problemów z kontynuacją prac. Jeśli przyjrzycie się katedrze, ona również lekko się przechyla na jedną stronę i zapada w teren.

Ale ten defekt stał się szczęściem dla Pizy. Dziś miliony turystów przyjeżdżają tutaj, aby zobaczyć jedyną w swoim rodzaju wieżę na świecie.

Eksperci potwierdzają, że pozostanie ona w takiej pozycji przez następne 300 lat. Ufacie włoskim inżynierom?

Krzywa Wieża, Piza, Plac Cudów, widok z tarasu muzeum
Widok na plac Cudów

MURY
Ostatnią atrakcją na placu jest wejście na dwunastowieczne mury. Można przejść aż 3 kilometry, albo tylko kawałek, wchodząc właśnie z Placu Cudów. Widok na zabytki z murów jest zachwycający. Aktualnie bilet kosztuje 3 euro.
Informacje.

Zapraszam do zwiedzania Toskanii ze mną.

Teksty i zdjęcia są moją własnością. Jeśli chcecie je skopiować, nie mam nic przeciwko temu. Byłoby mi jednak miło jeśli umieścicie link lub nazwę mojego bloga.