DOMY WIEŻE WE FLORENCJI

Tym wpisem otwieram cykl “Toskania i Florencja w pigułce”, któremu będą towarzyszyć krótkie filmiki, nagrane przeze mnie w terenie lub na podstawie zdjęć.

Twin towers, San Gimignano
San Gimignano

Domy wieże we Florencji.
Kiedy mówimy o średniowiecznych wieżach, znającym trochę Toskanię, przed oczami staje od razu obraz miasteczka na wzgórzu: San Gimignano. Ten średniowieczny gród szczyci się aż 14 wieżami, z których niektóre przekraczają 50 metrów. Podobno w 14 tym wieku, było ich w San Gimignano aż 72!

Fresk Florencja w 14 tym wieku, Muzeum Bigallo
Fresk z 14go wieku, na którym widać ówczesną Florencję z wieloma wieżami

We Florencji, domy wieże są dzisiaj mniej widoczne i niższe, ale zachowało się ich o wiele więcej niż 14. Nasza Firenze przed straszną epidemią dżumy w 1348 roku była jednym z najważniejszych miast Europy. Podobno liczyła aż 120 tysięcy mieszkańców, a panoramę miasta charakteryzowało 150 wysokich wież.

Dlaczego budowano takie wysokie i niewygodne do mieszkania budynki?
Oczywiście w celach obronnych!
Średniowieczne miasto cechowało się dużą ilością konfliktów i bójek ulicznych między zamożnymi rodzinami. Wieże domy budowano wysoko aż do 70 metrów. Wejście zazwyczaj znajdowało się na pierwszym piętrze i wchodzono do budynku po drabinie i sznurach, które wciągano potem na noc do środka.

Domy wieże we Florencji widok od wewnątrz
Domy wieże widok od wewnątrz

Na parterze znajdowały się stajnie i magazyny, na wyższych piętrach pokoje gościnne i sypialne, a na samym szczycie kuchnia, miejsce nieprzyjemnych zapachów i o dużym ryzyku wybuchu pożaru. W razie ataku, na najeźdźców przez specjalne otwory wyrzucano gorącą wodę lub kamienie. Niejednokrotnie sprzymierzone ze sobą rodziny, budowały wieże obok siebie i tworzyły między nimi specjalne przejścia oraz prywatne placyki, otoczone budynkami.

Na zdjęciach kilka wież, które możecie do dzisiaj zobaczyć w centrum Florencji. Wiele średniowiecznych wież z czasem zburzono, zmniejszono lub wkomponowano w nowe palazzi i budynki.

Torre della Castagna Florencja
Torre della Castagna

Torre dei Mannelli Florencja
Torre dei Mannelli na Ponte Vecchio

Wieza Belfredelli Florencja
Torre dei Belfredelli w Oltrarno

Torre della Pagliazza Florencja
Torre della Pagliazza

W drugiej połowie 14 go wieku, sytuacja we Florencji zaczęła się uspokajać i pojawił się nowy typ mieszkań dla bogatych rodzin. Jednym z przykładów jest Palazzo Davanzati (na zdjęciu), posiadający jeszcze cechy wieży, ale już o wiele wygodniejszy i wyposażony w luksusy takie jak prywatne toalety czy zbiornik wody na potrzeby mieszkańców.

Palazzo Davanzati Florencja

Na początku 15 go wieku rodzina Medyceuszy zapoczątkowała nowy typ siedziby, palazzo Medici. Jego rustykowane kondygnacje, elegancja, prostota i imponujący wygląd był potem kopiowany przez wiele innych rodzin na przykład Strozzich.

Palazzo Medici Florencja

Rodzina Rucellai zamówiła natomiast u architekta Leona Battista Alberti budynek w podobnym stylu ale zainspirowany architekturą klasyczną.

Palazzo Rucellai Florencja

Krótki filmik: Domy wieże we Florencji, pierwszy odcinek cyklu “Toskania i Florencja w pigułce”.


Śledź mnie na kanale you tube lub na instagramie, jeśli interesują Cię dalsze odcinki.

Zapraszam oczywiście do wizyt po mieście.

KOBIETY W ŚREDNIOWIECZU

Kaplica Tornabuoni, freski - Santa Maria Novella, Florencja

W średniowieczu i również później, kobieta była uważana za istotę gorszą. Za ten pogląd, odpowiedzialność ponosi w dużej mierze kościół katolicki i jego doktorzy. W pismach Św. Pawła, Św. Tomasza z Akwinu, Św. Hieronima, by zacytować tylko najbardziej znanych, kobieta była nazywana „rzeczą” potrzebną mężczyźnie do prokreacji i jednocześnie „narzędziem grzechu i drzwiami do piekieł”. Nic dziwnego, że traktowano ją jako istotę podrzędną, głupszą i potrzebującą ciągłego nadzoru mężczyzn.

Życie kobiety w tamtych czasach było bardzo ciężkie, monotonne i krótkie. Przyjście na świat dziewczynki zazwyczaj nie było witane z radością. Do dzisiaj we Włoszech przetrwało powiedzenie: „Salute e figli maschi” czyli „Zdrowia i synów”. Posiadanie córki oznaczało, iż trzeba będzie zapewnić jej dobry posag, by wydać ją za mąż i utrzymywać jeśli nie będzie nadawała się do zamążpójścia. Nie zapominając o ciągłej kontroli, by uniknąć “hańby” i wielu pokus, które według ówczesnych moralistów, czaiły się na każdym kroku. Podczas gdy narodziny syna witane były hucznym świętowaniem, narodziny córki, odbywały się w smutku i ciszy…

Van-Eyck- Portret Arnolfinich

W dzieciństwie, dziewczynka nie była dobrze odżywiana, ubierano ją byle jak i zmuszano do ciężkich prac domowych. Jej przeznaczeniem było zamążpójście w wieku 12-14 lat i wydanie na świat jak największej liczby potomków. Kobiety bardzo często umierały przy porodzie a śmiertelność dzieci również była bardzo wysoka. Tak wczesne zamążpójście było więc dyktowane straszną logiką wypełniania “biblijnego obowiązku“ i zapewnienia przynajmniej kilku dorosłych potomków w rodzinie. Tak wyglądał średniowieczny świat i podział funkcji i ról społecznych, którego prawie nikt nie podawał w tamtych czasach w wątpliwość.

Jedyną możliwośćią ucieczki od bycia żoną i matką było wstąpienie do klasztoru. Ale w tym wypadku również kobieta musiała wnieść ze sobą posag i nie każdą rodzinę było na to stać. Warto przypomnieć historię Św. Katarzyny ze Sieny, która już jako dziecko odmówiła planowanego przez rodziców małżeństwa i została zmuszana do prac domowych. By dopiąć swojego, Katarzyna musiała wykazać się niesamowicie silną wolą i zaczęła pościć, tracąc jakiekolwiek formy kobiece i doprowadzając się do wycieńczenia fizycznego.

Sw. Katarzyna ze Sieny - komiks

Dziewczynki w tamtych czasach nie otrzymywały żadnego wykształcenia i nie umiały pisać ani czytać. No bo po co, miały przecież zajmować się domem i dziećmi. Ich wyjścia odbywały się tylko do kościoła, gdzie udawały się z matką i siostrami codziennie rano. Oddzielone od mężczyzn, mogły być zauważone tylko przy tej okazji. Tak właśnie Dante zobaczył i spotykał Beatrice, i stworzył jej idealny wizerunek w swoich książkach, a który nie miał prawdopodobnie nic wspólnego z żywą Beatrice. Dante prawdopodobnie nigdy nie zamienił z nią słowa. Beatrice umarła w wieku 25 lat jako mężatka innego mężczyzny.

Kobiety, zamazpojscie

Czas wolny w życiu dziewczynek i kobiet nie istniał. Ówcześni moraliści nakazywali stały nadzór głowy domu, by kobiety zawsze miały zajęcie i nie zajmowały się w ten sposób głupotami. Czas wolny według nich to okazja na popełnienie jakichś nieczystości i oddawanie się próżności, która nie mogła przynieść nic dobrego.

Taka sytuacja odnosiła się zarówno do kobiet biednych jak i do kobiet z bogatszych środowisk kupieckich i arystokratycznych. Te mogły ewentualnie zapewnić sobie umiejętność czytania i pisania i wieść lepszy żywot po śmierci męża jako wdowy. Jedną z takich kobiet była Christine de Pizzan, która po śmierci męża zajęła się pisaniem i przeszła do historii jako jedna z niewielu kobiet pisarek tamtych czasów. Miała ona szczęście urodzić się w domu doktora i astronoma, który nie przeszkodził jej w lekturze i studiowaniu podczas dzieciństwa.

Jaki charakter miała posiadać dziewczynka i kobieta w średniowieczu? Oczywiście nieśmiały i skromny. Powinna ona odpowiadać na zadawane jej pytania cicho i w słodki sposób i nigdy nie zabierać głosu niepytana. Powinna też zachować spuszczoną głowę i nie wykonywać żadnych przesadnych gestów. Poeci tamtych czasów, Dante, Boccaccio, Petrarca opisują kobietę zamężną i godną szacunku. Nie interesują ich kobiety jeszcze nie wydane za mąż. Tylko matki i wdowy były uważane za godne uczuć podziwu i platonicznej miłości.

Sytuacja kobiet w sredniowieczu

Takie życie wygląda dla nas dzisiaj jak niewolnictwo i wiele wieków musiało upłynąć zanim kobietom w Europie przyznano te sama prawa co mężczyznom i przestano je traktować jak przedmiot.
Do historii przeszedł proces Artemizji Gentileschi, malarki, która jako jedna z pierwszych kobiet pozwała do sądu gwałciciela. Było to dopiero na początku 17go wieku.

Polecane lektury:
Jesień średniowiecza – Johan Huizinga
Życie średniowiecznej kobiety – Frances i Joseph Gies
Joan of Arc: A History, Helen Castor