CARMIGNANO I ARTIMINO – TOSKANIA

CARMIGNANO I ARTIMINO

Witam Was serdecznie. Trochę już minęło czasu od ostatniego wpisu na blogu, a to dlatego, iż praca w terenie jako przewodnik w tym roku była niesamowicie intensywna. Ale już trochę bardziej wypoczęta i podekscytowana nowymi wyzwaniami, wracam do pisania o urzekającej Toskanii.
Wygląda na to, że aktualnie pogoda próbuje nas “przeprosić” za deszczowy wrzesień i październik przepięknym listopadem. I w taki słoneczny i ciepły dzień zapraszam Was do odkrycia dwóch toskańskich perełek: Carmignano i Artimino.

carmignano
Widok z fortecy w Carmignano

Obydwie miejscowości znajdują się na wzgórzach, kilkanaście kilometrów od Florencji, u podnóża góry Montalbano. W okolicy znaleziono wiele śladów cywilizacji Etrusków, natomiast dzisiaj te rejony są znane przede wszystkim z produkcji czerwonego wina i wysokiej jakości oliwy. Jeżeli macie samochód i szukacie miejsca na nocleg w Toskanii w spokojnej aczkolwiek strategicznej pozycji, Carmignano i Artimino to perfekcyjny wybór.
Na dole, umieściłam link do krótkiego filmiku nagranego na żywo w terenie.

CO ZOBACZYĆ W CARMIGNANO?
ROCCA – Średniowieczna forteca.
Z centrum Carmignano kilkoma trasami można wejść na trasę panoramiczną dookoła średniowiecznej fortecy. Wchodzi się około 15 minut i choć forteca jest zazwyczaj zamknięta, warto tam zajrzeć. Miejsce oferuje charakterystyczne toskańskie widoki na obie strony wzgórza: wschodnią, gdzie rozciąga się cała dolina przemysłowa łącząca Florencję i Prato; zachodnią u podnóża góry Montalbano z przedsiębiorstwami rolniczymi i agroturystycznymi.

W lecie w fortecy organizowane są często koncerty i najbardziej znane wydarzenie letnie: Calici di Stelle, czyli degustacja lokalnego wina pod gołym niebem.

Nawiedzenie - Pontormo 1530, Carmignano
Pontormo – Nawiedzenie, 1530, Carmignano

KOŚCIÓŁ ŚWIĘTEGO MICHAŁA I FRANCISZKA
W kościele niedaleko głównego placu w Carmignano, piazza Vittorio Emanuele znajduje się arcydzieło jednego z najsłynniejszych artystów włoskich pierwszej połowy 16 go wieku. Jacopo Carucci o przydomku Pontormo urodził się zresztą niedaleko stąd pod Empoli. Zamówienie na obraz przedstawiający moment Nawiedzenia czyli spotkanie ciężarnej Maryi i Elżbiety dostał od rodziny, która miała patronat nad jednym z ołtarzy w kościele. Szacuje się, iż obraz został wykonany po dekoracji kaplicy Capponi w kościele Św. Felicji we Florencji, o której pisałam.

Cztery kobiece postacie na pierwszym planie, pomieszanie gestów, spojrzeń i kolorów, wydłużone sylwetki i magiczna atmosfera. Ciekawostka: Pontormo obserwował twórczość Albrechta Durera i zainspirował się jego ryciną: Cztery czarownice. Poszukajcie online dla porównania.
Godziny otwarcia kościoła:
W sezonie, od poniedziałku do piątku 9-12.30, w weekendy również po południu od 15.30 do 18.30.
Poza sezonem od końca października do kwietnia, tylko w weekendy albo na msze.

Informacje turystyczne o Carmignano.

ARTIMINO
Po przejechaniu kilku kilometrów krętą szosą, jesteście w drugim miasteczku: Artimino. Od razu przed Waszymi oczami otwiera się urzekający widok na dolinę pełną oliwek, a w oddali króluje medycejska willa nazywana La Ferdinanda lub willą Stu Kominów. Artimino to idealne miejsce na popołudnie czy wieczorną ucieczkę od letnich upałów. Tutaj znajdziecie kilka dobrych restauracji i bardzo popularną lodziarnię.

artimino muzeum archeologiczne

CO ZOBACZYĆ W ARTIMINO?
MUZEUM ARCHEOLOGICZNE

Muzeum powstało w 1983 roku na najważniejsze znaleziska z okolicznych nekropolii Etrusków. Stopniowo wzbogacono je o inne kolekcje, a w 2011 przeniesiono na aktualne miejsce. Bardzo lubię i polecam takie małe muzea archeologiczne. Te duże mnie przerastają, bo od razu wiem, że nie dam rady zobaczyć wszystkich eksponatów i po godzinie będę mieć dość oglądania podobnych garnków i sarkofagów.
Muzeum w Artimino jest w sam raz i dlatego ogląda się z ciekawością ręcznie dekorowane kratery, biżuterię Etrusków, naczynia do rytuałów czy cippi, czyli dekoracyjne kamienie wyznaczające ich groby. Etruskowie mieli zwyczaj chowania zmarłych z przedmiotami codziennego użytku, dzięki temu dużo o nich dzisiaj wiemy.

Informacje o muzeum.

willa medycejska la ferdinanda artimino

WILLA MEDYCEJSKA LA FERDINANDA
Medyceusze lubieli przebywać poza zatłoczonym miastem i spędzać czas na polowaniach i relaksie. Posiadali kilkanaście willi niedaleko od Florencji, a niektóre z nich można dzisiaj odwiedzić bezpłatnie np willę La Petraia czy willę w Poggio a Caiano.

Podobno podczas jednego z polowań w okolicy, Ferdynand I zakochał się w tym miejscu i zlecił architektowi Buontalenti projekt willi. Ten w podeszłym już wieku zajął się pracą i w 4 lata postawiono elegancki budynek na wzgórzu. Niestety willę możecie podziwiać tylko na zewnątrz, ponieważ jest ona dzisiaj własnością prywatną i często organizuje się w niej kongresy lub śluby.

KOŚCIÓŁ MARYI I ŚW. LEONARDO
W okolicy Carmignano i Artimino znajduje się wiele romańskich kościołów. Jeden z nich stoi tuż u podnóża murów Artimino. Kościół dedykowany Maryi i św. Leonardo to jeden z najlepiej zachowanych przykładów architektury romańskiej 11 go wieku w Toskanii. Szczególnie część ołtarzowa robi duże wrażenie. Wspomina się o nim w dokumentach już w 10 wieku. W niektórych miejscach wkomponowano do budowy urny Etrusków, ciekawa tradycja łączenia kultu pogańskiego z kultem chrześcijańskim.

Kościół jest otwarty tylko w niedziele i na specjalne wydarzenia np jesienne dni kultury FAI.
Ale warto go obejść i zobaczyć jego strukturę architektoniczną.

Obejrzyj filmik, który nagrałam w terenie dwa dni temu. – kliknij tutaj.

carmignano artimino
Punkt widokowy w Carmignano

CO ZOBACZYĆ W OKOLICY?
VINCI– 20 minut jazdy samochodem z Artimino znajdziecie miejscowość, gdzie urodził się i hasał po polach geniusz Leonardo. Piękne okolice i interesujące muzeum, w którym odtworzono wiele maszyn, narysowanych przez artystę. Można wspiąć się po schodach na wieżę, wybrać się na spacer do domu Leonarda, zobaczyć kopie jego obrazów i podziwiać w miasteczku kilka instalacji i rzeźb w tym Człowieka Witruwiańskiego.

W lipcu w Vinci odbywa się festiwal fantasy i cosplay, Festa dell’Unicorno.

WILLA MEDYCEJSKA W POGGIO A CAIANO – Kilka kilometrów od Carmignano i Artimino znajduje się ciekawa i dobrze zachowana willa medycejska w Poggio a Caiano. W środku również muzeum martwej natury czyli kolekcje obrazów zamawiane przez ostatnich Medyceuszy. Wstęp jest gratis, ale wejście trzeba zarezerwować telefonicznie.
Informacje i numer telefonu.

NEKROPOLIA ETRUSKA W PIETRAMARINA – możecie wybrać się na ciekawy spacer po górze Montalbano i przy okazji zobaczyć resztki nekropolii Etrusków w Pietramarina.
Lokalizacja: Pietramarina, San Giusto, Carmignano. Gratis.
Info.

PISTOIA – Warto wybrać się do spokojnej aczkolwiek niesamowicie interesującej Pistoi. Jeśli lubicie średniowiecze, tym bardziej. Pistoia obfituje w kościoły i sztukę z tego okresu. Nie brakuje też wystaw i galerii sztuki współczesnej.
W Pistoi w lecie odbywają się koncerty Pistoia Blues, a w lipcu tradycyjna Giostra dell’Orso czyli konny turniej rycerski.
Informacje.

katedra w Pistoi
Katedra w Pistoi – copyright Corriere

PRATO – Miejscowość Prato też oczarowuje swoim centrum i aktywnym życiem nocnym w lecie. Ciekawe kościoły i muzea np to dedykowane tkaninom – Museo del tessuto czy sztuki współczesnej Pecci. W Prato w lecie często organizowane są koncerty gratis, a we wrześniu na placu katedralnym, koncerty płatne: Settembre Prato.
Informacje.

SPORT I RELAKS
Okolice Carmignano i Artimino obfitują w trasy piesze i rowerowe. Korzystajcie z bezpłatnych aplikacji Wikiloc, Komoot lub Outdooractive. Przez okolice przechodzą dwie trasy pielgrzymkowe Cammino di San Jacopo, czyli trasa św. Jakuba z Composteli i Cammino di San Bartolomeo.

Spa w Artimino

POLECANE RESTAURACJE
Osteria dei Mercanti – Carmignano

Cantina del Redi – Artimino

Bottega Peruzzi – Artimino

Da Delfina – Artimino

Pane e vino – bed&breakfast i restauracja, Artimino

Icchè c’è c’è – Pizzeria i restauracja, Artimino

TYPOWE PRODUKTY I POTRAWY
FIGI Z CARMIGNANO – posiadają certyfikat pochodzenia IGT
OLIWA – Oliwa produkowana w tych rejonach u podnóża Montalbano ma specjalny certyfikat pochodzenia.
CZERWONE WINA: Barco Reale Ambra i Carmignano DOCG. W ostatnich latach wina z okolicy zdobywają wiele prestiżowych nagród.

DEGUSTACJE I ZAKUP WINA
Tenuta Capezzana

Fattoria Ambra

Jeżeli szukacie przewodnika w wybranych miastach Toskanii, zapraszam do kontaktu.

PIENZA -TOSKANIA

Pienza to jeden z wielu klejnotów Toskanii – średniowieczne miasto na wzgórzu z wyjątkową historią, ulicami pachnącymi świeżym serem i wspaniałymi widokami. Ta mała toskańska miejscowość została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO w 2006 roku i chociaż w sezonie odwiedza ją wielu turystów, nigdy nie jest przepełniona.

W Pienzy koniecznie trzeba zwolnić tempo, delektować się widokami, dobrym jedzeniem i słońcem.

pienza toskania
Val d’Orcia Dolina na południe od Sieny

Miasteczko dodatkowo posiada kilka atrakcji artystycznych. Papież Pius II (urodzony jako Eneasz Silvio Piccolomini) urodził się w Pienzie, która wówczas nazywała się Corsignano.  Podczas swojego krótkiego panowania, postanowił ją odbudować i zaplanować miasto idealne.

Artykuł o tym co zobaczyć, kiedy, jak dojechać, co zjeść i podobne… w Pienzy!

KIEDY ZAPLANOWAĆ ZWIEDZANIE PIENZY?
Pienzę właściwie można odwiedzić o każdej porze roku, ale zimą, szczególnie w styczniu i lutym jest pusta – prawie wszystkie sklepy i restauracje są zamknięte, a nawet wydaje się, że miejscowi uciekli lub hibernują do wiosny.  Większość muzeów jest również zamknięta w tym czasie. Mimo to wielokrotnie zima ma tutaj swój urok i nie brakuje słonecznych dni.

Pogoda w Pienzie waha się od gorącej w lecie do chłodnej i wilgotnej w zimie. Najlepsze miesiące na zwiedzanie to kwiecień, maj, czerwiec, wrzesień i październik.

pienza i jej sery
Pienza i jej sery

PIENZA – CO TAM ROBIĆ?
ZAJADAĆ SER

Głupotą byłoby przyjechać do Pienzy i nie spróbować lokalnego sera pecorino, który ma certyfikat pochodzenia! Wzdłuż „głównej” ulicy Corso Rossellino, znajduje się wiele sklepów, w których można spróbować serów. Sprzedawcy chętnie pozwolą Wam skosztować różnych odmian, zanim zdecydujecie jaką kupić.
Można też zatrzymać się w miejscowej enotece lub restauracji, aby zjeść półmisek serów, wędlin, grzanek z dodatkiem miodu i dżemu – tak zwany tagliere.

Koniecznie spróbujcie kilku różnych odmian sera pecorino, które podzielone są na świeże – fresco, pół dojrzałe – semi-stagionato i dojrzałe – stagionato. Dodatkowo niektóre dojrzewają w sianie – fieno, z truflami – tartufo lub w grocie – grotta. Im bardziej dojrzały ser, tym twardszy i z mniejszą ilością laktozy.

pienza toskania
Pienza, Toskania

WYBIERZCIE SIĘ NA SPACER
Włosi mają wspaniałą tradycję „passeggiata”, czyli wieczornego spaceru.  Ubierają się wtedy ładnie i idą się przejść po miasteczku, pozdrawiając znajomych. Może to być o zachodzie słońca lub przed kolacją, aby pobudzić apetyt. W lecie często wychodzą po kolacji na dodatkowe lody i cieszyć się chłodniejszym powietrzem.

Alternatywą jest spacer wzdłuż zewnętrznych murów miasta, które zapewniają wspaniałe widoki na Val d’Orcia poniżej i na dominującą okolicę Górę Amiata.

TREKKING ŚLADAMI GLADIATORA
Wybierzcie się na dłuższy spacer po dolinie Val d’Orcia wzdłuż strade bianche – polnych dróg i szlaków trekkingowych. Od kościoła San Vito, pieve di Corsignano zaczyna się tak zwany szlak gladiatora, gdzie nagrywano niektóre sceny do filmu Gladiator. Pisałam o nim tutaj.

piazza duomo pienza
Plac katedralny – Pienza

ZOBACZCIE GŁÓWNY PLAC MIASTA
Kiedy papież Pius II zobaczył w jakim stanie było jego rodzinne Corsignano, postanowił je odnowić i zamienić w projekt idealny. Nazwał je wtedy Pienza, na cześć siebie samego. Jego architekt Bernardo Rossellino współpracował ze znanym humanistą, Leonem Battistą Albertim i przekształcił główny plac miasta w iluzję perspektywiczną. Na zamianę jednak całego miasteczka nie starczyło już czasu i środków.
Na placu króluje katedra, po prawej stronie, Palazzo Piccolomini, letnia rezydencja papieża, po lewej, pałac biskupa lub Borgia, a z tyłu palazzo Comunale.

Zwróćcie uwagę na trapezoidalny kształt placu – dzięki temu katedra wygląda na większą niż pałac papieski. Pałace z boku zostały też postawiona na linii krzywej, by zwiększać iluzję, a ich piętra podzielono na nierówne części.

Rossellino nie wziął jednak pod uwagę ogromnego ciężaru kościoła, umieszczając go na zboczu wzgórza, które dzisiaj ustępuje. Jeśli wejdziecie do środka, zobaczycie pęknięcia w ścianach i poczujecie znaczne nachylenie w części ołtarzowej. Nawet renesansowi architekci popełniali pomyłki!

palazzo piccolomini
Dziedziniec palazzo Piccolomini

ODWIEDŹCIE PALAZZO PICCOLOMINI
Jeśli macie czas, wybierzcie się na jedną z wycieczek z przewodnikiem po Palazzo Piccolomini, letniej rezydencji papieża. To miejsce warte zobaczenia dla tych, którzy są ciekawi, jak oni mieszkali. Można podziwiać oryginalne meble i wyposażenie, piękny dziedziniec i ogród z widokiem na okolicę.

Jeśli widzieliście serial Medyceusze: Władcy Florencji, prawdopodobnie rozpoznacie niektóre scenografie.
Informacje
http://www.palazzopiccolominipienza.it

ODWIEDŹCIE MUZEUM  SZTUKI SAKRALNEJ
Dodatkowo, można wybrać się do muzeum sztuki sakralnej w palazzo Borgia.
Muzeum otwarte w 1998 roku w 11 salach pokazuje kolekcję sztuki pochodzącą z katedry i okolic Pienzy. Śledząc kryterium chronologiczne, do zobaczenia obrazy, rzeźby, obiekty sakralne i niesamowite wyroby złotnicze.

Najważniejsze w kolekcji to dzieła artystów ze Sieny: Ambrogio Lorenzetti, Sano di Pietro, il Vecchietta, jak również Luca Signorelli i Fra Bartolommeo della Porta. Kontekst pałacu i rozmieszczenie artefaktów, jak również ich jakość sprawiają niesamowite wrażenie.

Informacje:
http://palazzoborgia.it/#all/1/grid

droga gladiatora toskania
Droga gladiatora

SZUKAJCIE VIA DELL’AMORE
Spacerując po mieście, natkniecie się na via dell’Amore (ulicę miłości), via del Bacio (ulicę pocałunku) i via della Fortuna (ulicę szczęścia). Wszystkie te miejsca nadają się na romantyczne okazje i zdjęcia.

ODWIEDŹCIE COTYGODNIOWY TARG W PIĄTKI
Jeśli chcecie zobaczyć prawdziwy włoski targ, udajcie się na piazza Dante w piątek rano od 8:00 do 13:00. Znajdziecie tam świeże owoce i warzywa, artykuły gospodarstwa domowego, odzież i inne ciekawe przedmioty.

pienza toskania
Pienza w zimie

DELEKTUJCIE SIĘ JEDZENIEM W JEDNEJ Z RESTAURACJI
Chyba nie ma złej restauracji w Pienzy. Więc wybierzcie taką, której wystrój, ceny i menu najbardziej wam odpowiada. Na obiad nie trzeba rezerwować, chyba że w niedzielę, na kolację raczej tak.

CZEGO SPRÓBOWAĆ W PIENZY?
Pici cacio e pepe – typowe danie z okolic Sieny, gruby długi makaron z serem i pieprzem
Pici all’aglione – pici z odmianą lokalnego czosnku z okolic Sieny
Cinghiale – dzik podawany jako drugie danie, w formie szynek czy sosu do makaronu ragù
Tartufo – trufle, zazwyczaj dodawane do makaronu, grzanek, omletu czy podobnych
Funghi porcini – borowiki, też dodawane zazwyczaj do risotto czy makaronu
Poza tym zupy – zuppe, fagioli – fasola, tagliere lub antipasto misto czyli deski z mieszanką szynek, serów i dodatków.
No i oczywiście czerwone wino z Montalcino lub Montepulciano.

ODWIEDŹCIE OKOLICZNE GOSPODARSTWO ROLNICZE
Lepiej umówić się wcześniej na zwiedzanie i degustację.
Informacje
https://www.frantoioarmellinipienza.it/en/

droga gladiatora kaplica vitaleta
Kapliczka Vitaleta

CO ZOBACZYĆ W OKOLICY
W okolicy nie brakuje dalszych atrakcji. Trzeba niestety mieć samochód.
Kapliczka Vitaleta – scenograficznie położona kapliczka niedaleko Pienzy

Montalcino – miejscowość znana ze swojego czerwonego wina Brunello

Montepulciano – charakterystyczna średniowieczna miejscowość na wzgórzu

San Quirico d’Orcia – jak wyżej

Bagno Vignoni – uzdrowisko termalne z malowniczym basenem w centrum
Każde z tych miejsc słynie z widoków, gospodarstw i hoteli, restauracji, źródeł termalnych, jedzenia i dobrego wina.

Zapraszam do zwiedzania Toskanii z przewodnikiem, kontakt.