KULT SŁOŃCA, ZODIAK, MIESIĄCE – TOSKANIA

Kult słońca, zodiak, miesiące – w sztuce średniowiecznej.

Teraz jest ten czas… Najkrótsze dni w roku, śmierć i narodziny słońca, zamknięcie cyklu. W wielu kulturach i religiach, te dni miały duże znaczenie symboliczne i religijne. Chrześcijaństwo przejęło wiele symboli z innych kultur, dlatego wielokrotnie możemy znaleźć ciekawe pogańskie symbole w sztuce religijnej. W dużym skrócie, na przykład znaki zodiaku i alegorie miesięcy, które pojawiają się jako dekoracja architektury romańskiej w całej Europie. Nad wejściami do kościołów, na portalach, kolumnach, na podłogach… Widać często słońce, koło z symbolami zodiaku i różne prace odnoszące się do konkretnych miesięcy. We Włoszech bardzo często te dekoracje wykonywali rzemieślnicy z północy.

Bardzo mnie takie tematyki fascynują i chciałam Wam pokazać kilka przykładów, które znajdziecie w Toskanii. A dokładniej we Florencji, w Pizie, Lucca i Arezzo. Oczywiście jest ich o wiele więcej, to tylko te najbardziej znane.

Kult słońca, zodiak, miesiące - Toskania, baptysterium florencja
Koło ze znakami zodiaku – Baptysterium we Florencji

FLORENCJA – BAPTYSTERIUM I KOŚCIÓŁ SAN MINIATO AL MONTE
Zaczynamy od Florencji, gdzie możecie zobaczyć dwie piękne podłogi, wykonane mniej więcej na początku trzynastego wieku, w marmurze i prawdopodobnie przez tych samych rzemieślników.
Mówię o baptysterium i o kościele na wzgórzu San Miniato al Monte.

W obu miejscach widać koła ze znakami zodiaku, tyle że w baptysterium jest na nim symbol słońca i zdanie: En giro torte sol ciclos et rotor igne. To palindrom więc można je czytać od przodu i od tyłu i oznacza: Ja słońce obracam kręgi i jestem obracane przez ogień. Prawdopodobnie podczas przesilenia letniego, promień słońca wpadał do środka baptysterium i oświetlał znak Raka.

San Miniato al Monte, zodiak, Kult słońca
Zodiak w San Miniato al Monte

Na podłodze kościoła San Miniato al Monte, podobnie, mamy koło ze znakami zodiaku, a w jego centrum figuruje słońce. Ono też pełniło funkcje gnomonu, pokazującego położenie słońca.
Info praktyczne
Do baptysterium wchodzi się z biletem, do kościoła San Miniato al Monte, gratis w godzinach otwarcia: 9-13 / 15-19.

baptysterium portal w Pizie
Alegorie miesięcy

PIZA – BAPTYSTERIUM
W Pizie przy głównym wejściu do baptysterium, po lewej stronie, możecie zobaczyć alegorie miesięcy. Na samym dole styczeń, a prawdopodobnie z braku miejsca wrzesień i październik pokazano na jednej scenie. W sierpniu czas na zbiory, we wrześniu i październiku tłoczy się wino, w grudniu zarzyna się świnię, prawdopodobnie na święta. Niektóre przedstawione prace są dla nas dzisiaj trudne do zrozumienia. Nie mamy już takiego kontaktu z naturą i pracami rolniczymi jak w średniowieczu.
Info praktyczne
Wejście do baptysterium jest płatne, natomiast miesiące widać na zewnątrz, bez wchodzenia.

Kult słońca, zodiak, miesiące - Lucca
Kult słońca, zodiak, miesiące - Toskania
Alegorie miesięcy

LUCCA – KATEDRA ŚW. MARCINA (San Martino)
W Lucce miesiące pojawiają się nad wejściem do katedry. Pod portykiem można zobaczyć sceny z życia biskupa Św. Marcina z Tours, któremu dedykowany jest kościół. Zaraz pod nimi, alegorie miesięcy, bardzo czytelne i nawet podpisane, żeby nie było wątpliwości. Nad nimi widać też znaki zodiaku. W lutym łowi się ryby pod lodem, w czerwcu czas na żniwa, w sierpniu zbiór owoców, a we wrześniu, wiadomo, tłoczenie wina.
Info praktyczne
Wejście do katedry płatne, cykl można zobaczyć bez biletu.
Pod portykiem znajduje się również tajemniczy labirynt, o którym pisałam na blogu.

arezzo miesiace
Alegorie miesięcy w Arezzo

AREZZO KOŚCIÓŁ SANTA MARIA
Najpiękniejszy cykl miesięcy w Toskanii znajduje się jednak w Arezzo, nad głównym wejściem do kościoła Pieve Santa Maria na Piazza Grande. Cykl szacuje się na koniec 13 go wieku i wszystkie przedstawione postaci były oryginalnie pokryte kolorami.

Warto zwrócić uwagę na niektóre szczegóły.
Na przykład: Styczeń, dwulicowy rzymski bóg Janus, siedzi na stołku przed paleniskiem. Luty przycina suchą gałąź. Kwiecień przedstawiono zgodnie z ikonografią Króla Kwiatów; nosi drapowaną tunikę, płaszcz, buty i kwietną koronę na włosach. Maj zajmuje większą przestrzeń niż pozostałe miesiące, ponieważ widać rycerza na rumaku. Październik to rolnik zamierzający siać pszenicę, ma długą brodę, nosi tunikę i buty. Listopad jest ubrany w typowe zimowe szaty i wyrywa rzepę.

Zobaczcie filmik na youtube.
Ile kolorów i szczegółów. To już wygląda jak prawdziwa rzeźba a nie dekoracja.
https://www.youtube.com/watch?v=r_-hMt1wmWM

Info praktyczne
Wstęp do kościoła bezpłatny w godzinach: 8-12 / 15-19
Cykl widać na zewnątrz.

Znasz inne alegorie miesięcy, znaki zodiaku i słońca w sztuce średniowiecznej? Daj mi znać. Pozdrowienia z trochę deszczowej Florencji.

OGRÓD TAROTA – BAJKOWE MIEJSCE

Ogród Tarota w Toskanii koło Capalbio, stworzony przez francusko-amerykańską artystkę Niki de Saint Phalle w latach 1978-1998.

Za oknami w Toskanii od wielu dni pada deszcz, a w Polsce, jak informuje mnie rodzina, zrobiło się biało i magicznie od śniegu. A ja zabiorę Was dzisiaj we wspaniałe miejsce, pełne kolorów i bajkowych form. Miejsce, które warto odwiedzić wiosenną lub letnią porą podczas Waszego pobytu w okolicy.

Myślę o ogrodzie Tarota w południowej części regionu, niedaleko Capalbio, a dokładnie w miejscowości Garavicchio.

Ogród Tarota Toskanii
Ogród Tarota

Ogród to wynik wyobraźni francusko-amerykańskiej artystki Niki de Saint Phalle. Pracowała nad nim wraz ze swoim mężem, Jean Tinguely i innymi artystami przez prawie 20 lat, od 1978 roku. Podobno główną inspiracją był dla niej park architekta Gaudì w Barcelonie, jak również tajemniczy ogród Bomarzo we Włoszech.

Kosztowne przedsięwzięcie Niki sfinansowała częściowo dzięki pieniądzom włoskiej rodziny Agnelli i w dużej mierze dzięki sprzedaży własnej linii perfum oraz innych dzieł artystycznych. Artystka postanowiła stworzyć 22 rzeźb, odnoszących się do Wielkich Arkanów Tarota. Użyła stali i betonu do postawienia szkieletu i pokryła potem wszystko poliestrem, kamieniami, mozaiką, szkłem, ceramiką.

Z czasem ogród wypełnił się dziełami innych artystów, którzy zaczęli współpracować bezpłatnie w gigantycznym przedsięwzięciu.

Efekt jest niesamowity, szczególnie, iż wiele kolorowych postaci pojawia się przed obserwującym w sposób niespodziewany. Cały park to labirynt ścieżek i ukrytych przesłań ezoterycznych.

Ogród Tarota w Toskanii
Papieżyca i Czarownik zlewają się razem w jedną figurę. Z ust papieżycy po błękitnych schodach wylewa się woda i tworzy jeziorko w samym centrum ogrodu Tarota.

ogrod tarota w toskanii
Gigantyczna Cesarzowa w formie sfinksa pełni również funkcję domu. Niki spędziła tutaj dobre kilka lat podczas pracy nad ogrodem. Ściany wnętrza są pokryte lusterkami, w jednej piersi znajduje się kuchnia, a w drugiej sypialnia.

ogrod tarota w toskanii
Wieża Babel, pokryta lusterkami, w której znajdują się biura ogrodu. Na samym szczycie metalowa rzeźba, zaprojektowana przez Jeana Tinguely.

Ogród Tarota w Toskanii
W centrum placu Cesarza znajduje się fontanna z 4 typowymi dla sztuki Niki figurami, nazwanymi nanas. Z ich piersi wytryska woda.

Ogród Tarota w Toskanii
Motto Niki: “ Sprawia mi większą satysfakcję stworzenie czegoś pięknego dla innych i dla mnie niż posiadanie, posiadanie, posiadanie, posiadanie ciągle więcej, więcej, więcej…..”

ogrod tarota capalbio
Kolorowa figura Śmierci, która przyciąga inne stworzenia. Tak o niej wypowiada się artystka. “ Wielka tajemnica życia. Bez śmierci, życie nie miałoby żadnego sensu. Śmierć, która kosi, pozwala na rozwój nowej hodowli. Karta śmierci to karta odnowy. Bycie świadomym śmierci, to sposób na niestracenie się w marnościach życia.”

KILKA SŁÓW O ARTYSTCE
Niki de Saint Phalle znalazła w sztuce antidotum na bardzo tragiczne dzieciństwo.
W swojej autobiografii opisała surowe, katolickie wychowanie, brutalną matkę i ojca, który wykorzystywał ją seksualnie…, częste zmiany szkoły, problemy osobiste.

Te przeżycia spowodowały u dwudziestoletniej artystki załamanie nerwowe i nawet pobyt w szpitalu psychiatrycznym. To wtedy mniej więcej odkryła, iż sztuka daje jej możliwość wyładowania negatywnych emocji, mimo iż początkowo próbowała swoich sił jako fotomodelka i aktorka.

niki de saint phalle

Jej pierwsze poczynania artystyczne były bardzo agresywne. Polegały one na strzelaniu (TIRS) do białej makiety ze stworzonymi na niej formami, wypełnionymi kolorami. W momencie eksplozji, kolory samoistnie tworzyły rysunki i obrazy.

Jednak dopiero wybujałe i kolorowe rzeźby, szczególnie te o kobiecych formach zaczęły przynosić jej największą satysfakcję i uznanie. To w 1978 roku powstał projekt stworzenia ogrodu tematycznego na podarowanym terenie w południowej Toskanii z rzeźbami o tematyce Wielkich Arkanów Tarota.

Tam Niki stworzyła fantastyczny świat, pełen symboli i tajemnic. Świat, gdzie odtworzyła magię swojego dzieciństwa, które zostało jej brutalnie skradzione.

To co wyleczyło artystkę z demonów przeszłości stało się również powodem jej śmierci. Wieloletnia praca przy toksycznym poliestrze i innych materiałach szkodliwych dla zdrowia przyczyniła się do choroby reumatycznej i do niewydolności płuc. Niki zmarła w wieku 71 lat w 2002 roku w San Diego.

Jeśli chcesz poczytać więcej o tej niesamowitej kobiecie, online można znaleźć kilka jej książek w tym autobiografię, napisaną razem z Nicole Rudick. Właśnie czekam na dostawę, by również zagłębić się w ciekawej lekturze.
LINK

INFORMACJE PRAKTYCZNE O OGRODZIE TAROTA
Ogród jest otwarty po południu od kwietnia do 15 go października. Wstęp jest płatny, ale wiedz, iż odwiedzając ogród przyczyniasz się do finansowania kosztów jego utrzymania.

O ogrodzie Tarota pisała na swoim blogu Krystyna Janda. Podobno wraca co roku do Toskanii i często w to magiczne miejsce.

Tutaj znajdziesz oficjalne informacje o ogrodzie.

A tutaj mapkę wszystkich publicznych projektów artystycznych Niki de Saint Phalle.


Inne atrakcje Toskanii.