PALAZZO VECCHIO – FLORENCJA

Palazzo Vecchio (Florencja) czyli Stary Pałac na piazza della Signoria to dzisiaj siedziba gminy miasta oraz duży kompleks muzealny.

Opowiem Wam w zarysie jego historię i kilka ciekawostek, napiszę co warto zobaczyć podczas wizyty oraz dam kilka rad praktycznych.

Palazzo Vecchio Florencja
Palazzo Vecchio – Florencja

HISTORIA
Budowa tego wyglądającego jak forteca budynku zaczęła się w 1299 roku, w okresie kiedy to Florencja była jednym z najbogatszych i największych miast w Europie. Pierwszym architektem był utalentowany Arnolfo di Cambio, pracujący również nad budową nowej katedry, kościoła Santa Croce i nowych murów miasta.

Początkowo Palazzo Vecchio był siedzibą i mieszkaniem dla priori czyli przedstawicieli najważniejszych cechów rzemieślniczych, a potem dla władzy Signoria i tak też był nazywany, Palazzo dei Priori a potem della Signoria.

Budynek został wielokrotnie powiększany i przeszedł wiele zmian, w czternastym, potem w piętnastym wieku pod nadzorem Kosmy Starego, który zatrudnił do prac architekta Michelozzo. Od 1494 roku w czasach republiki zaczęto pracę nad Salonem Pięciuset, który miała pomieścić jak najwięcej obywateli do głośnych i pozornie demokratycznych obrad.

Piazza della Signoria
Piazza della Signoria

Natomiast w 1540 roku kiedy Kosma I decyduje się na przeprowadzkę do pałacu z całą rodziną, zatrudnia Vasariego, by zamienił skromne sale pałacu w wykwintne i bogato udekorowane apartamenty. To wtedy wnętrze pałacu zostało ozdobione przez wielu malarzy i architektów dziełami, które możemy podziwiać do dzisiaj i które wysławiają przede wszystkim dynastię medycejską.

Kiedy rodzina zdecydowała przeprowadzić się do innego pałacu za rzeką, Palazzo Pitti, pałac został nazwany starym, czyli Vecchio.

Oprócz ogromnego muzeum, dzisiaj w budynku znajduje się również biuro burmistrza, sale reprezentacyjne i niektóre biura gminy miasta. Palazzo Vecchio mimo wielu zmian zachował w ten sposób swoją pierworodną reprezentacyjną i polityczną funkcję.

Dziedziniec Palazzo Vecchio
Dziedziniec

CZEGO NIE PRZEGAPIĆ PODCZAS WIZYTY

Wewnętrzny dziedziniec
Zaraz po wejściu głównymi drzwiami do Palazzo Vecchio przed naszymi oczami rozpościera się piękny dziedziniec. Wykonano go w połowie 15 go wieku, natomiast freski, ozdobne stiuki na kolumnach i dekoracje sufitu zostały dodane na ślub w 1565 roku Franciszka I z Joanną z Hapsburgòw. Biedna Joanna musiała opuścić swoje rodzinne okolice i zamieszkać we Florencji, w której nigdy nie zaznała szczęścia. Myślano, iż freski przedstawiające znane jej miasta Cesarstwa Austriackiego umilą jej życie w nowym mieście.

W samym centrum dziedzińca stoi zabawna kopia brązowej rzeźby Andrea Verrocchio, Putto z delfinem. Opowiem Wam o niej za chwilę.

Sala lub salon Pięciuset
Można by napisać książkę o tej sali, a ja mam trudne zadanie streszczenia wszystkiego w kilku zdaniach. Salon został stworzony na życzenie fanatycznego dominikanina Girolamo Savonarola, który przez kilka lat od 1494 roku rządził we Florencji. O nim możecie się dowiedzieć więcej podczas mojej wizyty: Florencja, ciemna strona mocy.

Savonarola miał zapędy republikańskie (choć bardzo pozorne, bo decyzje podejmował sam), i pragnął sali, która pomieściłaby aż 500 florentyńczyków do masowych obrad.

Salon pieciuset, Palazzo Vecchio
Salon pięciuset

Ironią losu, od 1540 roku, po powrocie do władzy Medyceuszy, Kosma I przekształcił salon w celebrację własnej dynastii i przede wszystkim siebie samego. Ściany zdobią gigantyczne choć słabej jakości artystycznej freski przedstawiające podboje armii florentyńskiej, sufit jest ozdobiony przedsięwzięciami Kosmy I i alegoriami miast Toskanii, a rzeźby na jednym końcu sali gloryfikują niektórych przedstawicieli rodu.

Na uwagę zasługuje rzeźba Michała Anioła, po prawej stronie sali od wejścia. Michał Anioł przedstawia zwycięstwo młodości nad starością, lub zwycięstwo jego młodego kochanka nad nim samym, a tymczasem rzeźbie został nadany tytuł Geniusz Zwycięstwa. W grobie się pewnie przewraca nasz artysta, który nie znosił Medyceuszy.

Studiolo
Czasami jest otwarte wejście do studiolo, małego pomieszczenia bez okien, zamówionego przez Franciszka I, architektowi Bernardo Buontalenti. Podobno w tym gabinecie nasz Franciszek studiował naturę i alchemię. Alegoryczne malowidła przedstawiają cztery elementy i kryją gabloty, kiedyś pełne cudów. Małe brązowe figurki, dziwactwa natury, minerały, kamienia, wszystko to kryło się w tym gabinecie, pewnego rodzaju wunderkammer, którego posiadanie zaczęło być w modzie właśnie w 16 tym wieku.

Sala elementow
Sala elementów

Sala elementów
To tutaj rozpoczyna się szereg apartamentów, a każdy z nich jest dedykowany jednemu z bogów olimpijskich, alegorii danej osoby dynastii Medycejskiej. Sala elementów pokazuje mitologiczną historię stworzenia czterech elementów.

Prawie cały cykl dekoracyjny Palazzo Vecchio został wykonany pod nadzorem Giorgia Vasariego przez malarzy i studentów ówczesnej Akademii Rysunku. Ogromny nawał roboty. Aż kręci się w głowie myśląc, iż Vasari oprócz tego pracował również nad renowacją wielu innych budynków, projektem Uffizi, korytarzem prowadzącym od Palazzo Vecchio do Palazzo Pitti i w wolnej chwili pisał życiorysy artystów. Nic dziwnego, że do dekoracji powielano wielokrotnie te same modele i rozwiązania, by zaoszczędzić na czasie.

Kapliczka Eleonory
Na pierwszym piętrze budynku znajduje się kwadratowa kapliczka zbudowana specjalnie dla małżonki Kosmy I, Eleonory z Toledo. Bronzino, nadworny malarz zajął się dekoracją tego miejsca od 1540 roku.

Ściany pokrywają freski z historiami Mojżesza, a na ołtarzu znajduje się Płacz nad martwym ciałem Chrystusa. Oryginalny obraz został podarowany władcy Francji, któremu bardzo się on spodobał podczas jego wizyty w Palazzo.

Oczywiście w osobie Mojżesza, przynoszącego zbawienie Izraelitom zostaje przedstawiony Kosma I, który według niego samego, dał zbawienie mieszkańcom Florencji.
Nie można powiedzieć, by Kosma I grzeszył skromnością!

Putto z delfinem Verrocchio
Putto z delfinem

Putto Verrocchio – Andrea Verrocchio
Na dziedzińcu stoi kopia tej małej rzeźby, a w jednym z pomieszczeń Palazzo Vecchio umieszczono jej oryginał. Miałam okazję zobaczyć figurkę podczas niedawnej wystawy poświęconej Andrea Verrocchio, naprawdę piękna i kunsztownie odlana w każdym szczególe.

Rzeźba chłopczyka, putto, który trzyma delfina została zamówiona przez Wawrzyńca Wspaniałego w drugiej połowie 15 go wieku do fontanny w podmiejskiej willi, Careggi. Tryskająca z pyska delfina woda spadała na głowę chłopczyka i artysta wdzięcznie oddał mokre loki dziecka.

Maska Dantego
Czy tak wyglądał Dante? To bardzo prawdopodobne… Ta maska jest kopią z 15 go wieku oryginalnej maski pośmiertnej poety, pochowanego w Ravennie. Zwyczaj tworzenia masek z wosku, nakładanych na twarz zmarłego był bardzo rozpowszechniony w tamtych czasach.

W filmie Inferno, to właśnie ta maska zostaje wykradziona przez bohatera, w poszukiwaniu sekretnych napisów i symboli.

Judyta i Holofernes, Donatello
Judyta i Holofernes, Donatello

Judyta i Holofernes, Donatello
Rzeźba, której kopia znajduje się przed pałacem, została stworzona przez Donatello. Zamówił ją Kosma Stary do swojego nowego pałacu. Kiedy Medyceusze w 1494 roku zostali wygnani z miasta, lud ograbił pałac i zdecydowano się postawić rzeźbę pod lożą na Piazza della Signoria. Biblijna bohaterka Judyta, która podstępem wkradła się w łaski generała Holofernesa i podcięła mu gardło podczas snu, stała się podobnie jak Dawid i Herkules symbolem miasta. Warto przystanąć i poobserwować talent i kunszt naszego Donatella. Sam Michał Anioł był jego wielkim zwolennikiem i pasjonatem.

Sala map
Dzisiaj mapy są dla nas dostępne dzięki satelitom. Kiedyś, opracowanie map kosztowało wiele wysiłku i pomiarów. Kosma I posiadał aż 53 kart geograficznych opracowanych i namalowanych przez uczonego Ignazio Danti. Poszukajcie niektórych krajów, czekają Was miłe niespodzianki!

W centrum sali znajduje się globus, największy na świecie w 1581 roku.

Wieza Arnolfa
Na wieży Arnolfa

Wieża Arnolfa
Od imienia architekta Arnolfa di Cambio. Kiedy ją wybudowano, ze swoimi 95 metrami, była najwyższą wieżą w mieście. Wchodzi się po około dwustu schodach i przed wejściem na wieżę można zwiedzić taras obronny, na którym kiedyś przechadzali się strażnicy pałacu.

CIEKAWOSTKI
Palazzo Vecchio pojawił się w wielu filmach. Ten najbardziej znany to Inferno na podstawie książki Dana Browna. Salon Pięciuset staje się scenografią dla tragicznego wydarzenia, które zapiera dech w piersiom wszystkim miłośnikom sztuki.

Budynek jak przystało na stary pałac ma swojego ducha. Baldaccio d’Anghiari, płatny kapitan wojskowy został wezwany do Palazzo Vecchio w 1441 roku i zabity podstępem. Od tego czasu, mówi się, iż jego duch snuje się po komnatach pałacu w poszukiwaniu zemsty i udowodnienia własnej niewinności.

W sali Herkulesa, zwrócicie uwagę na obraz z tajemniczym spodkiem. Za plecami Madonny z Dzieciątkiem widać niezidentyfikowany obiekt latający i obraz został nazwany Madonna z UFO.

Palazzo Vecchio Florencja wejscie
Główne wejście

PORADY PRAKTYCZNE
Jak najlepiej zwiedzać Palazzo Vecchio? Oczywiście z przewodnikiem, uśmiech. Ale jeśli zwiedzacie na własną rękę, oto kilka porad.

Bilety można wykupić online, co jest dość polecane w sezonie. Jeśli jesteście z dziećmi, warto zapytać o family kit, który pomoże dzieciom zwiedzać Palazzo w sposób interesujący.

Bilety sprzedawane są do muzeum, na wejście na wieżę i do podziemi, by zobaczyć resztki teatru rzymskiego.

Organizowane są również ciekawe wizyty tematyczne i do miejsc niedostępnych dla wszystkich, niestety tylko w jezyku angielskim, francuskim i hiszpańskim.

Na wizytę samego Palazzo Vecchio bez podziemi i wieży należy przewidzieć około dwóch godzin.

Wejście na wieżę wiąże się z kolejką i nie jest możliwe w przypadku deszczowej lub wietrznej pogody.

Zarezerwuj wizytę z przewodnikiem

FONTANNA NEPTUNA WE FLORENCJI

Fontanna Neptuna we Florencji

We Florencji, w przeciwieństwie do Rzymu, mamy niewiele fontann, ale ta na Piazza della Signoria, przed pałacem rady miejskiej: Palazzo Vecchio, czyli Fontanna Neptuna, dorównuje rozmiarem i pięknem wielu fontannom ze stolicy Włoch.

W 1559 roku Cosimo I z Medyceuszy, despotyczny władca Florencji ogłosił konkurs na projekt pierwszej fontanny publicznej w mieście. W konkursie wzięło udział wielu ówczesnych artystów: Benvenuto Cellini, autor Perseusza; Baccio Bandinelli, autor Herkulesa przed wejściem do Palazzo Vecchio; Vincenzo Danti; utalentowany młody Giambologna i architekt i rzeźbiarz Bartolomeo Ammannati. To właśnie majestatyczny projekt Ammannatiego przypadł najbardziej do gustu Kosmie I. W tym samym roku, udało mu się podbić Sienę, trwał rozwój miasta portowego Livorno i tworzenie nowego zakonu morskiego pod patronatem Św. Stefana. Te właśnie osiągnięcia miały zostać pokazane w prawie sześciometrowej, dumnej sylwetce Neptuna, władcy mórz i oceanów. Podobno Cosimo kazał nawet uwiecznić własną fizjonomię w rysach twarzy Neptuna.

Fontanna Neptuna we Florencji, twarz Neptuna

Rzymski odpowiednik Posejdona, został przedstawiony zgodnie z przyjętą symboliką. Stoi on na rydwanie, w prawej ręce dzierży trójząb, a u jego stóp stoją trzy trytony i grają na piszczelach. Cztery dzikie rumaki lub raczej hippokampy, z rozwianymi grzywami ciągną rydwan, którego koła ozdobiono znakami zodiaku. Cała fontanna, wraz z ośmioboczną wanną, została wykonana z różnego rodzaju marmurów, na przykład biały pochodził z Carrary, a różowy z okolic Sieny. Na brzegach wanny przedstawiono czterech pomniejszych bogów: Tethys, Okeanos, Nereus i Doride w otoczeniu satyrów, faunów i nereid morskich.

Wodę do fontanny sprowadzono za pomocą specjalnej instalacji i akweduktu od źródła Ginevry, niedaleko zachodniej części miasta. Ammannati pracował nad rzeźbą Neptuna przez 5 lat i została ona zainaugurowana 10 go grudnia 1565 roku, w dzień ślubu pierworodnego syna Kosmy, Franciszka z Joanną z Habsburgów.

Fontanna Neptuna we Florencji, znaki zodiaku

Fontannę zakończono 10 lat później, a nad figurami z brązu pracował inny artysta Giambologna. Co ciekawe, w tych samych latach Giambologna zajmował się również inną fontanną, obok piazza Maggiore w Bolonii i to on sam zaprojektował tym razem figurę boga. Florentyńczykom natomiast nie spodobała się rzeźba Neptuna, Ammannatiego i widząc ją po raz pierwszy w świetle nocnym, nazwali ją Biancone czyli w wolnym tłumaczeniu: Białacz. Rzeźbiarz został skrytykowany za zmarnowanie marmuru takim oto wierszykiem: “O Ammannato, o Ammannato, quanto bel marmo t’hai sciupato“. Brązowe figury Giambologni, o wydłużonych, eleganckich formach i pozycjach zainspirowanych sztuką Michała Anioła, zachwyciły natomiast wszystkich oryginalnością i wykonaniem. Do tego stopnia, iż jeden z satyrów został wykradziony podczas karnawału w 1830 roku i wywieziony prawdopodobnie za granicę. Do dzisiaj na jego miejscu stoi kopia a słuch po oryginale zaginął.

Fontanna Neptuna we Florencji, czyszczenie

Fontanna, przez wiele wieków, poniosła wiele szkód i została narażona na wiele zniszczeń i aktów wandalizmu. Przez wiele lat używano jej jako publicznej łaźni i miejsca do prania ubrań. W 2005 roku, w nocy, ktoś wspiął się na rzeźbę Neptuna i w obawie przed upadkiem chwycił za jego harpun i go połamał. W ostatnich latach nie działał już nawet system irygacyjny a cała struktura była w dość zanieczyszczonym stanie. Na szczęście, w 2017 roku zaczęto prace nad renowacją fontanny, zasponsorowane przez dom mody Ferragamo. Rada miejska przyznała specjalny “art bonus”, czyli ulgi podatkowe, wszystkim firmom, które zdecydowały się na odnowę dzieł artystycznych. Prace trwały dwa lata, wydano półtora miliona euro i zarówno marmury jak i brązy zostały dokładnie oczyszczone, używając techniki laserowej i specjalnych żywic oraz środków chemicznych. Odnowiono również całą instalację wodotrysków i od roku możemy ponownie podziwiać efekty, jakie przewidział architekt Ammannati.