SAN GIMIGNANO – DUOMO, WIZYTA W KOŚCIELE

Dzisiaj będzie o najważniejszej świątyni w toskańskim mieście wież czyli o Duomo w San Gimignano. Słowo duomo, od łacińskiego domus określa najważniejszy kościół w danym mieście. Od razu precyzująca informacja (moje zboczenie zawodowe), ten kościół pod wezwaniem Św Matki Wniebowziętej nigdy nie był katedrą, ponieważ w San Gimignano nigdy nie urzędował biskup. Oficjalna nazwa to kolegiata.

Odpowiedź na pytanie czy warto tam wejść jest prosta i zresztą sami zobaczycie na przykładzie kilku zdjęć.

duomo san gimignano
Skromna fasada kościoła ze schodami, na których przesiadują zazwyczaj turyści.
Wchodzi się nie tędy, lecz wejściem bocznym.


Jest to jedyny kościół w Toskanii i jeden z niewielu we Włoszech, który zachował cały cykl średniowiecznych fresków i w bardzo dużym stopniu swój jedenastowieczny wygląd.

Dla porównania inny kościół w okolicach Pizy, w San Piero a Grado, o którym pisałam na blogu. Ale tam dekoracje zachowały się tylko częściowo.

Zawsze więc namawiam turystów do kupienia biletu i odwiedzenia tego miejsca. Oczywiście po zjedzeniu dobrych lodów w lodziarni Dondoli. Na sztukę trzeba się przecież przygotować również fizycznie.

Informacje o biletach, znajdziecie na dole artykułu.

sebastiano mainardi san gimignano
Duomo w San Gimignano, Zwiastowanie

Przed wejściem do kolegiaty, zwróćcie uwagę na fresk pokazujący Zwiastowanie, Sebastiana Mainardi. To artysta lokalny, który współpracował ze swoim szwagrem, Domenico Ghirlandaio i podobnie jak on miał zamiłowanie do szczegółów i kolorów.

Czytnik, klepsydra, księgi, zwoje…Maryja spędza swój czas jak literatka. Mainardi miał okazję zobaczyć Zwiastowanie, Leonarda da Vinci (dzisiaj w muzeum Uffizi) i skopiował kompozycję i rewolucyjne umieszczenie postaci na zewnątrz.

duomo san gimignano
Wnętrze kościóła

Jak widzicie wnętrze zachowało średniowieczną architekturę, a grube mury są całkowicie pokryte freskami. Żaglaste sklepienie pokryte jest błękitem, potężne kolumny i kapitele szacuje się na 12/13 wiek.
W środku nie ma dużo światła, więc trudno jest zrobić dobre zdjęcia. Może to być wyzwaniem dla amatorów fotografii.

benozzo gozzoli sw sebastian

Na kontrfasadzie czyli ścianie przy głównych wejściach pracował w 15 tym wieku artysta z Florencji, Benozzo Gozzoli. Możecie go pamiętać z kaplicy pałacu Medyceuszy, gdzie namalował do dziś podziwianą procesję Trzech Króli. Tutaj podobnie jak w pobliskim kościele Augustianów pokazuje Męczeństwo Św. Sebastiana. Modlono się do niego, kiedy zagrażała epidemia dżumy. Właśnie w 1464 roku przez Toskanię przetoczyła się nowa fala Czarnej śmierci i zamówiono aż dwa freski ze świętym, prosząc o jego wstawiennictwo.

taddeo di bartolo san gimignano
Taddeo di Bartolo, kary piekielne, z tyłu widać scenę stworzenia świata.

Nad freskiem znajduje się scena Sądu Ostatecznego, po naszej lewej stronie siedzą sobie spokojnie Wybrani, a po prawej kłębią się Przeklęci. Nietrudno zgadnąć, iż nasz wzrok od razu patrzy do góry na prawo. Każdy szanujący się malarz mógł popuścić wodze swojej wyobraźni tworząc piekielne kręgi. Taddeo di Bartolo miał już ułatwione zadanie przez Boską Komedię, Dantego Alighieri.
Dla wyjaśnienia, pojawiają się opisy grzechów i nawet imiona znanych grzeszników.
Szkoda, że nie można się temu przyjrzeć z bliska. Polecam zabranie lornetki.

freski san gimginano
Bartolo di Fredi, Historie Hioba a nad nimi Abraham i Lot.

Po naszej lewej stronie, stojąc tyłem do kontrfasady, widnieje cykl fresków Bartolo di Fredi z 1367 roku. Od góry pokazane jest Stworzenie świata, Adama i Ewy oraz Grzech Pierworodny i Wygnanie z raju. W centrum mamy historie Kaina i Abla, Arki Noego, Abrahama i Lota, oraz Józefa. A na dole widnieje historia Izraelitów i Mojżesza między innymi ciekawa scena Przejścia przez Morze Czerwone oraz historia Hioba. Lubię pokazywać epizody z historii Hioba, bardzo kontrowersyjny temat biblijny.

Pier Dandini Narodzenie Maryi
Pier Dandini, Narodzenie Maryi

Od tej strony na końcu nawy widać kaplicę dedykowaną Niepokalanemu Poczęciu. W niej w 17 tym wieku pracowali artyści z Florencji między innymi Pier Dandini i Cigoli.

Na głównym ołtarzu kościoła widnieje cyborium czyli baldachim wykonany w 15 tym wieku przez Benedetto da Maiano.

Artysta wraz z bratem Giuliano pracował przy powiększeniu kościoła i przy kaplicy Św. Finy, po prawej stronie od ołtarza. Tam warto wejść i przyjrzeć się wszystkim szczegółom.
Fina żyła w 13 tym wieku w San Gimignano i kilka ostatnich lat swojego krótkiego życia spędziła z powodu choroby nieruchoma na desce, odmawiając wygodnego łóżka. Artysta Domenico Ghirlandaio namalował dwie sceny z jej życia w kapliczce. Przeszły one do historii sztuki. Sami zobaczcie.

ghirlandaio, fina
Domenico Ghirlandaio, Pogrzeb Św Finy. Anioły biją w dzwony, a przy ciele zmarłej dochodzi do cudownych ozdrowień.

Kiedyś w kapliczce znajdowało się również ciało świętej i jej kości na ołtarzu. W San Gimignano do dzisiaj jest obchodzone święto Finy, 12 go marca. Wtedy na murach kwitną żółte fiołki, według legendy zakwitły po raz pierwszy właśnie tego dnia po śmierci dziewczynki.

lippo memmi san gimignano
Duomo, San Gimignano, freski Lippo Memmi

Na ścianie, gdzie znajduje się kaplica, namalowano freski ukazujące epizody z Nowego Testamentu z ogromną sceną Ukrzyżowania. Kiedyś myślano, iż freski namalował tajemniczy Barna Senese zaraz po dżumie w 1348 roku. I dlatego cechują się dużym dramatyzmem i okrutnością np. scena Rzezi Niewiniątek.

Dzisiaj uznaje się je za wcześniejsze dzieło Lippo Memmi, artysty bliskiemu Simone Martini. Choć niektórzy historycy dalej mówią o tajemniczym Barna, który zginął spadając z drabiny przy pracy nad tym cyklem.

27 scen, aby przekazać z jak największą czytelnością i szczegółami życie Chrystusa. Nie zapominajmy, iż ludzie prości nie umieli kiedyś czytać, więc istniała duża potrzeba tworzenia fresków i rzeźb, by opowiedzieć im historie biblijne.

Jest to w każdym razie jeden z największych cykli fresków o życiu Chrystusa na świecie.

Co myślicie po zobaczeniu zdjęć o tym kościele? Czy warto do niego wejść? Mało się o nim mówi, każdy słyszy o katedrze we Florencji, w Sienie, a proszę, takie skarby są ukryte w San Gimignano.

Bilety, godziny otwarcia.

Zapraszam do kontaktu zainteresowanych wizytą w San Gimignano ze mną.

SIENA – POLECANE RESTAURACJE

SIENA – POLECANE RESTAURACJE

1. POLECANE PRZYSMAKI W SIENIE
2. MIEJSCA NA KANAPKI, WINO I WĘDLINY
3. POLECANE RESTAURACJE NA OBIAD
4. RESTAURACJE ELEGANCKIE

siena przysmaki
Typowe danie ze Sieny – scottiglia

CZEGO SPRÓBOWAĆ W SIENIE?
Dzisiejsza kuchnia w Sienie opiera się podobnie tak jak kuchnia toskańska na wędlinach i mięsie. Ale nie brakuje warzyw i strączkowych: pomidorów, karczochów, cykorii, fasolki, białej fasoli i ciecierzycy. Używa się też często farro czyli orkiszu, z którego przygotowuje się w zimniejsze dni zupę – minestrone lub pierwsze danie – insalata di farro. Do tego sery, szczególnie owcze – pecorino, podawane z miodem lub owocowymi musztardami i konfiturami.

W Sienie mimo iż serwuje się tradycyjne dania toskańskie, takie jak ribollita, pappa al pomodoro, trippa (więcej na ten temat w artykule o kuchni lokalnej) robi się je trochę inaczej. Rywalizacja między dwoma miastami jest nawet odczuwalna w kuchni, przy garnkach i patelniach. Więc jeżeli bistecca to nie po florencku, flaczki, ok, ale po sieneńsku i tak dalej.

Wielbiciele makaronów w Sienie śmiało mogą zamawiać pici, czyli gruby, długi makaron, najlepiej kiedy wyrabiany ręcznie, podawany z sosem aglione, czyli pomidor i czosnek albo z różnego rodzaju ragu.

Na drugie danie podawane są mięsiwa: mięso wieprzowe – maiale, wołowe – manzo, flaczki, dziczyzna – cinghiale, lepre, daino.

Wegetarianie zazwyczaj mają do wyboru ribollitę nazywaną w Sienie zuppa senese, na bazie chleba, fasoli i warzyw.

panforte siena
Słodziutki panforte

W okolicach Sieny hodowana jest od wielu wieków specjalna rasa świń – cinta senese. Jeśli macie okazję, spróbujcie wyrabianych z niej wędlin lub drugiego dania.

Charakterystyczną potrawą jest scottiglia, różnego rodzaju mięsa, długo gotowane z dodatkiem czerwonego wina.

Siena słynie ze swoich aromatycznych słodkości. Możecie spróbować piernika – panforte, z dodatkiem owoców kandyzowanych, wanilii i pomarańczy. Albo ricciarelli, czyli ciastek z masy migdałowej, posypanych cukrem.

Jeśli chodzi o trunki, w regionie nie brakuje wyśmienitego czerwonego wina. Najlepsze pochodzi z okolic Chianti, Montalcino i Montepulciano.

Wino białe, Vernaccia, wytrawne i lekko owocowe jest produkowane niedaleko, bo w San Gimignano.

POLECANE MIEJSCA NA POSIŁEK W CENTRUM SIENY
KANAPKI, TAGLIERE, GARMAŻERKA

Tagliere to deska, na której podaje się sery, wędliny, ewentualnie grzanki i dodatkowo musztardy czy konfitury. Czasami warzywa i owoce. Do tego kieliszek wina i posiłek gotowy.

siena polecane restauracje
Przykład tagliere

Osteria da Trombicche
Polecana właśnie na wino i tagliere. Albo możecie też zostać na kolację.
INFO

Tre Filari
W centrum – sympatyczna enoteka z przystawkami.
INFO

Prosciutteria Crudi e Bollicine
Jak mówi nazwa, na surowo i z bąbelkami czyli szynki, wędliny, wina i wina musujące.
INFO

Z dziećmi:
Orto de’ Pecci
Osteria znajduje się w parku Pecci, kilka minut piechotą od Piazza del Campo.
Polecane miejsca dla rodzin, ponieważ w parku można również zobaczyć zwierzęta: kury, gęsi, kozy. Podają dania lokalne, sezonowe, na bazie warzyw hodowanych w ogrodzie jak również pizzę.
INFO

Coś dla wegan:
Consorzio Agrario di Siena
Duży sklep z produktami miejscowymi i warzywami obok Piazza Salimbeni. Przy wyjściu, obok kas jest stoisko z produktami dla wegan, burgery, sałatki i podobne oraz piekarnia.
INFO

Gastronomia Morbidi
W centrum, bar, kawiarnia, coctail bar, kantyna, a w porze obiadowej można wybrać gotowe dania. Duży wybór warzyw i innych, opcje dla wegetarian i wegan.
INFO

siena polecane restauracje
Pici all’aglione

SIENA – POLECANE RESTAURACJE NA OBIAD
W Sienie trudno jest trafić na nieciekawą restaurację, więc generalnie gdziekolwiek pójdziecie, możecie zjeść smacznie i w dobrej jakości.

A to są moje sprawdzone miejsca.
Osteria da Cice
Małe, zaciszne miejsce z przystępnymi cenami naprzeciwko Pinakoteki. Trzeba być wcześniej (o 12 tej) żeby znaleźć miejsce albo zarezerwować z wyprzedzeniem.
INFO

Taverna da Cecco
Lokalnie, smacznie, w centrum i o każdej porze.
INFO

Obiad na ostatnią chwilę w centrum? Osteria Permalico na pewno Was ugości. Możecie spróbować tonno del Chianti. Wbrew nazwie nie jest to tuńczyk ale mięso wieprzowe, specjalnie przygotowane, z aromatami (proces bardzo długi) i potem podawane z fasolą lub cebulą.
INFO

Osteria degli svitati
Prosto urządzone miejsce z lokalnymi przysmakami: pici, cinta senese, dziczyzna i podobne.  Znani z dobrej jakości serów i wędlin. Niedaleko sanktuarium Sw. Katarzyny.
INFO

siena polecane restauracje
Tradycyjna ribollita

RESTAURACJE NA WIECZÓR
Taverna di San Giuseppe
Pięknie urządzona restauracja z kantyną i jeżeli Was inspiruje, to zarezerwujcie z dużym wyprzedzeniem. Polecana na romantyczny wieczór.
INFO

La Taverna del Capitano
Restauracja wygrała w 2021 roku konkurs telewizyjny między 4 restauracjami ze Sieny.  Najlepiej oceniono danie na bazie zająca – lepre.
Adres: Via del Capitano, 6. Niedaleko Duomo.

Particolare
Wyposażenie eleganckie, współczesne. Dania innowacyjne, degustacyjne.
Polecana dla osób lubiących niebanalne smaki.
INFO

Antica Osteria da Divo
Aż trzy sale w stylu średniowiecznym i scenograficzna atmosfera.
Kuchnia toskańska ale z współczesnymi akcentami i mniejszymi porcjami.
INFO

Guido
Elegancko, ale dania i porcje tradycyjne takie jak pici z ragu, befsztyk, tagliatelle.
INFO

Nie brakuje oczywiście wielu innych ciekawych miejsc. Zaglądajcie, próbujcie, ryzykujcie. W weekendy, święta i w okresie Palio, najlepiej restauracje w Sienie rezerwować.

Wizyta w Sienie z przewodnikiem.