GRÓB MICHAŁA ANIOŁA WE FLORENCJI

Grób Michała Anioła we Florencji Santa Croce
Grób Michała Anioła – kościół Santa Croce

Michał Anioł o nazwisku Buonarroti zmarł w Rzymie 18 go lutego w 1564 roku mając prawie 89 lat. Artysta spędził ostatnie 30 lat swojego życia w Wiecznym mieście i rzadko wracał do Florencji mimo wielokrotnych próśb i zaproszeń Kosmy I Medyceusza. Nie pochwalał on rządów rodziny medycejskiej i tym samym nie miał przyjemności dla nich pracować.

Kilka dni po śmierci rzeźbiarza, jego bratanek Leonardo z polecenia Kosmy I pojechał do Rzymu po zwłoki. Rzymianie nie chcieli jednak oddać ciała geniusza, tak więc niezrażony Leonardo postanowił wykraść zwłoki i przewieźć je ukradkiem do Florencji. Podobno owinął on ciało Michała Anioła w “szmaty” i przetransportował na wozie pod osłoną nocy.

Grób Michała Anioła Buonarroti we Florencji
Alegoria Malarstwa na grobie artysty

Huczny pogrzeb Michała Anioła odbył się jednak dopiero 5 miesięcy później, 14 go lipca. Boski Michelangelo w końcu zaznał spoczynku i został pochowany w rodzinnym grobie Buonarrotich w kościele Santa Croce we Florencji.

Wtedy jednak zaczęły się dyskusje nad projektem pomnika nagrobnego. Dodam, że intencje samego zmarłego w ogóle nie zostały wzięte pod uwagę. Chciał on skromnego grobu w Rzymie z surową rzeźbą Piety, nad którą pracował jeszcze przez ostatnie dni swojego życia. (Możecie ją zobaczyć w zamku Sforza w Mediolanie).

Początkowo nad pomnikiem nagrobnym miał pracować Daniele da Volterra, jeden z bliższych Buonarrotiemu artystów. Chciał on wykorzystać niedokończonych Jeńców i Geniusza Zwycięstwa, rzeźby znalezione w warsztacie florentyńskim Michała Anioła. Na te dzieła smaka miał jednak Kosma I, który nie zgodził się więc na takie rozwiązanie. W rzeczy samej wykorzystał on te rzeźby na upiększenie jaskini w ogrodach Boboli i Salonu Pięciuset w Palazzo Vecchio.

Grób Michała Anioła we Florencji
Alegoria Architektury

Projektem zajął się więc niestrudzony malarz i architekt Giorgio Vasari. To on zaprojektował grób, który dzisiaj widzimy po prawej stronie zaraz przy głównym wejściu do kościoła Santa Croce.

Sarkofag powiela formę zaprojektowana przez Buonarrotiego w Nowej Zakrystii. Przed sarkofagiem widzimy trzy siedzące kobiety, alegorie Malarstwa, Rzeźby i Architektury.

W centrum Rzeźba, autorstwa Valerio Cioli. Smutna, z opuszczoną głową, podpiera się na bloku marmuru. Po naszej lewej stronie, znajduje się alegoria Malarstwa. W ręku trzyma pędzle i model figury. Wykonał ją Battista Lorenzi jak również popiersie zmarłego nad sarkofagiem. Twarz na popiersiu wyrzeźbił na podstawie maski pośmiertnej Michała Anioła.

Grób Michała Anioła we Florencji

Po naszej prawej stronie, alegoria Architektury z kompasem i zwojem pergaminu, wykonana przez Giovanni dell’Opera. Nad grobem widnieje fresk przedstawiający Pietę, autorstwa Giovan Battista Naldini. Jedyne odniesienie do tematyki Piety, którą chciał mieć na swoim grobie Michał Anioł. (Pietà w sztukach plastycznych to przedstawienie Matki Boskiej, trzymającej na kolanach martwego Chrystusa).

Obok popiersia artysty widać herb rodziny Buonarroti jak również symbol Akademii rysunku, założonej we Florencji w 1563 roku na życzenie Kosmy I go. Są to zaplecione wieńce trzech drzew, oliwnego, dębowego i laurowego. Artysta został jej honorowym członkiem troszkę na siłę i wirtualnie.

Grób zupełnie nie odzwierciedla gustów i intencji Michała Anioła i został zaplanowany jako reklama dla Medyceuszy i ich potęgi.

W kościele Santa Croce znajduje się wiele innych grobów znanych postaci na przykład Galileusza czy Machiavellego. To jedno z najczęściej odwiedzanych miejsc we Florencji.

PULPIT GIOVANNI PISANO

Pulpit – Giovanni Pisano, Pistoia, opis i symbolika.

Dziś opiszę wspaniałe dzieło, klejnot sztuki średniowiecznej, które dopiero niedawno miałam okazję zobaczyć na żywo.

Pulpit Giovanni Pisano, Pistoia

Ten pulpit lub ambona czyli miejsce podwyższone, przeznaczone do lektur i kazań liturgicznych znajduje się w kościele Sant’Andrea w Pistoia. Kościół można zwiedzić bezpłatnie, a miasto zasługuje na wizytę jeśli będziecie w okolicy.

Dzieło wyrzeźbił Giovanni Pisano w latach 1298-1301.

Pulpit Giovanni Pisano, Gryf, lew, orzel

Jak widzicie całość opiera się na siedmiu porfirowych kolumnach. Pod tą centralną widnieje skrzydlaty lew, orzeł i gryf. Mogą one w tej samej kolejności symbolizować śmierć i zmartwychwstanie Chrystusa oraz Sąd Ostateczny.

Dwie kolumny spoczywają na lwach (jeden karmi małe, a drugi rozdziera zdobycz), a jedna opiera się na przykucniętej postaci ludzkiej. Karmiący lew jest jak Chrystus karmiący ludzkość, ten który zabija, walczy z demonem. Natomiast przykucnięta figura to Atlas, który na swoich barkach podtrzymuje cały świat lub alegoria ludzkości, pod jarzmem grzechu i czekającej na zbawienie.

Wyrzeźbione w marmurze sceny to:

Giovanni Pisano, Narodziny Chrystusa, Zwiastowanie

1. Zwiastowanie, Narodzenie Jezusa i Objawienie pasterzom. Zwróćcie uwagę na ilość przedstawionych szczegółów.

2. Adoracja Trzech Króli. Tutaj też: ile szczegółów, nie pozostawiano ani centymetra wolnego miejsca.

Rzez niewiniatek, Giovanni Pisano, pulpit, Pistoia

3. Rzeź niewiniątek. Dramatyczny moment, w którym na rozkaz zazdrosnego króla Heroda zostają zabici chłopcy poniżej dwóch lat.

Pulpit Pisano, Ukrzyzowanie

4. Ukrzyżowanie ze szczegółem zemdlenia Maryi.

Pulpit Pisano, Sad Ostateczny

5. Sąd ostateczny, gdzie w środku widzimy Chrystusa na tronie, po jego prawej stronie Wybrańców, a po lewej Potępionych z demonami i potworami.

Pomiędzy scenami Giovanni Pisano wyrzeźbił sybille i różnych proroków czyli tych, którzy zapowiadzieli nadejście Mesjasza i zwykle towarzyszą podobnym cyklom jak na przykład na drzwiach baptysterium we Florencji.

Pulpito Giovanni Pisano

Pulpit jest niesamowity, pełen szczegółów, różnorodnych postaci, dynamizmu. Giovanni Pisano odszedł od wyidealizowanego stylu swojego ojca Nicola i aby oddać ekspresję, zniekształcił różne wyrazy twarzy, wydłużył postacie. Krótko mówiąc, wybrał treść nad formą.

Trudno uwierzyć, iż tak piękne dzieło zostało wykonane na początku 14 go wieku.

Co o nim myślicie? A może widzieliście inne ambony Nicoli i Giovanniego Pisano w Pizie i Sienie? Ze mną możecie zwiedzić te miejsca.