MASKA FAUNA MICHAŁA ANIOŁA

Maska fauna Michal Aniol, Uffizi

Pierwsze dzieło Michała Anioła?
Maska fauna, satyra z rzymskiej mitologii, jest uważana za pierwsze marmurowe dzieło, wyrzeźbione przez młodego Michała Anioła Buonarrotiego. Artysta zrealizował maskę podczas pobytu w szkole, założonej przez Wawrzyńca Wspaniałego, w ogrodach San Marco. To tam ówcześni utalentowani młodzi artyści pod nadzorem mentorów i nauczycieli kopiowali dzieła klasyczne z kolekcji medycejskiej i uczyli się wielu technik artystycznych. Poniższy epizod został opowiedziany przez biografów Michała Anioła, Giorgia Vasariego i Ascaniego Condivi.

Cesare Zocchi, Michal Aniol rzezbi maske fauna

Dłutem i młotkiem, by zmienić wygląd fauna.
Pewnego dnia, Michał Anioł, który kopiował głowę satyra klasycznej rzeźby w ogrodzie San Marco, postanowił zmienić trochę jej wygląd. Zamiast fauna z zamkniętymi ustami, tak jak w oryginale, postanowił wyrzeźbić go z otwartymi ustami i wyciągniętym językiem. Wawrzyniec Wspaniały, który przechadzał się po ogrodzie i obserwował trudy młodych uczniów, zwrócił ironicznie uwagę Buonarrotiemu, iż stary satyr nie powinien posiadać perfekcyjnych zębów. Michał Anioł natychmiast chwycił za dłuto i młotek, złamał zęby i przewiercił dziąsło satyra. Wawrzyniec został pod wrażeniem talentu i inteligencji młodego artysty i postanowił ugościć go we własnym domu i wychować jak syna, inwestując czas i pieniądze w jego edukację artystyczną.

Uffizi Muzeum Florencja

Kradzież głowy fauna
Dzisiaj w muzeum Uffizi, w jednej z sal, możemy zobaczyć kopię maski fauna, której oryginał znajdował się w muzeum Bargello i był uważany za dzieło Michała Anioła. Niestety podczas drugiej wojny światowej, rzeźba została prawdopodobnie wykradziona przez nazistów i ślad po niej zupełnie zaginął. W czasie wojny, wiele dzieł artystycznych zostało przeniesionych z Florencji do różnych posiadłości poza miastem. Wierzono, iż w ten sposób uda się je uchronić przed bombardowaniami, plądrowaniem i kradzieżą. Nie wszystkie dzieła po wojnie powróciły potem na swoje miejsca, jednym z nich jest właśnie maska fauna.

Lorenzo de Medici wsrod artystow

Wawrzyniec Wspaniały
Lorenzo de ’Medici był jednym z najważniejszych polityków renesansu. Przeszedł do historii jako „Wspaniały” czyli Magnifico ze względu na swoje talenty dyplomatyczne i zainteresowanie sztuką. Promował piękno, był mentorem wielu artystów, dzieł architektonicznych, literackich i malarskich i uczynił Florencję jednym z najważniejszych miast sztuki europejskiej.

W ogrodzie San Marco, Lorenzo założył pierwszą Akademię Sztuki w Europie. Umieścił tam wiele dzieł artystycznych należących do prywatnej kolekcji rodziny. Chciał w ten sposób umożliwić młodym utalentowanym artystom studiowanie historii starożytnej i doskonalenie techniki pod okiem rzeźbiarza Bertoldo di Giovanniego. Wielu uczniów zostało wybranych przez malarza Ghirlandaio, w tym Francesco Granacci, a później także jego przyjaciel Michał Anioł.

Michal Aniol portret

Zapraszam do Florencji! Joanna.

MANIERYZM – EKSCENTRYCZNY STYL W SZTUCE 16GO WIEKU

Kilka słów o manieryzmie, kierunku w sztuce, który pojawił się w latach dwudziestych 16-go wieku we Włoszech i stamtąd rozprzestrzenił się na całą Europę.

Kaplica Sykstyńska - Michał Anioł

Ekscentryczny manieryzm, to odpowiedź nowego pokolenia artystów w szesnastym wieku na perfekcję osiągniętą przez malarzy renesansu, jak również na kryzys polityczny i religijny w Europie. Wystarczy przypomnieć dwa rewolucyjne wydarzenia tamtych lat: tezy Lutera w Wittenberdze w 1517 roku i Sacco di Roma czyli podbój Rzymu w 1527 roku. Spowodują one podanie w wątpliwość prawowitości papieża i kościoła katolickiego, jak również ogólnie odczuwaną niepewność i strach.

Termin „manierismo” wywodzi się od słów biografa artystów: Giorgia Vasariego, który mówi o tworzeniu nowych malarzy „alla maniera di…”, czyli na sposób lub imitując styl „wielkiej trójki”: Leonarda da Vinci, Michała Anioła i Rafaela. Jednak tendencje zapoczątkowane przez nich, takie jak: rezygnacja z perspektywy i pejzażu, jaskrawe lub metaliczne kolory, wyolbrzymienie proporcji (na zdjęciu: Kaplica Sykstyńska, Michał Anioł), zostaną przez manierystòw doprowadzone do przesady. Będą oni poszukiwali ekspresji indywidualnej i efektów scenograficznych, próbując wzbudzić w obserwującym niepokój, strach, zdumienie. Można powiedzieć, iż po raz pierwszy w sztuce europejskiej, indywidualizm i ekspresja artysty stają się ważniejsze niż przestrzeganie ogólnie przyjętych reguł i ikonografii.

Rosso Fiorentino - Pala Spedalingo, Uffizi

Jako przykład, spójrzcie na obraz namalowany przez Rosso Fiorentino w 1518 roku: Pala dello Spedalingo. Przesadna i rozmyta kolorystyka, wydłużone proporcje, postacie z palcami jak szpony, niepokojące cienie pod oczami… A jednocześnie perfekcyjnie opanowany rysunek, światłocień i technika kolorystyczna. I wolna reinterpretacja kompozycji często używanej przez malarzy renesansu. Oczywiście obraz nie przypadł do gustu zamawiającemu i zamiast znaleźć się we florentyńskim kościele Ognissanti, został umieszczony w zapomnianej kaplicy kościoła w rejonie Mugello. Dzisiaj możecie go zobaczyć w galerii Uffizi.

Pontormo, Złożenie do grobu

Pontormo, to inny ważny florentyński artysta i przedstawiciel manieryzmu. „Złożenie do grobu” z 1526 roku, ten obraz został namalowany do kaplicy Capponich, w kościele Santa Felicita, gdzie znajduje się do dzisiaj. Wolno unoszące się w powietrzu figury, nie podlegające prawom grawitacji, podtrzymują martwe ciało Chrystusa. Lekkość, niesamowita kolorystyka i brak jakichkolwiek odniesień do przedstawionego religijnego tematu stwarzają u widza surrealne odczucia.

Manieryzm trwał krótko i zakończył się wraz z Soborem trydenckim (1563 rok), kiedy to narzucono artystom powrót do realizmu i do łatwo czytelnych tematów. Do manierystòw we Florencji zaliczany jest również portrecista rodziny Medycejskiej Bronzino.

Zainteresowanych zapraszam również do obejrzenia video na YouTube, gdzie opowiadam o jednym z bardziej znanych dzieł manierystycznych: Madonna z długą szyją, artysty z północy Włoch, Parmigianino.