Medyceusze – historia dynastii
Część pierwsza tekstu, tutaj
Część druga, tutaj
Ostatnia część czyli jak wygasla dynastia
Po wielu perypetiach i okresie rządów we Florencji młodych potomków dynastii medycejskiej z pomocą papieży Leona X I Klemensa VII, rodzina zostaje ponownie wygnana z miasta w 1527 roku. Rząd republikański jednak nie trwa długo, w 1530 roku, po 10-miesięcznym oblężeniu miasta przez armię Karola V, na żądanie sprzymierzonego z nim Klemensa VII, Florencja zostaje podbita a na jej tronie posadzony Aleksander.
Alessandro (Aleksander), Il Moro 1510-1537
Jak widać na portrecie, Aleksander miał ciemną karnację i “afrykańskie rysy”, prawdopodobnie był nieoficjalnym synem papieża Klemensa VII i czarnoskórej niewolnicy. W mieście nazywano go “Il Moro”.
Okres jego panowania we Florencji, na szczęście krótki, jest cytowany jako despotyczny i egoistyczny. Aleksander lękał się bardzo o swoje życie, otaczając się gwardią płatnych najemników, kazał skonfiskować wszelką broń obywatelom miasta i rozpoczął budowę fortecy, która miała dać mu schronienie w razie jakichkolwiek zamieszek. (Dzisiaj to Fortezza da Basso, miejsce wielu konferencji i wydarzeń w mieście między innymi Pitti Uomo). Nakazał nawet wybijać monetę z własną podobizną, zastępującą patrona Florencji, Jana Chrzciciela.
Jaki rząd, taki koniec i Aleksander zostaje zamordowany w nocy z 6-go na 7-go stycznia 1537 roku przez kuzyna Lorenzina i wynajętego przez niego płatnego zabójcę. 
Podobno został zwabiony w nocy do mieszkania kuzyna (z którym niektórzy historycy przypisują mu relacje homoseksualne), na spotkanie z kochanką i zabity szpadą w łóżku, kiedy czekał na nią nagi i bezbronny. Motyw tej zbrodni nie jest znany a Lorenzino przez republikanów zostaje okrzyknięty obrońcą Florencji przed tyranią i porównany do Brutusa.
Michał Anioł w swoim popiersiu, dzisiaj w muzeum Bargello, właśnie jego fizjonomię przedstawia jako zabójcę Cezara. Ta wizja tego uczynku jest potem kontynuowana, na przykład Alfred de Musset pisze w 1834 roku dramat historyczny “Lorenzaccio“, w którym przedstawia go jako bohatera romantycznego. Prawdy chyba się nie dowiemy, natomiast wraz z zabójstwem Aleksandra gaśnie główna linia dynastii Medyceuszy.
Medyceusze – Kosma I i Eleonora
Cosimo I (Kosma I) 1519-1574
Imię, które powinniście pamiętać razem z Kosmą Starszym i Wawrzyńcem Wspaniałym. Despota i sprytny polityk a jednocześnie czuły ojciec, patron sztuki i architektury, reformator gospodarki, pierwszy Gran Duca Królestwa Toskanii i bezwzględny wobec przeciwników politycznych. O Kosmie wiemy dużo, ponieważ 2019 był rokiem 600-lecia jego urodzin i z tej okazji mieliśmy możliwość, jako mieszkańcy Florencji, uczestniczyć w wielu konferencjach i wydarzeniach z nim związanych.
Władza zostaje oddana w jego ręce przez dygnitarzy i arystokratów, myślących, iż ten nieznany 17-latek, potomek drugorzędnej linii Medyceuszy, wychowany gdzieś na wiosce w Mugello, będzie łatwym do sterowania pionkiem. A tymczasem, Cosimo przystępuje stanowczo do władzy, pozbywa się pomocników, nie realizuje podpisanego z nimi paktu i od razu, w 1537 roku, pod bitwą koło Montemurlo rozbija armię przeciwników republikańskich, nacierających na Florencję. Bargello zostaje zamienione na więzienie i miejsce tortur, przede wszystkim dla tych, którym nie podobają się jego rządy w mieście.
Poślubia Eleonorę di Toledo, piękną córkę przedstawiciela hiszpańskiego króla w Neapolu i zawiera w ten sposób alians z silną Hiszpanią, przejmując stopniowo kontrolę nad podzielonym terytorium florentyńskim. Ich małżeństwo jest cytowane jako udane (oczywiście nie było mowy w tamtych czasach o wierności małżeńskiej i Kosma miał również kilkoro dzieci z nieślubnych związków), odnoszą się do siebie z czułością i szacunkiem, często spędzają wspólnie czas i mają aż jedenaścioro dzieci.
Kosmie udaje się również podbić niesforną Sienę w 1555 roku i stłumić rewoltę w Pizie. To czasy wypraw morskich i prób zdobywania nowych terytoriów w Ameryce i Kosma próbuje rozwinąć flotę florentyńską, ustanawiając specjalny zakon Św. Stefana. 
Palazzo Pitti i ogrody Boboli
Początkowo rodzina Kosmy przenosi się do palazzo Vecchio a architekt Giorgio Vasari zostaje zatrudniony przy modyfikacji wewnętrznej budynku i to pod jego nadzorem tworzy się Salon Pięciuset, apartamenty i cykle fresków, które wysławiają dynastię Medyceuszy i które do dzisiaj możecie podziwiać w muzeum. Potem jednak Eleonora, pragnąca więcej przestrzeni, kupuje Palazzo Pitti za rzeką i rozpoczynają się pracę nad jego rozbudową i tworzenie ogrodów Boboli. Vasari na polecenie Kosmy buduje również jednokilometrowy korytarz od Palazzo Vecchio do palazzo Pitti, dzisiaj znany na całym świecie jako Corridoio Vasari i projektuje Uffizi czyli budynek na biura.
Cosimo zamawia również rzeźbę Perseusza u złotnika Benvenuto Cellini, arcydzieło manieryzmu i fontannę Herkulesa na piazza della Signoria. Jego konny pomnik stoi dumnie na tymże placu i demonstruje czasy świetności miasta, jedne z ostatnich przed powolnym upadkiem. Po śmierci Eleonory, Cosimo powoli wycofuje się z rządów, oddając je w ręce syna Francesco, mimo iż wielokrotnie nie zgadza się z jego decyzjami. 
Francesco I (Franciszek), 1541-1587
Pierwszy syn Kosmy prawie na wszystkich potretach wygląda chudziutko i niemrawo, choć posiadał podobny do ojca charakter stanowczy i okrutny. Podobno nie zawahał się wydać rozkazu zabójstwa własnej siostry Izabeli i szwagierki Leonory, podejrzanych o romansy z uczestnikami spisku przeciwko niemu.
Był bardziej zainteresowany alchemią i eksperymentami niż polityką. Spędzał swoje dni w towarzystwie rzemieślników i naukowców w casino San Marco, gdzie Bernardo Buontalenti przygotował dla niego warsztat na doświadczenia i w specjalnie dla niego zaprojektowanej posiadłości w Pratolino. W Palazzo Vecchio, znajduje się jego „studiolo”, mały pokoik-biuro do pracy i jednocześnie przechowywalnia różnych przedmiotów, związanych z czterema żywiołami. To właśnie Franciszek zaczął przechowywać w Uffizi najlepsze dzieła i okazy kolekcji rodzinnej, pokazując je gościom i zapoczątkowując w ten sposób przyszłe powstanie muzeum. 
Do historii przeszedł jego romans z piękną wenecjanką Biancą Cappello. Mimo iż Franciszek był ożeniony z córką cesarza, Joanną z Hapsburgów a Bianca również miała męża, ich romans nie był dla nikogo sekretem. Po śmierci Joanny i męża Cappello (oba zgony w podejrzanych okolicznościach), zawierają oni związek małżeński, co było w tamtych czasach wielkim skandalem. Nikt nie zawierał małżeństwa z miłości, nie mówiąc już o władcach i dygnitarzach, związki miały służyć aliansom i zapewnieniu arystokratycznych dziedziców. Bianca nigdy nie została zaakceptowana przez mieszkańców Florencji i przez brata Franciszka, Ferdynanda.
Podobno to przez niego zostali oni otruci podczas pobytu w prywatnej willi, choć nawet niedawne analizy naukowe zwłok nie potrafiły rozwiać wątpliwości co do przyczyn ich śmierci. Wiemy, iż oboje umierają kilkanaście dni po kolacji zorganizowanej przez Ferdynanda z powodu wysokiej gorączki, konwulsji i wymiotów. 
Ferdinando I (Ferdynand) 1549-1609
Ferdynand, drugi syn Kosmy był przeznaczony do kariery eklezjastycznej, już jako trzynastolatek został mianowany kardynałem, spędzając swój czas głównie w Rzymie. W młodości zakupił tam i odnowił willę, kolekcjonując rzeźby antyczne, które potem trafią do Florencji i oddawał się przyjemnością życia doczesnego. Po podejrzanej śmierci brata, wraca do Florencji, by przejąć władzę i rezygnuje ze stanowiska kardynała, by poślubić Krystynę z rodziny Lorena i zapewnić dynastii potomstwo.
Ferdynand bardziej nadawał się do rządzenia i polityki niż Franciszek, wykonał wiele reform, systemu prawnego, fiskalnego, wojskowego. Zajął się rozwojem handlu i przemysłu i zrobił z portu Livorno port otwarty, pozwalając na handel zarówno Żydom jak i heretykom, co oczywiście przyciągnęło wielu z nich do miasta i podwyższyło zarobki i kapitały. Próbował on też wcielić w życie projekt kolonizacji terenów w Ameryce Południowej ale bez większych sukcesów.
We Florencji to z nim wiąże się budowa Fortu Belvedere i początek konstrukcji mauzoleum rodziny Cappelle Medicee. Zostawia wiele dzieci, choć większość z nich zaczyna posiadać typowe skazy i problemy dynastyczne: skoliozy, reumatyzmy, niepłodność, co już sto lat później zaowocuje brakiem potomstwa i wygaśnięciem Medyceuszy.
Zapraszam na wizytę po Florencji, śladami Medyceuszy
Polecane lektury
Medyceusze – Christopher Hibbert
Medyceusze – Mary Hollingsworh
The Medici – Paul Strathern
Medici money – Tim Parks
Filmy: Medyceusze: Władcy Florencji , serial
STREET ART – FLORENCJA
Exit Enter
Florencja wszystkim kojarzy się z renesansem, Michałem Aniołem, Botticellim, Leonardem da Vinci… Ale we Florencji również mieszkamy, robimy zakupy, spotykamy się ze znajomymi i z rodziną, wychodzimy wieczorem do pubów i restauracji, marzymy, walczymy z korkami, pocimy się w lecie, bulwersujemy się i protestujemy…, krótko mówiąc: to nasze miasto.
I cieszymy się generalnie ze street art, która wnosi do naszego życia coś nowego, świeżego, oryginalnego. Zapraszam Was na odkrycie kilku artystów zajmujących się tak zwaną sztuką uliczną, dla wszystkich.
CO TO JEST STREET ART?
Dla niektórych to sztuka, a dla innych wandalizm, dyskusja nadal trwa, a ja nie zamierzam się w nią wdawać. Faktem jest, że street art często powstaje nielegalnie, pod osłoną nocy, w miejscach zabronionych i wywołuje kontrowersje i polemikę. Przykładem ogólnie znanym jest anonimowy artysta Banksy, którego dzieła są dziś sprzedawane za tysiące dolarów. Termin street art podobno został użyty po raz pierwszy w 1985 roku przez Allana Schwartzmana. Dzisiaj to mogą być: naklejki, plakaty, graffitti, murales, rzeźby, instalacje, performance… ważne by znajdowały się na ulicach, były dostępne dla wszystkich i coś wyrażały.
KILKU ARTYSTÓW STREET ART WE FLORENCJI
CLET ABRAHAM
Najbardziej znany tutaj artysta, z Francji, który zmienia znaki drogowe, a pisałam już o nim w innym artykule.
BLUB
Od Bluba jest błękitnie na florenckich murach. Jego plakaty, przedstawiające znane
postaci, realne lub fikcyjne, noszą maski do nurkowania i wypuszczają z ust bąbelki. “L’arte sa nuotare”, czyli “Sztuka umie pływać”, według artysty to odpowiedź na ogólny kryzys kultury. Kim on jest, tego nie wiemy, ale dzisiaj jego dzieła dobrze się sprzedają w miejscowych galeriach.
EXIT ENTER
Urodzony w 1990 w Toskanii, jego twórczość charakteryzuje się poetycznym minimalizmem. Małe postaci goniące za sercem, balonikiem czy unoszące się do góry symbolizują coś czego nam wszystkim dzisja brakuje. Wolność, chęć ucieczki od materialności i rutyny codzienności… Sztuka Exit Enter jest rozpoznawalna, łatwa do zrozumienia i wszechobecna.
Szukajcie go na ścianach budynków i w zaułkach.
MORADI IL SEDICENTE
Moradi znany jest przede wszyskim ze swoich drewnianych rzeźb przedstawiających różne zwierzęta. Kilka z nich stoi aktualnie na Piazza del Carmine czy na rondzie przed mostem della Vittoria. Wiele “moradowskich” zwierząt zniknęło lub zostało zniszczonych, tak jak cały cykl wykonany dla miasta, który znajdował się niedaleko Ponte alle Grazie wzdłuż rzeki Arno. Mówi on sam o sobie jako o rysowniku, który używa tylko drewna jako materiału. Artysta współpracuje z radą miasta, muzeami i tworzy instalacje.
TVBOY
Jeden z bardziej znanych artystów na większą skalę. Jego sztuka wypowiada się na
tematy polityczne i niejednokrotnie zostaje usunięta. Jak na przykład we Florencji portret polityka Matteo Renzi, utworzony jako protest przed ważnym miejscowym wydarzeniem czy mały, czarnoskóry chłopczyk wystawiający oceny Europie. Jego interwencje punktualnie ukazują się w gazetach i są powszechnie komentowane na social i forach.
CARLA BRUTTINI
Czyli #carlabru, właścicielka galerii DHAI Studio Athelier, maluje, projektuje ubrania i logo i sprzedaje w swoim studio prace innych artystów. Jej symbolem stała się długowłosa, ruda kobieta, którą możecie podpatrzyć na ulicach Florencji.
MILES
Mój ulubiony. Zakończył kierunek rzeźbiarstwa na Akademii Sztuk Pięknych w Carrarze w Toskanii a do dzisiaj wykonał wiele murales dla kilku miast między innymi “Czekając na Godota” we Florencji. Jego twórczość jest zainspirowana kulturą japońską.
LEDIESIS
Czyli prawdopodbnie kolektyw artystów, o którym usłyszeliśmy po raz pierwszy z okazji Dnia kobiet w 2019 roku. Na ulicach miasta pojawiły się wtedy portrety wielu kobiet, realnych i fikcyjnych, ubranych jak Superwoman i przymrużających jedno oko. Ostatnio było o nich głośno, ponieważ niedawny portret Grety Thunberg został przez kogoś “zdjęty” i być może przywłaszczony.
GDZIE ZOBACZYĆ STREET ART WE FLORENCJI?
Wszędzie zarówno w centrum jak i na obrzeżach. Bądźcie ciekawscy i miejcie oczy szeroko otwarte.
Natomiast otwarty kilka lat temu Student Hotel zaprosił do udekorowania dziedzińca światowej sławy artystów takich jak: Blek le rat czy D*face (dla wtajemniczonych). Możecie wejść i popatrzeć, szczególnie w lecie kiedy organizowany jest street food na dziedzińcu i miejsce tętni życiem.
Lediesis
MURALES WE FLORENCJI
– Nelson Mandela, artysta Jorit, Via Riguccio Galluzzi, projekt zasponsorowany przez miasto.
– Run + Basik, Via Rocca Teddalda, Rovezzano, niedawny projekt dzięki wsparciu Street Levels Gallery
CIEKAWE ADRESY, ORYGINALNE PAMIĄTKI
STREET LEVELS GALLERY czyli galeria poświęcona tylko sztuce street art. Sprzedają wiele ciekawych rzeczy i często organizują wystawy i instalacje. Zaglądnijcie tam.
CLET STUDIO warsztat-sklep Cleta Abrahama, gdzie możecie kupić fajne pamiątki we wszystkich cenach. Dzielnica San Niccolò.
DHAI STUDIO ATHELIER mały sklepik z obrazami, koszulkami i innymi kreatywnymi
pracami artystki Carli Bruttini. Niedaleko warsztatu Cleta.
Interesuje Was dalsze odkrywanie street art we Florencji? Chętnie Wam o niej
opowiem i pokażę lub zorganizuję specjalną wizytę, połączoną z degustacją typowych produktów toskańskich w miejscach lokalnych. Zapraszam do kontaktu.