PALIO W SIENIE

PALIO W SIENIE – INSTRUKCJA OBSŁUGI

Gdzieś po 22 giej pewnego, gorącego, sierpniowego, sobotniego wieczoru, dostaję smsa:
– Czy może nas Pani oprowadzić jutro rano po Sienie, bo widzieliśmy Palio, ale nic nie zrozumieliśmy.

Akurat miałam wolne, akurat miałam odpoczywać, ale rankiem wsiadam do samochodu i jadę do Sieny. Jak tutaj odmówić opowiadaniu o tej niesamowitej tradycji, dzięki której nie ma drugiego takiego miasta na świecie?

Więc będzie znowu o Palio, po raz drugi…

Jednak tym razem, przetłumaczę Wam rozdział książki historyka Duccio Balestracci, która wyszła po włosku w 2019 roku, edycja Laterza, pod tytułem: “Palio w Sienie – święto włoskie.” On wszystko pięknie podsumował, a moje wolne tłumaczenie oddaje sens, ale na pewno nie odda charakteru i oryginalności jego języka.

palio w sienie
Spacer historyczny

“PALIO W SIENIE – INSTRUKCJA OBSŁUGI
Dwa razy do roku – 2 go lipca i 16 go sierpnia – Siena się zatrzymuje. Nawet w potocznym, współczesnym, lokalnym języku, odnoszącym się do kalendarza, istnieją dwa terminy, “przed Palio” i “po Palio”.

Podczas tych dwóch dni (do których czasem dołącza się trzeci, wybierany co jakiś czas z okazji specjalnych wydarzeń) mobilituje się cała społeczność contrad w oczekiwaniu na to, co wydarzy się na pokrytym tufowym piaskiem piazza del Campo.

Tam, za każdym razem, dziesięć z siedemnastu contrad miasta rywalizuje w wyścigu na koniach, przyznanych losowo, ale z dżokejami, wybranymi według zaufania.

Palio, które odbywa się przed zachodem słońca 2 go i 16 go, jest poprzedzone po losowaniu koni, przez 3 dni, sześcioma próbami, rano i późnym popołudniem. Przedostatnia to próba generalna, a ostatnia, rano w dzień wyścigu nazywana jest provaccia, określenie pejoratywne, oddające minimalny wysiłek i oszczędzanie koni przed wyścigiem tego samego dnia.

Start i tym samym finał wyścigu (la mossa) są oznaczone metalową flagą obok wejścia na piazza del Campo nazwanego Costarella dei Barbieri (dla Sieneńczyków Costarella i tyle), gdzie stawiane jest podwyższenie dla sędziów.

Konie, które się ustawiają na pozycji, aż do ostatniej chwili trzymanej w tajemnicy, ruszają, kiedy opuści się sznur canape (w tym samym momencie co canape z tyłu, służący do utrzymania ich w ryzach) i rzucają się w trzy okrążenia placu, w czasie mniej więcej 90 sekund. Trasę, wyjątkowo nieregularną, przecinają dwa bardzo trudne ostre zakręty: pierwszy, w dół San Martino (od kościoła niedaleko) i pod górę, del Casato, obok ulicy o tej samej nazwie.

To wszystko.

palio w sienie
Mossa czyli start

Przed i podczas wyścigu, kto nie pochodzi ze Sieny, może pomyśleć, iż znalazł się domu wariatów, patrząc na otaczające go szaleństwo, histerię, i tym bardziej, obserwując desperację tych, którzy przegrali i niekontrolowaną radość wygranych. Którzy od razu udają się ze zdobytą flagą, właśnie palio, a popularnie nazywaną cencio, szmatą, do kościoła Provenzano 2 go lipca i do katedry 16 go sierpnia, podziękować Maryi, której wyścig jest dedykowany.

Osoby nie rozumiejące sposobu myślenia mieszkańców, mogą się zdziwić, widząc między wrzeszczącymi, obejmującymi się, wymachującym flagami i walącymi w bębny również ateistów. A jednak tradycja Palio wiąże się z takimi sprzecznościami.

Ten akt kulminacyjny Palio, poprzedza Orszak historyczny, nazywany przez niektórych w Sienie, Spacerem Historycznym (…).

Przedstawiciele contrad przewijają się w ruletce postaci symbolizujących antyczne instytucje republiki Sieneńskiej. W rzeczy samej w orszaku pojawiają się tylko mężczyźni, rzecz nieuchronna. W średniowieczu i epoce renesansu, kobiety nie zajmowały pozycji politycznych. 

Wóz tryumfalny z flagą czyli carroccio, ciągnięty przez cztery białe woły, zamyka orszak.

Potem wszystkie 17 contrad zajmują pozycję, by wykonać wspólny pokaz, po czym, po wyprowadzeniu koni z Entrone (przedsionek Palazzo Pubblico) i oczekiwaniu na losowanie pozycji, na placu zapada całkowita cisza. Surrealna, biorąc pod uwagę tysiące widzów, oczekujących na ogłoszenie przez Mossiere nazwy pierwszej contrady, mającej zająć pozycję na starcie.

Cały ten spektakl jest natomiast poprzedzony trzema dniami planowania strategii, zawierania aliansów i przede wszystkim, zajmowaniem się koniami w taki sposób, by były w jak najlepszej kondycji fizycznej. Codzienna i niewidoczna praca, która zaczyna się w momencie zamknięcia wyścigu, tego miesiąc czy prawie rok wcześniej. 

To wszystko wpływa na wyjątkowość Palio w Sienie, nie ze względu na spektakl sam w sobie, ale ponieważ wiąże się z pamięcią historyczną i sensem przynależności, odczuwanym w każdym momencie życia przez mieszkańców miasta.

piazza del campo palio
Piazza del Campo podczas Palio

Dla Sieneńczyków, elementem podstawowym nie jest więc wyścig, ale contrada i należenie do niej, czynniki, bez których Palio byłoby tylko biegiem konnym, poprzedzonym bogatym orszakiem.

Kto nie zadowala się samym wyczynem pędzących koni, ani choreografią poprzedzającą bieg, powinien przynajmniej prześledzić liturgię, od dnia wylosowania zwierząt aż do zakończenia wyścigu. I w ten sposób spróbować zrozumieć stan ducha, który zamienia miasto ludzi zupełnie normalnych w miejsce poza czasem.”
Duccio Balestracci, historyk ze Sieny.


Chcesz zobaczyć Sienę i miejsca związane z Palio? Zapraszam do kontaktu.

SIENA – POLECANE RESTAURACJE

SIENA – POLECANE RESTAURACJE

1. POLECANE PRZYSMAKI W SIENIE
2. MIEJSCA NA KANAPKI, WINO I WĘDLINY
3. POLECANE RESTAURACJE NA OBIAD
4. RESTAURACJE ELEGANCKIE

siena przysmaki
Typowe danie ze Sieny – scottiglia

CZEGO SPRÓBOWAĆ W SIENIE?
Dzisiejsza kuchnia w Sienie opiera się podobnie tak jak kuchnia toskańska na wędlinach i mięsie. Ale nie brakuje warzyw i strączkowych: pomidorów, karczochów, cykorii, fasolki, białej fasoli i ciecierzycy. Używa się też często farro czyli orkiszu, z którego przygotowuje się w zimniejsze dni zupę – minestrone lub pierwsze danie – insalata di farro. Do tego sery, szczególnie owcze – pecorino, podawane z miodem lub owocowymi musztardami i konfiturami.

W Sienie mimo iż serwuje się tradycyjne dania toskańskie, takie jak ribollita, pappa al pomodoro, trippa (więcej na ten temat w artykule o kuchni lokalnej) robi się je trochę inaczej. Rywalizacja między dwoma miastami jest nawet odczuwalna w kuchni, przy garnkach i patelniach. Więc jeżeli bistecca to nie po florencku, flaczki, ok, ale po sieneńsku i tak dalej.

Wielbiciele makaronów w Sienie śmiało mogą zamawiać pici, czyli gruby, długi makaron, najlepiej kiedy wyrabiany ręcznie, podawany z sosem aglione, czyli pomidor i czosnek albo z różnego rodzaju ragu.

Na drugie danie podawane są mięsiwa: mięso wieprzowe – maiale, wołowe – manzo, flaczki, dziczyzna – cinghiale, lepre, daino.

Wegetarianie zazwyczaj mają do wyboru ribollitę nazywaną w Sienie zuppa senese, na bazie chleba, fasoli i warzyw.

panforte siena
Słodziutki panforte

W okolicach Sieny hodowana jest od wielu wieków specjalna rasa świń – cinta senese. Jeśli macie okazję, spróbujcie wyrabianych z niej wędlin lub drugiego dania.

Charakterystyczną potrawą jest scottiglia, różnego rodzaju mięsa, długo gotowane z dodatkiem czerwonego wina.

Siena słynie ze swoich aromatycznych słodkości. Możecie spróbować piernika – panforte, z dodatkiem owoców kandyzowanych, wanilii i pomarańczy. Albo ricciarelli, czyli ciastek z masy migdałowej, posypanych cukrem.

Jeśli chodzi o trunki, w regionie nie brakuje wyśmienitego czerwonego wina. Najlepsze pochodzi z okolic Chianti, Montalcino i Montepulciano.

Wino białe, Vernaccia, wytrawne i lekko owocowe jest produkowane niedaleko, bo w San Gimignano.

POLECANE MIEJSCA NA POSIŁEK W CENTRUM SIENY
KANAPKI, TAGLIERE, GARMAŻERKA

Tagliere to deska, na której podaje się sery, wędliny, ewentualnie grzanki i dodatkowo musztardy czy konfitury. Czasami warzywa i owoce. Do tego kieliszek wina i posiłek gotowy.

siena polecane restauracje
Przykład tagliere

Osteria da Trombicche
Polecana właśnie na wino i tagliere. Albo możecie też zostać na kolację.
INFO

Tre Filari
W centrum – sympatyczna enoteka z przystawkami.
INFO

Prosciutteria Crudi e Bollicine
Jak mówi nazwa, na surowo i z bąbelkami czyli szynki, wędliny, wina i wina musujące.
INFO

Z dziećmi:
Orto de’ Pecci
Osteria znajduje się w parku Pecci, kilka minut piechotą od Piazza del Campo.
Polecane miejsca dla rodzin, ponieważ w parku można również zobaczyć zwierzęta: kury, gęsi, kozy. Podają dania lokalne, sezonowe, na bazie warzyw hodowanych w ogrodzie jak również pizzę.
INFO

Coś dla wegan:
Consorzio Agrario di Siena
Duży sklep z produktami miejscowymi i warzywami obok Piazza Salimbeni. Przy wyjściu, obok kas jest stoisko z produktami dla wegan, burgery, sałatki i podobne oraz piekarnia.
INFO

Gastronomia Morbidi
W centrum, bar, kawiarnia, coctail bar, kantyna, a w porze obiadowej można wybrać gotowe dania. Duży wybór warzyw i innych, opcje dla wegetarian i wegan.
INFO

siena polecane restauracje
Pici all’aglione

SIENA – POLECANE RESTAURACJE NA OBIAD
W Sienie trudno jest trafić na nieciekawą restaurację, więc generalnie gdziekolwiek pójdziecie, możecie zjeść smacznie i w dobrej jakości.

A to są moje sprawdzone miejsca.
Osteria da Cice
Małe, zaciszne miejsce z przystępnymi cenami naprzeciwko Pinakoteki. Trzeba być wcześniej (o 12 tej) żeby znaleźć miejsce albo zarezerwować z wyprzedzeniem.
INFO

Taverna da Cecco
Lokalnie, smacznie, w centrum i o każdej porze.
INFO

Obiad na ostatnią chwilę w centrum? Osteria Permalico na pewno Was ugości. Możecie spróbować tonno del Chianti. Wbrew nazwie nie jest to tuńczyk ale mięso wieprzowe, specjalnie przygotowane, z aromatami (proces bardzo długi) i potem podawane z fasolą lub cebulą.
INFO

Osteria degli svitati
Prosto urządzone miejsce z lokalnymi przysmakami: pici, cinta senese, dziczyzna i podobne.  Znani z dobrej jakości serów i wędlin. Niedaleko sanktuarium Sw. Katarzyny.
INFO

siena polecane restauracje
Tradycyjna ribollita

RESTAURACJE NA WIECZÓR
Taverna di San Giuseppe
Pięknie urządzona restauracja z kantyną i jeżeli Was inspiruje, to zarezerwujcie z dużym wyprzedzeniem. Polecana na romantyczny wieczór.
INFO

La Taverna del Capitano
Restauracja wygrała w 2021 roku konkurs telewizyjny między 4 restauracjami ze Sieny.  Najlepiej oceniono danie na bazie zająca – lepre.
Adres: Via del Capitano, 6. Niedaleko Duomo.

Particolare
Wyposażenie eleganckie, współczesne. Dania innowacyjne, degustacyjne.
Polecana dla osób lubiących niebanalne smaki.
INFO

Antica Osteria da Divo
Aż trzy sale w stylu średniowiecznym i scenograficzna atmosfera.
Kuchnia toskańska ale z współczesnymi akcentami i mniejszymi porcjami.
INFO

Guido
Elegancko, ale dania i porcje tradycyjne takie jak pici z ragu, befsztyk, tagliatelle.
INFO

Nie brakuje oczywiście wielu innych ciekawych miejsc. Zaglądajcie, próbujcie, ryzykujcie. W weekendy, święta i w okresie Palio, najlepiej restauracje w Sienie rezerwować.

Wizyta w Sienie z przewodnikiem.

%d bloggers like this: