UFFIZI – CO ZOBACZYĆ

Uffizi co zobaczyć.

10 dzieł, które koniecznie powinniście zobaczyć w galerii Uffizi we Florencji z krótkim opisem.

Uffizi co zobaczyć
Galeria Uffizi na zewnątrzszesnastowieczny projekt Vasariego na biura administracyjne. Dwa skrzydła połączone w kierunku rzeki.

Jeśli zwiedzacie galerię Uffizi we Florencji na własną rękę, może być Wam trudno się zorientować, na co zwrócić szczególną uwagę. My, przewodnicy, odrabiamy za Was lekcję i dajemy Wam już gotową opowieść o kontekście historycznym, artystach i najważniejszych dziełach w muzeum.

Jeśli jednak z jakichkolwiek przyczyn, zwiedzacie sami, nie przegapcie tych dziesięciu miejsc – dzieł artystycznych.

Porządek chronologiczny.
1. Maestà Giotto – średniowiecze
2. Portret duków – Piero della Francesca
3. Botticelli – Wiosna i narodziny Wenus
4. Trybuna i jej rzeźby
5. Sala Leonarda da Vinci
6. Sala Michała Anioła i Rafaela
7. Sala Niobe
8. Bronzino – Portret Eleonory i portrety Medyceuszy
9. Tycjan – Wenus z Urbino
10. Caravaggio – Meduza i Bachus



giotto madonna w majestacie

1. MAESTÀ – GIOTTO, 1310

Jedna z pierwszych sal, którą zobaczycie na drugim piętrze zawiera trzy ogromne obrazy z trzech florenckich kościołów, namalowane mniej więcej w tych samych latach, na przełomie 13 go i 14 go wieku. Są to pierwsze przykłady dużego malarstwa na desce we Florencji, przedstawiające Madonnę z dzieciątkiem na tronie w otoczeniu aniołów i/lub świętych czyli w majestacie. Zwróćcie uwagę na różnicę między trzema malarzami: Cimabue, Giotto i Duccio di Buoninsegna. Kto z nich wprowadził coś nowego?

Tak, macie rację: Giotto, to on stwarza przestrzeń intuicyjną z głębią, maluje Madonnę z potężnym ciałem i różnicuje świętych i aniołów. Giotto przetłumaczył malarstwo z języka greckiego na łaciński, jak napisał o nim Vasari w biografiach artystów. Jego Maestà wisiała kiedyś w kościele Ognissanti we Florencji. Dzisiaj wciąż można tam zobaczyć krucyfiks Giotta.


Uffizi co zobaczyć, portret duków, Piero della Francesca

2. PORTRET DUKÓW Z URBINO – PIERO DELLA FRANCESCA, 1467-1472
Być może widzieliście już te portrety na wielu reprodukcjach, są one dość znane. To jedyne dzieło Piero della Francesca, które mamy we Florencji. Autor cyklu fresków w Arezzo podsumował tutaj wszystkie nowinki renesansowe: perspektywa zbudowana matematycznie, przestrzeń, pejzaż z lotu ptaka, realizm postaci i bardzo jasne światło. Dodatkowo technika olejna, której Piero nauczył się od malarzy flamandzkich.

Portrety przedstawiają księcia Urbino, Federigo z Montefeltro i jego już zmarłą młodą żonę Battista Sforza. Ten dyptyk można było kiedyś zamknąć tak jak książkę. Z tyłu wozy alegoryczne, na których siedzą sportretowani z alegoriami cnót. Dla niej czystość, skromność i pokora, a dla niego męstwo, wstrzemięźliwość i sprawiedliwość.
W tej samej sali renesansowe obrazy Filippo Lippi i bitwa Paolo Uccello.

Sandro Botticelli, Primavera Wiosna

3. WIOSNA I NARODZINY WENUS – BOTTICELLI, 1482-84
Oczywiście tych obrazów nie da się przeoczyć! Są ogromne, znane i gromadzą się przed nimi tłumy.
W rzeczy samej, warto podejść do nich bardzo blisko, bo umieszczono je za szybą.
Sandro Botticelli interpretuje tutaj zainteresowania Akademii neoplatońskiej, założonej przez Medyceuszy. Połączyć chrześcijaństwo z filozofią grecką. W dużym skrócie, Wenus tak jak Chrystus jest prawdą i jej kontemplacja prowadzi do objawienia i poszukiwania wyższych ideałów.

Obydwa obrazy prawdopodobnie wisiały w prywatnej willi więc nie były widziane przez niechciane oczy. Jakież byłoby zgorszenie ludzi na widok nagiej kobiety i tematyki niereligijnej.
Botticelli wykształcił własną, łatwo rozpoznawalną stylistykę, która straciła popularność pod koniec 15 go wieku. Malarz zmarł w zapomnieniu i przywrócono go do chwały dopiero w 19 tym wieku.

Czytaj więcej o Wiośnie.


uffizi trybuna

4. TRYBUNA I WENUS MEDYCEJSKA
Przed Trybuną zazwyczaj stoi kolejka, choć można czasami ją ominąć i zaglądnąć z boku. Co tam takiego jest? Dzisiaj stoją tam najlepsze rzeźby kolekcji medycejskiej, w tym Wenus, oryginał grecki. Kiedyś ośmiokątna Trybuna była pierwszym zalążkiem muzeum jakim stanie się Uffizi, wypełniona najlepszymi obrazami, statuetkami, rzeźbami grecko-rzymskimi i etruskimi.

Pomieszczenie zaprojektował Buontalenti dla syna Kosmy I go, Franciszka w kolorach i z elementami odnoszącymi się zarówno do herbu dynastii jak i do czterech żywiołów.
W środku wyksponowany również Tańczący faun, Dwaj Walczący, Ostrzący Nóż, najlepsze marmurowe posągi jakie udało się wykupić Medyceuszom w Rzymie, gdzie co rusz w 16 tym wieku wydobywano spod ziemi antyki.
Wyobraźcie sobie, iż w 19 tym wieku to głównie rzeźby przyciągały zainteresowanych do Uffizi.
Do Trybuny nie można wejść, aby zachować w jak najlepszym stanie je oryginalne wyposażenie i podłogę.


Leonardo da Vinci Adoracja Trzech Kroli

5. SALA LEONARDA DA VINCI
W tej sali aż! albo tylko 3 obrazy, przy których pracował Leonardo z Vinci. Artysta nie zostawił wiele dzieł, kilkanaście i wiele nie jest potwierdzonych dokumentami. Podobno praca nad nimi szła mu tak wolno i mozolnie, iż większość zamawiających z czasem się zniechęcała. W sali wisi jeden niedokończony obraz mistrza, Adoracja Trzech Króli, o o którym pisałam tutaj. Leonardo wyjechał do Mediolanu, gdzie dostał upragnione stanowisko inżyniera, stratega i scenografa na dworze księcia Ludovico il Moro. Florencja nie oferowała mu takich możliwości.

We Florencji przeżył lata młodości, ucząc się fachu artysty na warsztacie u Verrocchia. Możecie zobaczyć w sali jedną z pierwszych rozpoznanych interwencji młodego malarza, klęczącego aniołka na obrazie Chrzest Chrystusa. Prawdopodobnie Leonardo zajął się też pejzażem.

Naprzeciw, pierwsze potwierdzone indywidualne dzieło Leonarda, Zwiastowanie. Widać na nim, że Leonardo inaczej patrzy na świat, inaczej buduje kompozycję i inaczej maluje w porównaniu do swoich rówieśników. Właściwie malarstwo jest rezultatem i konsekwencją jego badań i eksperymentów, a nie na odwrót.
A dlaczego Mona Lisa jest w Luwrze a nie we Włoszech? Wiecie?


Galeria Uffizi Tondo Doni Michelangelo

6. SALA MICHAŁA ANIOŁA I RAFAELA
W tej niedawno odnowionej sali, jak widać na zdjęciu, zawsze są tłumy. To dlatego, iż w jej centrum umieszczono jedyny potwierdzony obraz Michała Anioła tak zwane Tondo Doni (1508 rok) od okrągłego formatu i pary, która je zamówiła. Ich portrety, strategicznie powieszone obok, namalował nie kto inny a młody Raffaello Santi.
W sali królują więc dwaj mistrzowie, Michał Anioł, który wolał rzeźbić, ale nawet malując zmieniał ówczesne konwencje i Rafael, geniusz tonacji, oddania szczegółów i techniki malarskiej. Nie zapomniejcie spojrzeć też na jego Madonnę ze szczygłem, gdzie umiejętnie przejął kompozycję piramidalną, wprowadzoną przez Leonarda da Vinci.

Osoby zainteresowane Rafaelem powinny odwiedzić Galerię Palatyńską w Palazzo Pitti, gdzie znajduje się wiele jego arcydzieł.


uffizi sala niobe

7. SALA NIOBE
Prawie na końcu korytarza na drugim piętrze, znajdziecie salę Niobe. Charakteryzuje ją wystrój osiemnastowieczny ze stiukami i złoceniami. Do sali Piotr Leopold z dynastii Lorena, (ten który otworzył Uffizi jako muzeum publiczne) sprowadził cykl rzeźb kolekcji medycejskiej z Rzymu, ilustrujących tragiczny mit Niobe.Za próżność i chełpienie się licznym potomstwem, Leto ukarała Niobe i wysłała syna i córkę, Apolla i Artemidę, by wystrzelali wszystkie jej 14 dzieci z łuku.
W sali znajdziecie również ciekawy sarkofag rzymski i dwa ogromne obrazy Rubensa. Zamówiła je u malarza Maria Medycejska i miały one pokazywać cykl epizodów z życia jej męża, króla Francji, Henryka IV.


bronzino -eleonora di toledo uffizi

PIERWSZE PIĘTRO
8. PORTRET ELEONORY – BRONZINO, 1545

Nazywam się Eleonora, mam urodę, kasę, władzę, piękną suknię i masę dzieci. Eleonora z Toledo, żona Kosmy I go rzeczywiście miała wszystko oprócz zdrowia, poniewaz zmarła w wieku 40 lat na malarię razem z dwoma synami. Jeden widnieje z nią na tym portrecie.

Podobno właśnie w tej brokatowej sukni pochowano ją w krypcie kaplic medycejskich. Ubranie zdobi naszyjnik z pereł i pas z klejnotami, zaprojektowany przez złotnika Benvenuto Cellini. Na portrecie Eleonora ma wyglądać chłodno i dostojnie, jak wymagała tego ówczesna hiszpańska moda. Dodatkowo błękitne tło podkreśla jej dostojeństwo i niedostępność.

Obok Eleonory portrety niektórych dzieci, a niedaleko jej mąż Kosma I. Malarz Bronzino, stał się oficjalnym portrecistą dworu i ozdobił też dla Eleonory prywatną kapliczkę w Palazzo Vecchio.


wenus z urbino tycjan uffizi

9. WENUS Z URBINO – TYCJAN, 1538
Zdjęcie całościowe tego obrazu trudno znaleźć online . Pierwszy akt kobiecy w historii sztuki europejskiej, namalowany przez giganta renesansu, Tycjana Vecellio jest do dzisiaj ocenzurowany. Tytuł Wenus nadano obrazowi kiedyś właśnie z tego powodu.

Obraz został zakończony na życzenie księcia z Urbino, Guidobaldo della Rovere i wysłany w prezencie jego przyszłej młodej żonie. U jej stóp piesek – symbol wierności; w rękach, róże – symbol pasji, a w jednym uchu – ogromna perła, którą w tym wypadku trudno skojarzyć z cnotliwością.

Tycjan to główny przedstawiciel tonalizmu, z Wenecji, skupiającego się na kolorze, światłocieniu, technice olejnej. I to jest chyba najważniejszy aspekt tego obrazu, czerwień, odcienie bieli, zieleń, rozmycie się konturów… A kiedy mówimy o tycjanowskim kolorze i ideale piękna, to mamy na myśli właśnie taką modelkę, której malarz używał często do pozowania i którą możecie też zobaczyć na obrazie obok, Flora.


Bachus, Caravaggio, Uffizi

10. CARAVAGGIO – MEDUZA I BACHUS, 1596-98
Kończymy w wielkim stylu, bo patrząc na dwa arcydzieła Caravaggia, namalowane w latach 1596-98 na zamówienie jego protektora i mecenasa w Rzymie (być może kochanka) kardynała del Monte.

Meduza -Na dekoracyjnej tarczy, malarz przedstawia swoje własne oblicze w roli meduzy, która po ciosie herosa Perseusza wydaje ostatnie tchnienie. Na jej głowie wijące się węże, pokazane z niezwykłym realizmem. Caravaggio wykorzystuje wypukłość tarczy, aby stworzyć iluzję ruchu.

Bachus to bóg wina, rozkoszy i ekstazy. W jego roli, model i malarz, mieszkający z Caravaggiem, Mario Minniti. Z jednej strony mamy więc jego portret, nie ukrywający brudnego prześcieradła i paznokci, a z drugiej alegorię grecko-rzymskiego boga, z winem, winogronami i psującymi się owocami. Wyszukana aluzja do chrześcijaństwa? Zaproszenie do przyjemności? Czy dość czytelna aluzja homoerotyczna? A może wszystko w jednym?Caravaggia można podziwiać albo nie znosić. Ale trzeba zobaczyć.
Poczytaj więcej o Bachusie.

Powiedzmy, że to jest taki niezbędnik, najważniejsze rzeczy w galerii Uffizi, którą można zwiedzać nawet cały dzień.
Zapraszam do zwiedzania Uffizi ze mną, kontakt.

Oficjalna strona Uffizi: www.uffizi.it

Lektura
Przewodnik oficjalny po Uffizi, wydanie po włosku, angielsku i w winnych językach, z 2017 go roku, Giunti, Firenze Musei

PIENZA -TOSKANIA

Pienza to jeden z wielu klejnotów Toskanii – średniowieczne miasto na wzgórzu z wyjątkową historią, ulicami pachnącymi świeżym serem i wspaniałymi widokami. Ta mała toskańska miejscowość została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO w 2006 roku i chociaż w sezonie odwiedza ją wielu turystów, nigdy nie jest przepełniona.

W Pienzy koniecznie trzeba zwolnić tempo, delektować się widokami, dobrym jedzeniem i słońcem.

pienza toskania
Val d’Orcia Dolina na południe od Sieny

Miasteczko dodatkowo posiada kilka atrakcji artystycznych. Papież Pius II (urodzony jako Eneasz Silvio Piccolomini) urodził się w Pienzie, która wówczas nazywała się Corsignano.  Podczas swojego krótkiego panowania, postanowił ją odbudować i zaplanować miasto idealne.

Artykuł o tym co zobaczyć, kiedy, jak dojechać, co zjeść i podobne… w Pienzy!

KIEDY ZAPLANOWAĆ ZWIEDZANIE PIENZY?
Pienzę właściwie można odwiedzić o każdej porze roku, ale zimą, szczególnie w styczniu i lutym jest pusta – prawie wszystkie sklepy i restauracje są zamknięte, a nawet wydaje się, że miejscowi uciekli lub hibernują do wiosny.  Większość muzeów jest również zamknięta w tym czasie. Mimo to wielokrotnie zima ma tutaj swój urok i nie brakuje słonecznych dni.

Pogoda w Pienzie waha się od gorącej w lecie do chłodnej i wilgotnej w zimie. Najlepsze miesiące na zwiedzanie to kwiecień, maj, czerwiec, wrzesień i październik.

pienza i jej sery
Pienza i jej sery

PIENZA – CO TAM ROBIĆ?
ZAJADAĆ SER

Głupotą byłoby przyjechać do Pienzy i nie spróbować lokalnego sera pecorino, który ma certyfikat pochodzenia! Wzdłuż „głównej” ulicy Corso Rossellino, znajduje się wiele sklepów, w których można spróbować serów. Sprzedawcy chętnie pozwolą Wam skosztować różnych odmian, zanim zdecydujecie jaką kupić.
Można też zatrzymać się w miejscowej enotece lub restauracji, aby zjeść półmisek serów, wędlin, grzanek z dodatkiem miodu i dżemu – tak zwany tagliere.

Koniecznie spróbujcie kilku różnych odmian sera pecorino, które podzielone są na świeże – fresco, pół dojrzałe – semi-stagionato i dojrzałe – stagionato. Dodatkowo niektóre dojrzewają w sianie – fieno, z truflami – tartufo lub w grocie – grotta. Im bardziej dojrzały ser, tym twardszy i z mniejszą ilością laktozy.

pienza toskania
Pienza, Toskania

WYBIERZCIE SIĘ NA SPACER
Włosi mają wspaniałą tradycję „passeggiata”, czyli wieczornego spaceru.  Ubierają się wtedy ładnie i idą się przejść po miasteczku, pozdrawiając znajomych. Może to być o zachodzie słońca lub przed kolacją, aby pobudzić apetyt. W lecie często wychodzą po kolacji na dodatkowe lody i cieszyć się chłodniejszym powietrzem.

Alternatywą jest spacer wzdłuż zewnętrznych murów miasta, które zapewniają wspaniałe widoki na Val d’Orcia poniżej i na dominującą okolicę Górę Amiata.

TREKKING ŚLADAMI GLADIATORA
Wybierzcie się na dłuższy spacer po dolinie Val d’Orcia wzdłuż strade bianche – polnych dróg i szlaków trekkingowych. Od kościoła San Vito, pieve di Corsignano zaczyna się tak zwany szlak gladiatora, gdzie nagrywano niektóre sceny do filmu Gladiator. Pisałam o nim tutaj.

piazza duomo pienza
Plac katedralny – Pienza

ZOBACZCIE GŁÓWNY PLAC MIASTA
Kiedy papież Pius II zobaczył w jakim stanie było jego rodzinne Corsignano, postanowił je odnowić i zamienić w projekt idealny. Nazwał je wtedy Pienza, na cześć siebie samego. Jego architekt Bernardo Rossellino współpracował ze znanym humanistą, Leonem Battistą Albertim i przekształcił główny plac miasta w iluzję perspektywiczną. Na zamianę jednak całego miasteczka nie starczyło już czasu i środków.
Na placu króluje katedra, po prawej stronie, Palazzo Piccolomini, letnia rezydencja papieża, po lewej, pałac biskupa lub Borgia, a z tyłu palazzo Comunale.

Zwróćcie uwagę na trapezoidalny kształt placu – dzięki temu katedra wygląda na większą niż pałac papieski. Pałace z boku zostały też postawiona na linii krzywej, by zwiększać iluzję, a ich piętra podzielono na nierówne części.

Rossellino nie wziął jednak pod uwagę ogromnego ciężaru kościoła, umieszczając go na zboczu wzgórza, które dzisiaj ustępuje. Jeśli wejdziecie do środka, zobaczycie pęknięcia w ścianach i poczujecie znaczne nachylenie w części ołtarzowej. Nawet renesansowi architekci popełniali pomyłki!

palazzo piccolomini
Dziedziniec palazzo Piccolomini

ODWIEDŹCIE PALAZZO PICCOLOMINI
Jeśli macie czas, wybierzcie się na jedną z wycieczek z przewodnikiem po Palazzo Piccolomini, letniej rezydencji papieża. To miejsce warte zobaczenia dla tych, którzy są ciekawi, jak oni mieszkali. Można podziwiać oryginalne meble i wyposażenie, piękny dziedziniec i ogród z widokiem na okolicę.

Jeśli widzieliście serial Medyceusze: Władcy Florencji, prawdopodobnie rozpoznacie niektóre scenografie.
Informacje
http://www.palazzopiccolominipienza.it

ODWIEDŹCIE MUZEUM  SZTUKI SAKRALNEJ
Dodatkowo, można wybrać się do muzeum sztuki sakralnej w palazzo Borgia.
Muzeum otwarte w 1998 roku w 11 salach pokazuje kolekcję sztuki pochodzącą z katedry i okolic Pienzy. Śledząc kryterium chronologiczne, do zobaczenia obrazy, rzeźby, obiekty sakralne i niesamowite wyroby złotnicze.

Najważniejsze w kolekcji to dzieła artystów ze Sieny: Ambrogio Lorenzetti, Sano di Pietro, il Vecchietta, jak również Luca Signorelli i Fra Bartolommeo della Porta. Kontekst pałacu i rozmieszczenie artefaktów, jak również ich jakość sprawiają niesamowite wrażenie.

Informacje:
http://palazzoborgia.it/#all/1/grid

droga gladiatora toskania
Droga gladiatora

SZUKAJCIE VIA DELL’AMORE
Spacerując po mieście, natkniecie się na via dell’Amore (ulicę miłości), via del Bacio (ulicę pocałunku) i via della Fortuna (ulicę szczęścia). Wszystkie te miejsca nadają się na romantyczne okazje i zdjęcia.

ODWIEDŹCIE COTYGODNIOWY TARG W PIĄTKI
Jeśli chcecie zobaczyć prawdziwy włoski targ, udajcie się na piazza Dante w piątek rano od 8:00 do 13:00. Znajdziecie tam świeże owoce i warzywa, artykuły gospodarstwa domowego, odzież i inne ciekawe przedmioty.

pienza toskania
Pienza w zimie

DELEKTUJCIE SIĘ JEDZENIEM W JEDNEJ Z RESTAURACJI
Chyba nie ma złej restauracji w Pienzy. Więc wybierzcie taką, której wystrój, ceny i menu najbardziej wam odpowiada. Na obiad nie trzeba rezerwować, chyba że w niedzielę, na kolację raczej tak.

CZEGO SPRÓBOWAĆ W PIENZY?
Pici cacio e pepe – typowe danie z okolic Sieny, gruby długi makaron z serem i pieprzem
Pici all’aglione – pici z odmianą lokalnego czosnku z okolic Sieny
Cinghiale – dzik podawany jako drugie danie, w formie szynek czy sosu do makaronu ragù
Tartufo – trufle, zazwyczaj dodawane do makaronu, grzanek, omletu czy podobnych
Funghi porcini – borowiki, też dodawane zazwyczaj do risotto czy makaronu
Poza tym zupy – zuppe, fagioli – fasola, tagliere lub antipasto misto czyli deski z mieszanką szynek, serów i dodatków.
No i oczywiście czerwone wino z Montalcino lub Montepulciano.

ODWIEDŹCIE OKOLICZNE GOSPODARSTWO ROLNICZE
Lepiej umówić się wcześniej na zwiedzanie i degustację.
Informacje
https://www.frantoioarmellinipienza.it/en/

droga gladiatora kaplica vitaleta
Kapliczka Vitaleta

CO ZOBACZYĆ W OKOLICY
W okolicy nie brakuje dalszych atrakcji. Trzeba niestety mieć samochód.
Kapliczka Vitaleta – scenograficznie położona kapliczka niedaleko Pienzy

Montalcino – miejscowość znana ze swojego czerwonego wina Brunello

Montepulciano – charakterystyczna średniowieczna miejscowość na wzgórzu

San Quirico d’Orcia – jak wyżej

Bagno Vignoni – uzdrowisko termalne z malowniczym basenem w centrum
Każde z tych miejsc słynie z widoków, gospodarstw i hoteli, restauracji, źródeł termalnych, jedzenia i dobrego wina.

Zapraszam do zwiedzania Toskanii z przewodnikiem, kontakt.