KOMPLEKS KATEDRALNY WE FLORENCJI – INSTRUKCJA OBSŁUGI.

KOMPLEKS KATEDRALNY WE FLORENCJI – INSTRUKCJA OBSŁUGI.

Stanęłam 10 minut przed wyjściem z florenckiej katedry, z moją legitymacją przewodnika, czekając na klientów i non stop podchodzili do mnie turyści z pytaniami: gdzie się wchodzi, kupuje bilety i podobne. To naprawdę niesamowite, że w tak ważnym i odwiedzanym przez tysiące turystów miejscu brakuje osób, udzielających informacji i brakuje informacji umieszczonych w sposób czytelny i widoczny.
Tutaj znajdziecie szybką instrukcję obsługi, jeśli chcecie zwiedzać kompleks katedralny we Florencji.


Widok z lotu ptaka na kompleks katedralny we Florencji

Czy warto? Według mnie tak. Jest to swoisty symbol miasta, jego historii i niesamowitego bogactwa od 13 go wieku. Przy kompleksie katedralnym pracowało setki artystów, rzemieślników, warsztatów. Przez jego wnętrze przewinęli się papieże, cesarze, władcy całego świata.
Kopuła jest do dzisiaj największą murowana kopułą na świecie, baptysterium posiada najpiękniejsze brązowe drzwi, a właśnie przy budowie katedry i dzwonnicy pojawiły się oznaki nowej epoki: humanizmu.

Dzwonnica Giotta, Florencja
Dzwonnica lub kampanila Giotta.

Z CZEGO SIĘ SKŁADA KOMPLEKS KATEDRALNY WE FLORENCJI?
Kompleks jest zarządzany przez historyczną organizację Opera del Duomo. Składa się z katedry Santa Maria del Fiore, resztek archeologicznych poprzedniej katedry: Santa Reparata, Baptysterium, muzeum katedralnego, dzwonnicy i kopuły.

BILETY
Bilety aktualnie sprzedawane są w trzech opcjach.
Brunelleschi Pass, bilet najdroższy, który zawiera wszystkie wymienione wyżej atrakcje z wejściem na kopułę i dzwonnicę.
Giotto Pass, który zawiera wszystkie atrakcje oprócz wejścia na kopułę.
Ghiberti Pass, który zawiera tylko wejście do muzeum, baptysterium i resztek katedry Santa Reparata.

Przy kupowaniu biletów wybiera się datę, od której bilet będzie ważny trzy dni. Przy kupowaniu Brunelleschi Pass, wybiera się datę i godzinę wejścia na kopułę.

Wejście do samej katedry jest bezpłatne, ale zazwyczaj trzeba odstać swoje w kolejce.
Opera del Duomo sprzedaje również wizyty z przewodnikiem w języku włoskim i angielskim.
Ja oczywiście polecam moje usługi.

Można czasami wykupić bilet na zwiedzanie tarasów katedry.
Do kompleksu należy również historyczny warsztat kamieniarski, Bottega dell’Opera del Duomo, przy via dello Studio.

Filippo Brunelleschi, katedra Florencja
Filippo Brunelleschi, posąg przy wejściu do kasy biletowej na placu katedralnym.

ZNIŻKI
Dzieci do 6 lat mają bilety gratis.
Od 7 do 14 lat jest oferowany bilet z dobrą zniżką.
Bilety gratis również dla osób niepełnosprawnych, zakonników, zakonnic i księży.
Aktualne ceny.

GDZIE KUPUJE SIĘ BILETY I ILE SĄ WAŻNE?
Bilety można kupić online na stronie Opera del Duomo.
Albo w kasie biletowej, po prawej stronie katedry. Poznacie to miejsce po kolejce. Wejście do kasy znajduje się między dwoma posągami architektów kompleksu, Brunelleschiego i Arnolfo di Cambio.

Kolumny z porfiru, Baptysterium Florencja
Drzwi wschodnie Baptysterium.

CZY TRZEBA REZERWOWAĆ?
Jeśli chcecie wejść na kopułę, zdecydowanie tak. Kilka dni przed przyjazdem warto zarezerwować. Na inne zabytki generalnie nie trzeba kupować wcześniej biletów.

GDZIE WCHODZI SIĘ DO POSZCZEGÓLNYCH ATRAKCJI?
Do katedry bez biletu wchodzi się głównym wejściem na przodzie. Poznacie po kolejce.
Jeśli macie bilet i wchodzicie do resztek poprzedniej katedry, Santa Reparata, wejście znajduje się przy prawym boku katedry, zaraz za dzwonnicą.

Do baptysterium wchodzi się przez drzwi północne.
Na dzwonnicę, wejściem od wschodu.
Na kopułę wchodzi się po lewej stronie katedry przez piękne wejście Porta della Mandorla. Poznacie je po płaskorzeźbie, przedstawiającej Matkę Boską w migdale, otoczoną chórem aniołów i po mozaice nad wejściem.
Muzeum katedralne mieści się za apsydą (częścią ołtarzową) katedry.

JAKIE SĄ GODZINY OTWARCIA?
Lepiej sprawdzić przed każdą wizytą, bo mogą się zmieniać.
Katedra jest zazwyczaj otwarta od 10 tej do 17 tej, oprócz niedziel.
Inne budynki otwierają od 9 tej/10 tej aż do 19 tej.
Muzeum katedralne jest zamknięte w pierwszy wtorek miesiąca.


Katedra Santa Maria del Fiore, Florencja
Widok z dzwonnicy na kopułę i tarasy katedry.

WAŻNE INFORMACJE
Przy kupowaniu biletu, uważajcie na datę, którą wybieracie. Bilety są ważne przez 3 dni od tej daty i nie można jej zmienić ani odzyskać pieniędzy. Do kompleksu, jak do wielu innych obiektów sakralnych, wchodzi się z zakrytymi udami i ramionami i nie w klapkach. Należy również zdjąć czapkę.

Przed wejściem do każdej atrakcji przechodzi się przez bramkę elektroniczną. Nie należy wnosić niebezpiecznych i ostrych przedmiotów.
Wejście po schodach na dzwonnicę i kopułę nie jest wskazane osobom z problemami fizycznymi, cierpiącymi na problemy sercowe, klaustrofobię, lęk wysokości i kobietom w ciąży. Oczywiście nie ma windy.

MSZE W KATEDRZE
W katedrze odbywają się codzienne msze, o 8.30, 10 tej i 18 tej. W niedzielę o 9 tej, 10.30 i 18 tej.
Godziny.

Byliście we Florencji w katedrze, na kopule, dzwonnicy? Jakie wrażenia?

Szukasz przewodnika, zapraszam do kontaktu.

KAPLICA BRANCACCICH – KLEJNOT RENESANSU

W tym roku (2022) nadarza się wspaniała okazja, aby zobaczyć z bliska absolutne arcydzieło wczesnego renesansu, mianowicie kaplicę Brancaccich (cappella Brancacci) w kościele Santa Maria del Carmine we Florencji.

Gruntowną odnowę kaplicy rozpoczęto w styczniu i będzie ona trwała podobno rok. Władze miasta nie zamknęły jednak tego miejsca, lecz pozwoliły na wizyty w niektóre dni tygodnia, aby zobaczyć z bliskiej odległości freski. Ja oczywiście od razu skorzystałam, by tam zajrzeć poza sezonem, zrobić trochę zdjęć i opowiedzieć Wam o tym miejscu.

Kościół Santa Maria del Carmine w Oltrarno we Florencji

RODZINA BRANCACCICH
Kaplica po prawej stronie ołtarza w karmelitańskim kościele Santa Maria należała do bogatej rodziny handlarzy jedwabiem Brancaccich. (Na zdjęciu macie plan kościoła i klasztoru i właśnie po prawej stronie od ołtarza znajduje się kaplica Brancaccich).
Musicie wiedzieć, iż Florencja stała się w czternastym wieku jednym z najbogatszych miast na świecie, wypełnionym kupcami i bankierami. Ich fortuny wiązały się często z podejrzanymi interesami, oszustwami i przede wszystkim, pożyczanie pieniędzy było bardzo potępiane przez kościół katolicki (mimo iż sam czerpał z niego korzyści). Samo w sobie bogactwo było źle widziane, a co dopiero pożyczanie pieniędzy na procent.

Wymyślono sobie więc sposób na wykupienie miejsca przynajmniej w czyśćcu, jeśli nie w niebie i na pośmiertne oczyszczenie nazwiska rodziny: patronat nad kościołami, kaplicami, klasztorami, dziełami religijnymi. Kto więcej miał pieniędzy, tym więcej inwestował w sztukę religijną i upięknianie miasta. W poprzednim artykule pisałam jak Kosma Stary zapłacił za odnowę całego klasztoru San Marco we Florencji.

Felice Brancacci
kilkanaście lat wcześniej zamówił ozdobę kaplicy rodzinnej w karmelitańskim kościele freskami z epizodami z życia Św. Piotra, patrona rodziny. Zamówienie zostało złożone u ówczesnego popularnego artysty Masolino da Panicale i jego młodego współpracownika Masaccio.

TOMMASO DI SER GIOVANNI CZYLI MASACCIO
“Rzeczy stworzone przed nim można nazwać namalowanymi, a jego rzeczy są żywe, prawdziwe i naturalne”. Tak napisał o Tomaszu Giorgio Vasari w Żywotach artystów. Patrząc na freski kaplicy i na inne dzieła artysty, trudno się z nim nie zgodzić. Młody mistrz pędzla, nazywany obraźliwie Masaccio (Tomaszysko), podobno z powodu zaniedbania i ogólnego roztargnienia, zrewolucjonizował sposób przedstawiania rzeczywistości w malarstwie.

Ciałom nadał ciężaru, plastyczności i ekspresji, stworzył realistyczne pejzaże i architekturę, zbudował przestrzeń trójwymiarową, używając perspektywy Brunelleschiego.

Tommaso był bardzo młody, kiedy zaczął pracę w kaplicy razem ze starszym Masolino, z którym pracował już wcześniej przy obrazie Sant’Anna Metterza, dzisiaj w Uffizi. Miał tylko 23 lata. Co więcej umarł również szybko bo w 1428 roku mając 27 lat. Krążą legendy, iż został otruty podczas podróży do Rzymu. Masolino natomiast wyjechał pracować na Węgry i z tych powodów freski w kaplicy Brancaccich nie zostały ukończone przez dwóch malarzy.

Kościół Santa Maria del Carmine w Oltrarno we Florencji
Klasztor Santa Maria del Carmine

KOŚCIÓŁ SANTA MARIA DEL CARMINE
Kościół, który możecie zwiedzić bezpłatnie (i warto) został zbudowany w trzynastym i czternastym wieku. Niestety w 1771 roku podczas pożaru doznał dużych zniszczeń i dzisiaj możemy zobaczyć jego wersję osiemnastowieczną. Na szczęście barokowa kaplica Corsini po lewej stronie ołtarza i renesansowa kaplica Brancaccich ocalały w dość cudowny sposób.

Freski zostały oczywiście z czasem pokryte kurzem, brudem i czernią, i myślano nawet, iż Masaccio używał kolorów ciemnych i nieprzyjemnych. Dopiero w latach 90 tych zeszłego wieku, po gruntownej odnowie fresków, odkryto ich prawdziwe kolory i odcienie, i zadziwiono się takim majstersztykiem.

Do kaplicy wchodzi się osobnym wejściem i wizyty należy rezerwować telefonicznie lub mailowo, szczególnie w tym roku, kiedy będzie otwarta tylko w niektóre dni tygodnia.

Kplica Brancaccich we Florencji, konserwacja

KAPLICA BRANCACCICH
Na zdjęciu możecie zobaczyć kaplicę podczas aktualnej renowacji. Freski znajdują się na dwóch poziomach, na prawej i na lewej ścianie mamy sceny większe, koło ołtarza i na filarach, sceny mniejsze. Malowidła przedstawiają Grzech pierworodny i sceny z życia Św. Piotra. Czyli połączenie grzechu i zbawienie ludzkości przez ustanowienie pierwszego papieża na ziemi, Św. Piotra.

Kiedyś były jeszcze inne freski w lunetach i na sklepieniu, ale uległy one zniszczeniu. Tematyka pochodzi z Nowego testamentu, jak również ze Złotej legendy napisanej przez Jacopo da Varazze, bardzo popularnej, aż do siedemnastego wieku. W książce są spisane żywoty i cuda wielu świętych, i to z niej większośc artystów czerpała natchnienie i inspirację do scen religijnych.

Wygnanie z raju Masaccio
Adam i Ewa, Masolino; Wygnanie z raju, Masaccio

OPIS FRESKÓW
ADAM I EWA, KUSZENIE I WYGNANIE Z RAJU

Dwie przeciwne sceny na filarach zdecydowanie przeszły do historii sztuki.

Z jednej strony Adam i Ewa jeszcze nieskażeni, zrównoważeni, szczęśliwi, przed ugryzieniem jabłka lub raczej jak mówi tradycja śródziemnomorska figi. Z drugiej stronie, w grozie i wstydzie, zakrywając własną nagość nasi przodkowie zostają wygnani z raju przez anioła ze szpadą. To właśnie ta scena wyszła spod ręki młodego Masaccio. Koniec klasyki i elegancji, czas na konkrety, ciała z krwi i kości, ciężkie i posiadające własny cień. Można porównać te dwie sceny do przejścia z eleganckiego stylu gotyckiego, lubianego na dworach arystokratów i papieża do stylu renesansowego, gdzie człowiek zajmuje swoje konkretne miejsce na ziemi.

Masaccio, grosz czynszowy, kaplica Brancaccich

GROSZ CZYNSZOWY
Duża scena po lewej stronie kaplicy jest przypisywana Masaccio. Jezus z apostołami przybywają do miasta, gdzie mają zapłacić czynsz. Jezus nakazuje Piotrowi złowienie ryby w pobliskim jeziorze i wyciągnięcie z jej brzucha monety do zapłaty. Trzy epizody są oddane na tej samej scenie, a postaci są łatwo rozpoznawalne. Podobno Felice Brancacci chciał pokazać dokładnie tę scenę, odnosząc się do pierwszego we Florencji rejestru nieruchomości w 1427 roku. Spis, jak można się domyślić, nie spotkał się z przychylnością bogaczy, mających zapłacić dość duże podatki za swoje posiadłości. Ta scena podkreśla ten obowiązek w alegoryczny sposób.

Masaccio pokazuje naturalistyczny pejzaż swoich ziem rodzinnych, ekspresję postaci i ich poprawne przedstawienie w zbudowanej malarsko przestrzeni. Co to znaczy poprawne? Czyli takie, iż wydaje nam się, że jest głębia i trójwymiarowość. Pamiętacie obrazy bizantyjskie i średniowieczne? Nie było w nich głębi ani proporcji, ani anatomii. Masaccio wprowadza zupełnie inny sposób oddawania rzeczywistości w sztuce.
Zupełna rewolucja, która zapoczątkowała renesans.

Masaccio, kaplica Brancaccich we Florencji

UZDROWIENIE KALEKI I WSKRZESZENIE TABITY
Scena przypisana głównie Masolino. W kontekście miasta, które wygląda jak Florencja, pokazane jest uzdrowienia kaleki w Jerozolimie i wskrzeszenie dobrej kobiety Tabity w Jafa. Uderza architektura oddanie wszystkich szczegółów. Florentyńczycy trzymali na oknach klatki i małpki na sznurku? A to dopiero ciekawostka.

Autor pokazuje również eleganckie stroje dwóch postaci, obcisłe rajstopy, kolorowo i bogato udekorowane kaftany i nakrycia głowy. Florencja słynęła wszak ze swoich tkanin na całym świecie! Trochę marketingu nie zaszkodzi.

Chrzest, fresk Masaccio, kaplica Brancaccich

KAZANIE ŚW. PIOTRA I CHRZEST NAWRÓCONYCH
Dwie małe sceny przy ołtarzu. Szczególnie chrzest przypisany Masaccio uderza oddaniem anatomii. Czyżby Masaccio już wykonywał sekcje zwłok, aby poznawać anatomię człowieka? Kto wie. W scenie oddaje wylewaną wodę i mokre włosy nowo ochrzczonego w niesamowicie realistyczny sposób.

Masaccio, Masolino, kaplica Brancaccich we Florencji

UZDROWIENIE, JAŁMUŻNA I ŚMIERĆ ANANIASZA
Św. Piotr uzdrawia chorych i kalekich swoim cieniem. Rewelacja. Natomiast w następnej scenie karze śmiercią chciwego Ananiasza. Ten zamiast oddać wszystkie pieniądze ze sprzedanej posiadłości na jałmużnę, chciał co nieco zachować dla siebie. Znowu ciekawy jest fakt nawoływania do dawania jałmużny i oddawania pieniędzy dla biednych, w kontekście rejestru nieruchomości, który miał pomóc najbiedniejszym we Florencji. Obie sceny namalował prawdopodobnie Masaccio.

Fresk Masaccio i Masolino, kaplica Brancaccich

PRZYWRÓCENIE DO ŻYCIA TEOFILA, SYNA GUBERNATORA ANTIOCHII
Ta ogromna scena nie została zakończona przez Masolino i Masaccio, i w latach 80 tych piętnastego wieku zlecono dokończenie Filippino Lippi. Widać na niej inną stylistykę i szczególnie twarze wyglądają trochę jak doklejone. Podobno, kiedy Felice Brancacci został wygnany z Florencji w 1436 roku przez rywali Medyceuszy, twarze członków rodziny i ich stronników zostały “wymazane” z fresków, jak również ich herby i symbole. Filippino Lippi musiał więc domalować zupełnie inne twarze, niektóre podobno z masek pośmiertnych.

Św. Piotr wskrzesza tutaj syna gubernatora Antiochii podczas gdy Św. Paweł ubrany na zielono, klęczy i prosi o boże wsparcie. Widać tutaj wiele znanych postaci: Coluccio Salutati, młody Francesco Granacci, Piero Soderini.

Filippino Lippi, kaplica Brancaccich

ŚW. PAWEŁ ODWIEDZA PIOTRA W WIĘZIENIU, UWOLNIENIE PIOTRA I DYSPUTA Z SZYMONEM
Te sceny po prawej stronie przypisuje się głównie Filippino Lippi i choć starał się on zachować styl i charakter fresków, widać na nich miękkość niektórych twarzy charakterystyczną również dla Botticellego i ciemny kontur postaci.

Piotr jest pokazany podczas dysputy z magiem Szymonem, który również chciał uzdrawiać i chrzcić niewiernych. Od niego wywodzi się właśnie termin symonia, czyli sprzedawanie dostojeństw kościelnych. Z drugiej strony, widzimy ukrzyżowanie Piotra do góry nogami. Podobno historycy sztuki rozpoznali tutaj autoportret Filippino Lippi i jego kolegi po fachu Sandro Botticellego.

Filmik z kaplicy

Jeśli więc będziecie we Florencji w 2022 roku, koniecznie pomyślcie o odwiedzeniu tej kaplicy. Ja oferuję wizyty również po drugiej stronie rzeki, w dzielnicy Oltrarno, gdzie znajduje się kościół Santa Maria del Carmine. Można więc zaplanować wizytę z wcześniejszą rezerwacją biletów do kaplicy Brancaccich.