To bardzo dziwne, że zabieram się za artykuł o moim ulubionym i jednym z najpiękniejszych miasteczek w Toskanii dopiero po 6 latach istnienia tego bloga. Tak właśnie bywa, że czasami najtrudniej pisać i opowiadać o rzeczach, które lubimy…
Widok z piazza Martiri della Libertà
Już sam dojazd do Volterry jest niesamowitym przeżyciem… Przygotujcie się na obowiązkowe przystanki na zdjęcia i na podziwianie krajobrazu, którego kolory zmieniają się w każdym sezonie i zależą w dużej mierze od światła.
Jedzie się po krętej drodze, wśród pagórków, wyglądających jak uformowane przez jakiegoś zwariowanego olbrzyma, a wzrokiem ogarnia się kwadraty pól, winnic i lasów. Przy dobrej pogodzie z pagórka 500 metrów n.p.m., na którym znajduje się Volterra, widać nawet błękit morza.
Volterra to miasto założone przez Etrusków około 3000 lat temu więc jeśli nic o nich nie słyszeliście, poczytajcie coś przed przyjazdem żeby nie przegapić wyjątkowości ich cywilizacji. Volterra to również miejsce wyrobu alabastru, dobrej kuchni, średniowiecznych klimatów i skojarzeń z filmami o wampirach – Zmierzch.
SPIS TREŚCI
1. CO ZOBACZYĆ W VOLTERRA TEMATYCZNIE
– Etruskowie
Mury i bramy
Acropoli
Muzeum archeologiczne Guarnacci
– Alabaster i trufle
Alabaster
Polecane warsztaty i sklepy
Ekomuzeum Alabastru
Trufle
Wydarzenia
– Średniowiecze i Saga Zmierzch
Piazza dei Priori
Katedra i baptysterium
Kościół Św. Franciszka
– Rzymianie
Teatr rzymski i łaźnie
– Sztuka
Pinakoteka i muzeum miejskie
Muzeum sztuki sakralnej
– Medyceusze i Patrycjusze
Twierdza Medycejska
Pałac Viti
2. BILET NA WSZYSTKO – VOLTERRA CARD
3. NAJWAŻNIEJSZE WYDARZENIA W VOLTERRA
4. POLECANE POTRAWY I PRODUKTY
5. DOJAZD I POLECANE PARKINGI
6. ZWIEDZANIE VOLTERRY Z PRZEWODNIKIEM
Porta all’Arco – na dole bloki piaskowca z 4 wieku p.n.e
1. CO ZOBACZYĆ W VOLTERRA TEMATYCZNIE?
ETRUSKOWIE
-Mury i bramy
Volterra w 4-3 wieku p.n.e. miała mury o ponad 7 km długości, które otaczały całe wzgórze razem z źródłami, terenami na uprawy, pastwiska i na przyjęcie uciekających przed najazdami Celtów i Rzymian mieszkańców okolicznych wsi. Dla porównania mury średniowieczne czyli te dzisiejsze mają tylko 2,6 km długości.
Głównym materiałem budowlanym był lokalny piaskowiec o ciepłym żółtym kolorze, nazywany „panchino”. Możecie go zobaczyć w dolnej części dwóch bram do miasta pochodzenia etruskiego: Porta all’Arco na południe i Porta Diana na północy.
Wstęp gratis.
-Acropoli
Na najwyższym wzgórzu Volterry znajdowały się świątynie etruskie dedykowane najważniejszym bogom. Ich kapłani wróżyli obserwując lot ptaków, układ chmur czy zjawiska atmosferyczne, jak również trzewia zwierząt składanych w ofierze. Niestety Etruskowie budowali obiekty sakralne z drewna i gliny więc nie przetrwały one do naszych czasów. Na wzgórzu dzisiaj można zobaczyć głównie resztki świątyń późniejszych z 3-2 wieku p.n.e. i cysternę rzymską.
Informacje
Wstęp płatny. Otwarte tylko od marca do listopada
https://volterratur.it/en/poi/the-etruscan-acropolis
Urna małżónków – muzeum Guarnacci
– Muzeum archeologiczne Guarnacci
Muzeum jest jednym z najstarszych muzeów w Europie i posiada jedną z najważniejszych kolekcji artefaktów etruskich na świecie.
Tutaj można zobaczyć prawdziwe arcydzieła sztuki starożytnej, w tym słynną Urnę Małżonków, krater z Montebradoni, Stela Avile Tite, Kourotrophos Maffei i Ombra della Sera, brązową figurkę przedstawiającą chłopca o wydłużonych kształtach. Wystawa szczyci się również największą kolekcją urn grobowych z okresu hellenistycznego w Etrurii, które opowiadają o wyglądzie, codziennym życiu, uczuciach i mitologicznym świecie Etrusków.
Informacje
Wstęp płatny.
https://www.museidivolterra.com/museo-etrusco-guarnacci
ALABASTER I TRUFLE
Są dwa produkty, z których słynie Volterra: cenny alabaster i trufle.
– Alabaster to osadowa skała ewaporacyjna pochodzenia gipsowego, a obszar Volterry jest w nią bogaty, ponieważ około 7 milionów lat temu znajdował się całkowicie poniżej poziomu morza.
Alabaster z Volterry wyróżnia się rozmiarem swoich mikrokryształów, które sprawiają, że jest on szczególnie cenny: zwarty, przezroczysty i łatwy w obróbce.
Alabaster w rejonie występuje w czterech głównych odmianach, z których każda ma inny stopień zabarwienia i połysku.
Agat ma kolor pomiędzy czerwonym a brązowym ze względu na obecność tlenków żelaza i manganu, dlatego jest używany głównie do tworzenia figur zwierząt.
Kamień marmurowy, biały i matowy, zawdzięcza swoją nazwę podobieństwu do tego innego cennego kamienia i nadaje się szczególnie do rzeźbienia.
Bardiglio, z szarymi i czarnymi żyłkami, przypomina granit.
Scaglione jest najbardziej charakterystyczną odmianą alabastru, o mleczno białym kolorze i półprzezroczystym wyglądzie, co sprawia, że idealnie nadaje się do tworzenia lamp.
Na straganach i w niektórych sklepach turystycznych w Volterrze łatwo znaleźć przedmioty i pamiątki wykonane z fałszywego alabastru. Są one produkowane z mieszanki proszku alabastru i żywicy poliestrowej.
*Przyjrzyj się dobrze przedmiotowi: fałszywy nie ma przezroczystości, żyłek ani innych rodzajów niedoskonałości; ponadto jest znacznie lżejszy od przedmiotu z prawdziwego kamienia, a także wydaje inny dźwięk, ponieważ w 50% składa się z tworzywa sztucznego. Oczywiste jest, że te dwa produkty różnią się również znacznie ceną, nie tylko ze względu na surowiec, ale także na różną procedurę ich wytwarzania.
Polecam te warsztaty i sklepy.
Wstęp gratis.
https://www.alialabastro.it
https://www.artierialabastro.it
https://www.arteinbottegavolterra.it/Boldrini-Daniele.htm
https://gloriagiannellialabastri.com/
Alabastri Pecchioni
Oasis
Alabarte
Zainteresowani historią, wydobyciem i pracą w alabastrze, mogą też odwiedzić odpłatnie ciekawe Ekomuzeum Alabastru.
Informacje
https://volterratur.it/poi/ecomuseo-alabastro/
– Trufle
Lasy w pobliżu Volterry, w których występuje wiele gatunków roślin symbiotycznych, w tym różne rodzaje dębów (dąb szypułkowy, dąb ostrolistny), topole, wierzby i graby, sprzyjają wzrostowi różnego rodzajów trufli. Najcenniejszym gatunkiem występującym w tym regionie jest trufla biała, ale w zależności od pory roku można tu również znaleźć trufle scorzone i marzuolo.
Do szukania trufli wykorzystuje się psy zazwyczaj rasy: lagotto romagnolo, setter szkocki, irlandzki i angielski, pointer, gończy niemiecki i węgierski, jack russell, spinone italiano. Aby szukać trufli trzeba posiadać specjalną licencję. W każdym regionie obowiązują inne wymagania i inny egzamin.
Oprócz trufli w Volterra znajdziecie oczywiście też: smaczne wędliny, oliwę z pierwszego tłoczenia, ser owczy Pecorino z certyfikatem Balze Volterrane Dop, Panforte i oczywiście czerwone wytrawne wina.
Dwa najważniejsze wydarzenia gastronomiczne w Volterra to:
Fiera del Tartufo Marzuolo, koniec marca
Volterragusto, ostatni weekend października i pierwszy weekend listopada
– ŚREDNIOWIECZE I SAGA ZMIERZCH
Volterra była ważnym miastem w średniowieczu i jedną z pierwszych wolnych gmin w Toskanii. Spacerując jej wąskimi uliczkami i podziwiając plac władzy administracyjno-politycznej – Piazza dei Priori i plac Św. Jana – Piazza San Giovanni można cofnąć się kilka wieków wstecz i wyobrazić sobie miasto pełne kupców, mieszczan, rzemieślników, pełne gwaru, zwierząt, ludzi i dzieci.
Ta średniowieczna atmosfera Volterry zainspirowała Stephenie Meyer, autorkę sfilmowanej serii książek Twilight. W powieści w okolicy mieszkają Volturi, starożytny i potężny ród wampirów. I mimo że sceny filmu nakręcono potem w Montepulciano, to Volterra kojarzy się cały czas wielu turystom z sagą Zmierzch.
Piazza dei Priori – Volterra
– Piazza dei Priori
Od wieków ten plac jest miejscem władzy polityczno-administracyjnej, targów i wielu wydarzeń. Scenerię dominuje pałac Priori, którego budowę rozpoczęto już w 1208 roku. Kto był we Florencji, może wypatrzyć podobieństwo do Palazzo Vecchio. Pałac dalej pełni funkcję ratusza i można zwiedzić odpłatnie niektóre jego piękne sale i wejść na 15 wieczną wieżę.
Na fasadzie pałacu widnieją: antyczna miara – canna volterrana i herby florenckich rodzin z terracotty.
W pałacu i na placu w latach 2017/18 kręcono sceny do bardzo znanego włosko-angielskiego serialu Medyceusze.
Informacje
https://www.comune.volterra.pi.it/vivere-il-comune/luoghi/palazzo-priori/
Na placu stoi również Pałac Pretorian i ciekawa Wieża nazywana wieżą Prosiaczka, z powodu śmiesznej figurki na szczycie.
– Katedra
Katedra i baptysterium znajdują się z drugiej strony Piazza dei Priori.
Volterrańskie Duomo jest oczywiście dedykowane NMP Wniebowziętej jak większość katedr w Toskanii i czaruje swoją romańską architekturą na zewnątrz. Niestety po wejściu do środka okazuje się, że budynek został porządnie przerobiony w stylistyce późnego renesansu i potem poddany renowacji w 19 tym wieku.
Katedra zawiera jeszcze resztki średniowiecznego pulpitu, dzieła artystów renesansowych Mino da Fiesole i Andrea della Robbia oraz jedną z najstarszych na świecie i najlepiej zachowanych grup rzeźb z pomalowanego drewna przedstawiającej Zdjęcie z krzyża.
Duomo, Volterra
– Baptysterium
Ośmioboczne baptysterium, które nie doczekało się zakończenia swoich dwukolorowych intarsji przypomina baptysterium we Florencji w miniaturze. Dzisiaj w środku podobnie jak w katedrze wiszą obrazy artystów znacznie późniejszych. Nie ma już też oryginalnej chrzcielnicy. Po prawej stronie od wejścia można natomiast zobaczyć cippo – kamień etruski zamieniony na kropielnicę.
Informacje
Do obu obiektów wstęp jest płatny. Bilety kupuje się naprzeciw w Centro Espositivo Santa Maria Maddalena i warto tam zajrzeć nawet bez kupowania biletów.
https://volterratur.it/en/poi/cathedral-and-baptistry-in-volterra/
Kościół Św. Franciszka
Warto dojść uliczką w dół aż do tego kościoła. W środku znajduje się jedyny przykład architektury gotyckiej w mieście, kapliczka Św. Krzyża – Santa Croce di Giorno. Można tam podziwiać freski z początków 15 go wieku, jednego z wielu naśladowców Giotta, Cenni di Francesco. Freski przedstawiają legendarne historie Maryjne, z dzieciństwa Jezusa i często pokazywaną przez franciszkanów średniowieczną historię krzyża. W rzeczy samej w kościele Św. Krzyża we Florencji w kaplicy ołtarzowej też można zobaczyć epizody tej historii.
*W tej kaplicy na ołtarzu aż do 1788 go wisiał jeden z najbardziej znanych obrazów 16 go wieku i duma miasta: Zdjęcie z Krzyża – Rosso Fiorentino. Dzisiaj można go podziwiać po konserwacji w lokalnej Pinakotece.
Wracając do centrum, warto zajrzeć do kościoła, dedykowanemu następcy Św. Piotra, Św. Lino. Kościół ma pięknie dekorowany sufit i ciekawy grób przy ołtarzu po lewej stronie.
Wstęp do obu obiektów gratis. Uważajcie na siestę czyli godziny od 12 do 16 tej, kościoły bezpłatne są wtedy czesto zamknięte.
RZYMIANIE
– Teatr rzymski i łaźnie
Oprócz resztek rzymskich na wzgórzu acropoli w Volterra w latach 50 tych odkryto dobrze zachowany teatr z 1 go wieku p.n.e. Do wykopalisk wykorzystano kilku pacjentów z miejscowego szpitala psychiatrycznego, jak informuje nas napis przy wejściu.
Teatr został częściowo wykopany w zboczu podobnie jak teatry greckie i mógł pomieścić 3500 widzów.
Co roku odbywają się tutaj w lecie spektakle w ramach Międzynarodowego Festiwalu Teatru.
Informacje
https://teatroromanovolterra.it
Dodatkowo w rejonie odkryto resztki późniejszych łaźni rzymskich.
Informacje.
Wstęp płatny.
https://volterratur.it/en/poi/roman-theatre/
SZTUKA
Dla zainteresowanych malarstwem, rzeźbą i rzemiosłem artystycznym, Volterra ma do zaoferowania dwa ciekawe muzea: Pinakotekę z Muzeum Miejskim i Muzeum sztuki sakralnej.
– Pinakoteka i muzeum miejskie
Pinakoteka czyli z greckiego zbiór obrazów i Muzeum Miejskie znajdują się w Palazzo Minucci Solaini, późnobarokowym budynku z końca 15 go wieku, uważanym za jeden z najpiękniejszych w mieście, przypisywanym Antonio da Sangallo il Vecchio. Oprócz pinakoteki w pałacu mieści się również Ekomuzeum Alabastru.
Pinakoteka w Volterrze powstała w 1842 roku, kiedy to trafiły do niej obrazy pochodzące z kościołów, klasztorów i zlikwidowanych bractw miasta. Pierwotny trzon kolekcji powiększał się z biegiem czasu dzięki nowym nabytkom i depozytom. Początkowo muzeum mieściło się w palazzo dei Priori.
Obecnie obok pinakoteki znajduje się Muzeum Miejskie, w którym zgromadzono dzieła o dużym znaczeniu historyczno-artystycznym, pochodzące z różnych podupadłych instytucji. 
Sala Pinakoteki z obrazem Rosso Fiorentino
Kolekcja znajduje się na dwóch piętrach.
W salach na parterze znajdują się średniowieczne rzeźby i ceramika oraz kolekcja numizmatyczna i medali.
Na pierwszym piętrze znajdują się najważniejsze obrazy Pinakoteki, w tym: absolutne arcydzieło Rosso Fiorentino – Zdjecię z krzyża oraz dzieła Taddeo di Bartolo, Luca Signorelli, Domenico Ghirlandaio, lo Spagna i innych.
Informacje
https://volterratur.it/en/poi/art-gallery/
– Diecezjalne Muzeum Sztuki Sakralnej znajduje się w kościele Św. Augustyna.
W niesamowitej scenerii można tam zobaczyć obrazy, relikwiarze, elementy dekoracyjne, szaty i przedmioty liturgiczne. Dzieła pochodzą z katedry i z okolicznych kościołów.
Najważniejsze z nich to obraz ołtarzowy Rosso Fiorentino przedstawiający Madonnę ze Św. Janem Chrzcicielem i Św. Bartłomiejem, Zwiastowanie – Benvenuto di Giovanni, i popiersie relikwiarz ze srebra i pozłacanej miedzi ręki Antonio del Pollaiolo.
Informacje
https://volterratur.it/en/poi/sacred-art-museum/
MEDYCEUSZE I PATRYCJUSZE
Siedziby i symbole dominacji najbogatszych rodzin w mieście.
– Twierdza medycejska
Twierdza postawiona w 15 tym wieku na resztkach poprzedniej przypomina o wielkiej tragedii z 1472 roku. Mieszkańcy Volterry chcieli uwolnić się od wieloletniej dominacji Florencji i rządzącej w niej dynastii Medyceuszy. Wawrzyniec Wspaniały wynajął generała najemnej armii Księcia Federico di Montefeltro z Urbino aby zrobił porządek z tą sprawą raz na zawsze. Federico podbił miasto, a jego żołnierze dopuścili się okropnych czynów na mieszkańcach. Doszło do morderstw, gwałtów, złupień i strasznych zniszczeń. 
Park Enrico Fiumi i twierdza w oddali
Podobno Wawrzyniec według litościwych biografów pożałował tej decyzji na łożu śmierci. Wszystko dlatego ponieważ w okolicy Volterry znajdowały się złoża cennych minerałów, soli i przede wszystkim ałunu, wykorzystywanego do farbowania eleganckich florenckich tkanin.
Forteca pełni dzisiaj funkcję więzienia, ale można pospacerować obok po pięknym parku dedykowanemu Enrico Fiumi i zobaczyć ją na zewnątrz. W parku znajduje się płatna acropoli Etrusków.
– Pałac muzeum Viti
Rezydencja pałac Viti jest bardzo scenograficznym i sugestywnym miejscem do zobaczenia w Volterra. Jeżeli lubicie takie klimaty jak ja, wyobrażając sobie życie codzienne jego mieszkańców, to na pewno Wam się spodoba to muzeum.
Budynek pochodzi z 16 go wieku i podobno elewację zaprojektował znany florencki artysta Ammannati, ale wyposażenie rezydencji jest z 19 go wieku, kiedy to sprzedawca alabastru Giovanni Viti kupił pałac i zapłacił za jego gruntowną odnowę.
Można zobaczyć piękne pokoje, które pełniły funkcję saloników, jadalni, sali do tańca, biblioteki, miejsca pracy, sypialni, garderoby i tak dalej. Wszystkie ciekawie ozdobione dekoracjami ściennymi, cennymi tkaninami i prezentujące kolekcje porcelany, alabastru, dzieł artystycznych i rzemiosła od 15 go do 20 go wieku.
Informacje
https://palazzoviti.it/
Uliczka Volterry
2. BILET NA (Prawie) WSZYSTKO – VOLTERRA CARD
Volterra Card to łączony bilet do Pinakoteki, Muzeum Alabastru, Muzeum Archeologicznego, palazzo dei Priori i do akropoli Etrusków oraz do resztek teatru rzymskiego. Bilet jest ważny 72 godziny i opłaca się jeżeli planujecie przynajmniej trzy z wymienionych atrakcji.
Volterra Card w 2025 roku kosztowała 23 euro, ze zniżką – 18 euro, dla studentów 8 euro.
Można nabyć na przykład w informacji turystycznej na piazza dei Priori.
3. NAJWAŻNIEJSZE WYDARZENIA W VOLTERRA
Wystawa targ Trufli marcowych – koniec marca, początek kwietnia.
Informacje publikowane na stronie gminy
https://www.comune.volterra.pi.it/novita
Palio del Cero – 2 czerwca, turniej średniowieczny między dzielnicami i orszak w kostiumach historycznych.
https://www.terredipisa.it/events/palio-del-cero-volterra
Festiwal teatru na wolnym powietrzu – lipiec.
https://teatroromanovolterra.it
Notte bianca – w połowie lipca, wstęp do wielu muzeów gratis do późnych godzin wieczornych.
Strona wydarzeń gminy:
https://www.comune.volterra.pi.it/vivere-il-comune/eventi
Volterra AD 1398 – Rewokacja średniowieczna, centralne weekendy w sierpniu.
https://volterra1398.it
Notte rossa – w drugą sobotę września, niebo Volterry zabarwia się na czerwono oddając hołd malarzowi Rosso Fiorentino. Muzea gratis i wiele wydarzeń wieczorem w centrum miasta.
https://www.terredipisa.it/events/notte-rossa-volterra
Volterra Gusto – Trufle i produkty lokalne. Ostatni weekend października, pierwszy weekend listopada. Targi, pokazy, degustacje, rewokacje, konferencje.
https://www.volterragusto.com/
Tagliere misto
4. POLECANE POTRAWY I PRODUKTY
Sery, szynki i wędliny – Volterra słynie ze swoich serów owczych – pecorino i różnego rodzaju wędlin – salumi.
Możecie ich spróbować w podawanych w centrum kanapkach czy w restauracjach zamawiając antipasto misto – przystawki mieszane lub tagliere – deskę.
Zuppa alla Volterrana – rodzaj ribollity toskańskiej, zupy na bazie czerstwego chleba, jarmużu, białej fasoli i różnych warzyw. Dla wegetarian ok, dla wegan lepiej zapytać czy nie dodają parmezanu.
Pappardelle di lepre – Makaron z sosem z zająca.
Pappardelle di cinghiale – Makaron z sosem z dzika.
Oczywiście też dla wegetarian w każdej restauracji podawane są: makaron cacio e pepe – z serem i pieprzem, z borowikami – porcini i z truflami – tartufo.
Trippa alla Volterrana – Flaczki po volterrańsku. Od tych florenckich różnią się aromatami, konzystencją i mniejszą ilością pomidorów.
Cinghiale in dolce forte – Dzik na słodko-pikantno duszony w czerwonym winie, warzywach, z czekoladą, rodzynkami, orzeszkami pinii.
Cinghiale in salmì – Dzik duszony w czerwonym winie Chianti z przyprawami: pieprz, goździki, czosnek, rozmaryn, liść laurowy, szałwia i jałowiec.
Coniglio alla Cacciatora – Pieczony królik z rozmarynem, liściem laurowym i oliwkami.
Nie chcę Wam polecać żadnej restauracji w Volterra, ponieważ generalnie wszystkie są smaczne, a wybór będzie w dużej mierze zależał od Waszego budżetu.
5. DOJAZD I POLECANE PARKINGI
Aby dojechać do Volterry trzeba mieć samochód. W sezonie od czerwca do września jeździ autobus miejski 31 z San Gimignano do Volterry dwa razy dziennie.
https://www.at-bus.it/it/linea31
Parking w Volterra kosztuje zazwyczaj 2 euro za godzinę z opcją opłaty za cały dzień – 10/12 euro. Od 20 do 8 mej rano parkingi są gratis.
Jest jeden duży parking płatny podziemny blisko centrum zaraz pod placem Martiri della Libertà. W lecie to najwygodniejsza opcja.
Wszystkie parkingi tutaj:
https://volterratur.it/dove-parcheggiare/
Oczywiście parkuje się poza murami miasta, nie można wjeżdżać na starówkę.
6. ZWIEDZANIE Z PRZEWODNIKIEM
Jeżeli napiszecie do mnie w miarę wcześnie, mogę zaplanować zwiedzanie Volterry i San Gimignano w jeden dzień z degustacją wina albo bez.
Kontakt.