PRATO – TOSKANIA

prato

Dzisiaj będzie o Prato w Toskanii, albo jak mówią tutejsi, połykając t, o Pra’o, miejscowości kilkanaście kilometrów na północ od Florencji. Od ponad dwóch lat mieszkam w połowie drogi między Prato a Pistoią i jeszcze zapoznaję się z okolicami i atrakcjami tych miejsc. Obydwa miasta mają piękne starówki, ale są mniej odwiedzane przez turystów.

Myślę jednak, że w ciągu następnych lat wiele się zmieni w turystyce. Już teraz widzę nowy trend. Promowana jest turystyka jakościowa, w miejsca mniej zatłoczone i autentyczne, jak również piesze wędrówki. Okolice Prato i Pistoi mają pod tym względem wiele do zaoferowania. Otoczone są górami, rzekami i parkami, a w sezonie organizowanych jest tutaj wiele wydarzeń.

prato
Piazza del Duomo, Prato

PRATO
Prato to tętniące życiem miejsce, którego historyczne centrum przeszło w ostatnich latach wielkie odrodzenie. Pojawiło się wiele restauracji, nocnych lokali, miejsc z muzyką na żywo. Czasami obserwuję, iż w Prato dzieje się więcej dla lokalsów niż we Florencji, która jest dwa razy większa. Prato rozciąga się jednak w niesamowity sposób, łącząc wiele miejscowości i tworząc jedną wielką metropolię. Dużo tutaj miejsc do rozrywki, klubów, siłowni, parków, tras rowerowych, stowarzyszeń i podobnych.

Natomiast podchodząc do tematu turystycznie:
CO ZWIEDZIĆ W JEDEN DZIEŃ?
(jeśli już zdecydowaliście się na odpoczynek od tłumów i jednodniową wycieczkę do Prato).

– KATEDRA
Docierając od strony dworca kolejowego lub z parkingu na piazza Mercatale, jedną z pierwszych rzeczy do zobaczenia jest Duomo, czyli katedra Św. Stefana.

Z zewnątrz, ze swoimi biało-zielonymi kolorami i fasadą, jest bardzo podobna do romańskich kościołów we Florencji. W środku ważne dzieła artystyczne, np wspaniałe freski Filippo Lippiego i Paola Uccello. To właśnie w Prato, malarz Lippi już w podeszłym wieku poznał młodą zakonnicę Lukrecję i wdał się z nią w romans, który zaowocował potomstwem i portretem Madonny, dzisiaj w galerii Uffizi.

filippo lippi salomè freski w duomo w prato
Uczta Heroda, jeden z fresków Filippa Lippi w katedrze. Podobno tańcząca Salomè to również portret Lukrecji.

Na zewnątrz, na rogu budynku, można zobaczyć oryginalną renesansową ambonę, zaprojektowaną przez Michelozza i wyrzeźbioną przez Donatella. Płaskorzeźby z tańczącymi puttami to kopie, oryginały znajdują się w muzeum katedralnym.

Według legendy w Duomo znajduje się święty pas Dziewicy i z tej ambony jest on pokazywany kilka razy do roku: 1 go maja, 15 go sierpnia, 8 go września, na Boże Narodzenie i Wielkanoc.

Do katedry można wejść bezpłatnie. Tylko z biletem wchodzi się do muzeum i do głównych kaplic w kościele, gdzie znajdują się najważniejsze freski.
Informacje o biletach i godzinach otwarcia. Zamknięte w poniedziałki.

pałac pretoriański - prato
Pomnik kupca i filantropa z Prato – Francesco Datini, w tle Palazzo Pretorio.

– PAŁAC PRETORIAŃSKI
Pałac stworzono na przełomie 13 go i 14 go wieku dla przedstawicieli władzy świeckiej z połączenia trzech wcześniej istniejących wież. Tą lepiankę całkiem dobrze jeszcze widać, jeśli przyjrzycie się budynkowi na zewnątrz. Widać inne materiały budowlane i inne elementy stylistyczne.
Dzisiaj w pałacu mieści się muzeum, które ponownie otwarto w 2013 roku po gruntownej renowacji oraz informacja turystyczna. Polecam odwiedzić muzeum. Posiada ono kolekcję dzieł od średniowiecza do 19 go wieku na trzech piętrach, bardzo pięknie oświetloną i zaprezentowaną. Wizyta zajmie Wam około godzinki. Taki krótki przegląd najważniejszych artystów z okolic i ewolucji sztuki.

Na placu można zobaczyć czarującą fontannę Bachusa z 17 go wieku i pomnik przedstawiający Franciszka Datini, ważnego czternastowiecznego kupca z Prato, w momencie przekazywania swojego testamentu spadkobiercom,

Plac w Średniowieczu był miejscem targów i spotkań i w tym sensie do dzisiaj zachował swoją funkcję. Znajdziecie na nim kawiarnię-restaurację I Frari delle Logge, bardzo popularną wśród lokalnej młodzieży.

Informacje muzeum. Zamknięte we wtorki.

prato zamek i santa maria delle carceri
Widok z zamku na kościół Santa Maria delle Carceri

ZAMEK CESARZA
Zamek jest wspaniałym przykładem – unikalnym w środkowo-północnych Włoszech – architektury z czasów cesarza Fryderyka II, zbudowanym po 1240 roku. Budynek o planie kwadratu z wieżami na rogach, wzniesiono na miejscu pierwotnego zamku rodziny Alberti. Solidne mury, o grubości dwóch i pół metra, są wykonane z lokalnego kamienia i zwieńczone ciekawymi blankami w kształcie „jaskółczego ogona”.

W ostatnich latach miasto wyremontowało zamek i pozwala na bezpłatną wizytę. Można przejść górą dookoła murów i podziwiać imponujący widok na miasto i okolicę.
W lecie w zamku odbywają się pokazy filmów.

Godziny otwarcia:
1 kwietnia – 30 września
10 – 13 / 16 – 20
1 października – 31 marca
10 – 16
Zamknięty we wtorki.

santa maria delle carceri prato
Santa Maria delle Carceri

– KOŚCIÓŁ SANTA MARIA DELLE CARCERI
Interesujący kościół naprzeciw zamku, zbudowany na miejscu legendarnego cudu. Młody chłopiec ujrzał w tym miejscu na jednej ze ścian więzienia (carceri po włosku) obraz Matki Boskiej cudownie ożywiony. Wawrzyniec Wspaniały (koniec 15 go wieku) zlecił więc swojemu architektowi Giuliano da Sangallo budowę kościoła na miejscu więzienia.

Artysta zainspirowany architekturą Brunelleschiego i Albertiego, zaprojektował budynek na planie krzyża greckiego, a część centralną na skrzyżowaniu ramion pokrył kopułą. Bardzo podobne rozwiązanie jak w kaplicy Pazzich i Starej Zakrystii we Florencji, dwa arcydzieła renesansu Brunelleschiego.
W środku znajdziecie majoliki warsztatu della Robbia i witraże, projekt Ghirlandaia.
Dekoracja zewnętrzna kościoła, typowe biało-zielone kolory, nie została nigdy ukończona.

Wstęp bezpłatny.

muzeum włókiennicze prato

– MUZEUM TEKSTYLIÓW
Aby odkryć włókienniczą i przemysłową przeszłość Prato, powinniście odwiedzić muzeum tekstyliów – Museo del Tessuto. Znajdujące się zaledwie kilkaset metrów od zamku, przy murach miasta,  muzeum jest jedną z największych w Europie instytucji zajmujących się prezentacją dawnych i współczesnych tekstyliów. Od 2003 roku muzeum znalazło swoją ostateczną lokalizację na terenie niegdysiejszej fabryki włókienniczej.

Muzeum jest bardzo dobrze zorganizowane i zaprezentowane. Odwiedziłam je rok temu temu i byłam pod wrażeniem tkanin i historii, które się za nimi kryją. Zajrzyjcie na mój instagram, aby zobaczyć relację z tej wizyty. Wizyta zajmuje około godziny.
Informacje, godziny otwarcia.

prato kaplica migliorati
Kaplica Migliorati, Historie Św. Mateusza, Niccolò di Pietro Gerini

– KOMPLEKS I KOŚCIÓŁ ŚWIĘTEGO FRANCISZKA
Jeden z pierwszych na świecie kościołów franciszkańskich, którego budowę rozpoczęto bardzo szybko po śmierci założyciela zakonu. Fasada posiada jeszcze niektóre oryginalne trzynastowieczne elementy i ciekawą płaskorzeźbę ze Św. Franciszkiem.

W środku dzieła artystów takich jak Bicci di Lorenzo, Maso di Bartolomeo, Benedetto da Maiano. Krucyfiks na ołtarzu jest z 12 go wieku. A w kościele jest pochowany Francesco Datini, o którym wspominałam wcześniej.

W sali kapituły zachowały się freski artysty z Florencji Niccolò di Pietro Gerini z 14 go wieku. Zostały one ufundowane przez bogatą rodzinę Migliorati.

Wstęp bezpłatny.
Aktualnie przeprowadzana jest renowacja i nie wiadomo czy będzie można wkrótce odwiedzić również renesansowy krużganek i oratorium Św. Antoniego.
Informacje.

centrum pecci prato

– CENTRUM PECCI
Jeśli macie samochód, polecam odwiedzić Centrum i muzeum Pecci. Jest to dzisiaj jedno z najważniejszych miejsc poświęconych sztuce współczesnej w Toskanii. Sam jego wygląd z zewnątrz uderza swoją oryginalnością.
Oryginalna struktura z lat 80 tych została otoczona architekturą holenderskiego artysty Maurice Nio. Wygląda jak statek ufoludków, a jak dla mnie dom dla protagonistów bajki Teletubisie.
Uczestniczyłam w Pecci w wielu interesujących i często bezpłatnych wydarzeniach.

Oprócz wystaw stałych i czasowych, Centrum Pecci organizuje również seanse filmowe, konferencje i koncerty.

W ostatnią niedzielę miesiąca wstęp do muzeum jest bezpłatny.
Infomacje.

CIEKAWOSTKA
Prato, z 195 tysiącami mieszkańców jest obecnie trzecim europejskim miastem, po Paryżu i Londynie, z największą liczbą obywateli z Chin. Przebywa ich tutaj oficjalnie 20%. 

Niektóre dzielnice zamieniły się w prawdziwe Chinatown ze sklepami, firmami i restauracjami prowadzonymi tylko przez Chińczyków.

Dlaczego jest ich tutaj tak dużo?
Upadłe fabryki tekstyliów stały się popularne wśród inwestorów chińskich kilkanaście lat temu. Na ich miejscu założyli tysiące fabryk odzieżowych. Być może, iż Wasze niektóre ubrania nie zostały wyprodukowane w Chinach ale made in Italy, czyli w rejonie Prato przez Chińczyków.

cantuccini prato

KUCHNIA
Słynne toskańskie twarde ciasteczka z migdałami, cantuccini pochodzą z Prato. Możecie je kupić dobrej jakości np w sklepie Antonio Mattei. Posmakujcie ich w różnych wydaniach z vin santo lub kawą.

W Prato skosztujecie tradycyjnej kuchni toskańskiej.  Typowym daniem lokalnym jest sedano alla pratese czyli selery faszerowane cielęciną, mortadelą, jajkami i czosnkiem, gotowane w piekarniku lub smażone. Są one specjalnością np historycznej restauracji Trattoria Soldano.

prato pulpit donatella
Ambona – Michelozzo i Donatello

WYDARZENIA
Jeśli interesują Was wydarzenia nie tylko wieczorne, ale też spektakle, wystawy, konferencje, kino i podobne, zerknijcie na te miejsca.

Officina Giovani, z dedykacją dla młodych w nazwie, kiedyś rzeźnia dziś miejsce na wystawy, pokazy, konferencje, spektakle jak również kursy i workshopy.

Anarchico, niedawno otwarty open space, jak mówi opis: sztuka współczesna i idee digital.

Ex-chiesa San Giovanni, były kościół Św. Jana, dzisiaj miejsce na wystawy i konferencje.

Teatro Metastasio, teatr na wysokim poziomie w centrum miasta.

Politeama Pratese, podobnie jak wyżej, wszystkiego po trochu, proza, poezja, koncerty, spetkale dla dzieci, jazz.

Centro Pecci – nie tylko muzeum ale również kino, koncerty, konferencje, restauracja.

JAK DOJECHAĆ
Najlepiej pociągiem. Wystarczy wysiąść na Porta al Serraglio aby znaleźć się w odległości kilku kroków od katedry.
Rozkład jazdy – Trenitalia

Samochodem: płatny parking na Piazza Mercatale lub w pobliżu murów, niedaleko Museo del Tessuto przy Via Pomeria.


Szukasz przewodnika po Toskanii? Napisz do mnie.



OGRÓD TAROTA – BAJKOWE MIEJSCE

Ogród Tarota w Toskanii koło Capalbio, stworzony przez francusko-amerykańską artystkę Niki de Saint Phalle w latach 1978-1998.

Za oknami w Toskanii od wielu dni pada deszcz, a w Polsce, jak informuje mnie rodzina, zrobiło się biało i magicznie od śniegu. A ja zabiorę Was dzisiaj we wspaniałe miejsce, pełne kolorów i bajkowych form. Miejsce, które warto odwiedzić wiosenną lub letnią porą podczas Waszego pobytu w okolicy.

Myślę o ogrodzie Tarota w południowej części regionu, niedaleko Capalbio, a dokładnie w miejscowości Garavicchio.

Ogród Tarota Toskanii
Ogród Tarota

Ogród to wynik wyobraźni francusko-amerykańskiej artystki Niki de Saint Phalle. Pracowała nad nim wraz ze swoim mężem, Jean Tinguely i innymi artystami przez prawie 20 lat, od 1978 roku. Podobno główną inspiracją był dla niej park architekta Gaudì w Barcelonie, jak również tajemniczy ogród Bomarzo we Włoszech.

Kosztowne przedsięwzięcie Niki sfinansowała częściowo dzięki pieniądzom włoskiej rodziny Agnelli i w dużej mierze dzięki sprzedaży własnej linii perfum oraz innych dzieł artystycznych. Artystka postanowiła stworzyć 22 rzeźb, odnoszących się do Wielkich Arkanów Tarota. Użyła stali i betonu do postawienia szkieletu i pokryła potem wszystko poliestrem, kamieniami, mozaiką, szkłem, ceramiką.

Z czasem ogród wypełnił się dziełami innych artystów, którzy zaczęli współpracować bezpłatnie w gigantycznym przedsięwzięciu.

Efekt jest niesamowity, szczególnie, iż wiele kolorowych postaci pojawia się przed obserwującym w sposób niespodziewany. Cały park to labirynt ścieżek i ukrytych przesłań ezoterycznych.

Ogród Tarota w Toskanii
Papieżyca i Czarownik zlewają się razem w jedną figurę. Z ust papieżycy po błękitnych schodach wylewa się woda i tworzy jeziorko w samym centrum ogrodu Tarota.

ogrod tarota w toskanii
Gigantyczna Cesarzowa w formie sfinksa pełni również funkcję domu. Niki spędziła tutaj dobre kilka lat podczas pracy nad ogrodem. Ściany wnętrza są pokryte lusterkami, w jednej piersi znajduje się kuchnia, a w drugiej sypialnia.

ogrod tarota w toskanii
Wieża Babel, pokryta lusterkami, w której znajdują się biura ogrodu. Na samym szczycie metalowa rzeźba, zaprojektowana przez Jeana Tinguely.

Ogród Tarota w Toskanii
W centrum placu Cesarza znajduje się fontanna z 4 typowymi dla sztuki Niki figurami, nazwanymi nanas. Z ich piersi wytryska woda.

Ogród Tarota w Toskanii
Motto Niki: “ Sprawia mi większą satysfakcję stworzenie czegoś pięknego dla innych i dla mnie niż posiadanie, posiadanie, posiadanie, posiadanie ciągle więcej, więcej, więcej…..”

ogrod tarota capalbio
Kolorowa figura Śmierci, która przyciąga inne stworzenia. Tak o niej wypowiada się artystka. “ Wielka tajemnica życia. Bez śmierci, życie nie miałoby żadnego sensu. Śmierć, która kosi, pozwala na rozwój nowej hodowli. Karta śmierci to karta odnowy. Bycie świadomym śmierci, to sposób na niestracenie się w marnościach życia.”

KILKA SŁÓW O ARTYSTCE
Niki de Saint Phalle znalazła w sztuce antidotum na bardzo tragiczne dzieciństwo.
W swojej autobiografii opisała surowe, katolickie wychowanie, brutalną matkę i ojca, który wykorzystywał ją seksualnie…, częste zmiany szkoły, problemy osobiste.

Te przeżycia spowodowały u dwudziestoletniej artystki załamanie nerwowe i nawet pobyt w szpitalu psychiatrycznym. To wtedy mniej więcej odkryła, iż sztuka daje jej możliwość wyładowania negatywnych emocji, mimo iż początkowo próbowała swoich sił jako fotomodelka i aktorka.

niki de saint phalle

Jej pierwsze poczynania artystyczne były bardzo agresywne. Polegały one na strzelaniu (TIRS) do białej makiety ze stworzonymi na niej formami, wypełnionymi kolorami. W momencie eksplozji, kolory samoistnie tworzyły rysunki i obrazy.

Jednak dopiero wybujałe i kolorowe rzeźby, szczególnie te o kobiecych formach zaczęły przynosić jej największą satysfakcję i uznanie. To w 1978 roku powstał projekt stworzenia ogrodu tematycznego na podarowanym terenie w południowej Toskanii z rzeźbami o tematyce Wielkich Arkanów Tarota.

Tam Niki stworzyła fantastyczny świat, pełen symboli i tajemnic. Świat, gdzie odtworzyła magię swojego dzieciństwa, które zostało jej brutalnie skradzione.

To co wyleczyło artystkę z demonów przeszłości stało się również powodem jej śmierci. Wieloletnia praca przy toksycznym poliestrze i innych materiałach szkodliwych dla zdrowia przyczyniła się do choroby reumatycznej i do niewydolności płuc. Niki zmarła w wieku 71 lat w 2002 roku w San Diego.

Jeśli chcesz poczytać więcej o tej niesamowitej kobiecie, online można znaleźć kilka jej książek w tym autobiografię, napisaną razem z Nicole Rudick. Właśnie czekam na dostawę, by również zagłębić się w ciekawej lekturze.
LINK

INFORMACJE PRAKTYCZNE O OGRODZIE TAROTA
Ogród jest otwarty po południu od kwietnia do 15 go października. Wstęp jest płatny, ale wiedz, iż odwiedzając ogród przyczyniasz się do finansowania kosztów jego utrzymania.

O ogrodzie Tarota pisała na swoim blogu Krystyna Janda. Podobno wraca co roku do Toskanii i często w to magiczne miejsce.

Tutaj znajdziesz oficjalne informacje o ogrodzie.

A tutaj mapkę wszystkich publicznych projektów artystycznych Niki de Saint Phalle.


Inne atrakcje Toskanii.