Pulpit – Giovanni Pisano, Pistoia, opis i symbolika.
Dziś opiszę wspaniałe dzieło, klejnot sztuki średniowiecznej, które dopiero niedawno miałam okazję zobaczyć na żywo.
Ten pulpit lub ambona czyli miejsce podwyższone, przeznaczone do lektur i kazań liturgicznych znajduje się w kościele Sant’Andrea w Pistoia. Kościół można zwiedzić bezpłatnie, a miasto zasługuje na wizytę jeśli będziecie w okolicy.
Dzieło wyrzeźbił Giovanni Pisano w latach 1298-1301.
Jak widzicie całość opiera się na siedmiu porfirowych kolumnach. Pod tą centralną widnieje skrzydlaty lew, orzeł i gryf. Mogą one w tej samej kolejności symbolizować śmierć i zmartwychwstanie Chrystusa oraz Sąd Ostateczny.
Dwie kolumny spoczywają na lwach (jeden karmi małe, a drugi rozdziera zdobycz), a jedna opiera się na przykucniętej postaci ludzkiej. Karmiący lew jest jak Chrystus karmiący ludzkość, ten który zabija, walczy z demonem. Natomiast przykucnięta figura to Atlas, który na swoich barkach podtrzymuje cały świat lub alegoria ludzkości, pod jarzmem grzechu i czekającej na zbawienie.
Wyrzeźbione w marmurze sceny to:
1. Zwiastowanie, Narodzenie Jezusa i Objawienie pasterzom. Zwróćcie uwagę na ilość przedstawionych szczegółów.
2. Adoracja Trzech Króli. Tutaj też: ile szczegółów, nie pozostawiano ani centymetra wolnego miejsca.
3. Rzeź niewiniątek. Dramatyczny moment, w którym na rozkaz zazdrosnego króla Heroda zostają zabici chłopcy poniżej dwóch lat.
4. Ukrzyżowanie ze szczegółem zemdlenia Maryi.
5. Sąd ostateczny, gdzie w środku widzimy Chrystusa na tronie, po jego prawej stronie Wybrańców, a po lewej Potępionych z demonami i potworami.
Pomiędzy scenami Giovanni Pisano wyrzeźbił sybille i różnych proroków czyli tych, którzy zapowiadzieli nadejście Mesjasza i zwykle towarzyszą podobnym cyklom jak na przykład na drzwiach baptysterium we Florencji.
Pulpit jest niesamowity, pełen szczegółów, różnorodnych postaci, dynamizmu. Giovanni Pisano odszedł od wyidealizowanego stylu swojego ojca Nicola i aby oddać ekspresję, zniekształcił różne wyrazy twarzy, wydłużył postacie. Krótko mówiąc, wybrał treść nad formą.
Trudno uwierzyć, iż tak piękne dzieło zostało wykonane na początku 14 go wieku.
Co o nim myślicie? A może widzieliście inne ambony Nicoli i Giovanniego Pisano w Pizie i Sienie? Ze mną możecie zwiedzić te miejsca.
KOŚĆIÒŁ SANTA MARIA MAGGIORE WE FLORENCJI
Wikipedia, Kościół Santa Maria Maggiore
Kościół Santa Maria Maggiore to oaza spokoju i ukryty klejnot w zazwyczaj hałaśliwym centrum miasta. Rankiem można znaleźć w środku kilku przypadkowych turystów i osoby w modlitwie, być może przed pracą, szkołą, przygotowujące się na nowy dzień. Kiedy mam chwilę, lubię wejść i poobserwować, próbując odgadnąć ich myśli, codzienne obowiązki i wypełnić moje oczy wiekową atmosferą tego miejsca.
Kościół Santa Maria Maggiore znajduje się przy dość żywej ulicy De’ Cerretani, która łączy główny dworzec Florencji: Santa Maria Novella z placem katedralnym czyli piazza del Duomo. Tysiące turystów przechodzą codziennie obok kościoła, ale tylko nieliczni decydują się na wizytę w środku. Santa Maria Maggiore, kościół dedykowany Matce Boskiej, to jeden z najstarszych budynków miasta. Znajdował się obok średniowiecznych murów a jego wieża pełniła również funkcje obronne. Pierwszy dostępny dokument cytuje kościół w 931 roku, ale szacuje się, iż jest on o wiele starszy, być może z 8 go wieku.
Co warto zobaczyć w środku?
Proste romańskie, podzielone na trzy nawy wnętrze nosi ślady zmian w stylu gotyckim, renesansowym i barokowym. Na potężnych filarach i na murach absydy widać fragmenty fresków z 14 go wieku. Na ołtarzach bocznych znajdują się obrazy znanych artystów kontrreformacji z pierwszej połowy 17 go wieku: Cigoli, Passignano, Volterrano, Matteo Rosselli, Vincenzo Meucci. Niestety większość z nich potrzebowałaby gruntownej odnowy, kolory wyblakły i ściemniały przez wieki.
Wikipedia, Madonna z Dzieciątkiem, Coppo di Marcovaldo?
Kaplica Carnesecchi
Na uwagę zasługuje kaplica po lewej stronie ołtarza. To właśnie w niej odkryto napis na kolumnie, wskazujący miejsce grobu Brunetto Latini, pisarza, notariusza, polityka i nauczyciela Dantego. Dante, mimo wielkiego podziwu dla mistrza, skazał go na siódmy krąg piekła w Boskiej Komedii za praktykowanie sodomii, co prawdopodobnie odnosiło się do homoseksualizmu Brunetto.
Na ołtarzu możecie zobaczyć piękny, bizantyjski obraz Madonny z Dzieciątkiem, a po lewej stronie sarkofag jednego z pierwszych znanych rzeźbiarzy średniowiecza, Tino di Camaino.
Na zewnątrz
Wychodząc na wolne powietrze, zwróćcie uwagę na główny portal z interesującą statuetką Madonny z Dzieciątkiem. Natomiast na fasadzie dzwonnicy, można zobaczyć dziwną głowę, ochrzczoną przez Florentyńczyków: Bertą. Co do jej znaczenia istnieje wiele legend. 
Czy jest to głowa z rzymskiego sarkofagu wkomponowana w budynek na szczęście lub przestrogę jak było w zwyczaju w średniowieczu? A może to rzeźba przedstawiająca kobietę, która ofiarowała duże pieniądze na odnowę kościoła? Niektórzy mówią natomiast o zaklętym w kamień księdzu, który odmówił podania wody, prowadzonemu na śmierć astrologowi i alchemikowi, Cecco d’Ascoli. Sami wybierzcie, która historia bardziej Wam się podoba.
Zachęciłam Was do wejścia do kościoła? Zapraszam na wizyty po Florencji.