LUCCA I JEJ CIEKAWA KATEDRA

Spodziewam się, iż Lucca w przyszłym roku (2025) stanie się popularniejsza wśród odwiedzających Toskanię. Wszystko dlatego, że wyjdzie film Petera Greenawaya z Robertem de Niro i Helen Hunt, kręcony na wiosnę tego roku w mieście.

Lucca jest przepięknym, dobrze zachowanym i zadbanym miastem w Toskanii, znanym ze swoich placów, kościołów, wydarzeń i kompozytorów, których wydała na świat, najważniejszy to Giacomo Puccini.

Będąc w mieście, koniecznie odwiedźcie katedrę i kościół Św. Frediano.
Dzisiaj Wam opiszę najważniejsze rzeczy do zobaczenia w katedrze.

lucca katedra
Widok na katedrę z dzwonnicy

KATEDRA W LUCCA – CO ZOBACZYĆ
Dzisiejsza katedra, dedykowana Św. Marcinowi, którego widać przed wejściem na koniu, jak podaje kawałek swojej tuniki żebrakowi, jest z 14 go wieku. Tutaj podobno stał inny kościół, postawiony w szóstym wieku na życzenie miejscowego, legendarnego biskupa Św. Frediana. Od razu rzuca się nam w oczy asymetryczna i niezakończona fasada, z pięknie udekorowanymi kolumnami i ciekawym portykiem.

FASADA I PORTYK
Przy portyku i fasadzie pracowali rzemieślnicy z Pizy i północy Włoch. Każda kolumna jest inna, a intarsje między nimi też pokazują sceny walk, polowań, fantastyczne stwory i podobne. Warto chwilę poobserwować te cuda. Pod portykiem pokazano natomiast historie Św. Marcina i Św. Regolo, który jest pochowany w środku; ciekawe alegorie miesięcy ze znakami zodiaku i sceny z Nowego Testamentu nad wejściem po lewej, wyrzeźbione przez najważniejszego artystę 13 go wieku, Nicola Pisano.

Pod portykiem znajdziecie też tajemniczy labirynt, o którym pisałam tutaj.

Wchodzimy do środka przez pięknie wyrzeźbione drewniane drzwi po lewej i kupujemy bilet.
Informacje co do ceny tutaj.

lucca katedra

WNĘTRZE I PODŁOGA
Wnętrze tego kościoła jest unikatem we włoskiej architekturze. W 14 tym wieku zdecydowano się na zmianę sklepienia, kolumn, powiększenie apsydy i wykonano wtedy taką mieszankę stylistyki romańskiej, gotyckiej i renesansowej. Kościół ma 84 metry długości i 27 metrów wysokości. Właśnie ta wertykalność od razu rzuca się w oczy.

Na podłodze widać intarsje dekoracyjne w tym jedną scenę, wykonaną przez artystę ze Sieny w 1475 roku, czyli w latach, kiedy w Sienie trwała praca przy niesamowitej posadzce. Ciekawe czy Lucca też planowała takie przedsięwzięcie, ale potem z braku środków nie kontynuowała prac. Pozostała tylko scena Sądu Salomona i ciekawe dekoracje geometryczne, przypominające litografie znanego artysty, Eschera.

ŚWIĘTE OBLICZE
Po lewej stronie od wejścia, w ośmiobocznej zdobionej świątyni wykonanej przez najlepszego rzeźbiarza w mieście, Matteo Civitali znajduje się niesamowity obiekt kultu od średniowiecza aż do dzisiaj – Volto Santo czyli Święte Oblicze. Pisałam o nim i o legendzie w osobnym artykule na blogu. Ten krucyfiks prawdopodobnie z ósmego wieku przyciągał kiedyś do Lucca masy pielgrzymów, wybijano go na monetach i nawet królowie Francji składali przysięgi, powołując się na jego wiarygodność.

katedra lucca ilaria del carretto

SARKOFAG – ILARIA DEL CARRETTO
Jeżeli jeszcze nie jesteście przekonani co do wejścia do katedry, to być może przekona Was najważniejsza rzeźba początków 15 go wieku na terenie Włoch czyli sarkofag pięknej i młodej Ilarii del Carretto. Musicie wejść w prawo do Zakrystii i tam pomedytować nad Śpiącą Królewną, jak nazywają ją mieszkańcy. Kobiety w ciąży albo „stare panny”, przychodziły pocałować lub pogłaskać jej nos na szczęście. Ironicznie, bo ona sama szczęścia nie miała, ponieważ umarła przy porodzie. Jej mężem był ówczesny władca Lucca, Paolo Guinigi i ten zwrócił się do rozchwytywanego artysty ze Sieny, Jacopo della Quercia o grób dla pięknej żony.

Jacopo wykonał coś zupełnie innego niż było w modzie. Zrezygnował z wertykalnego grobu średniowiecznego, a zdecydował się pokazać prosty sarkofag i figurę zmarłej, jakby uśpionej na płycie. Pokazuje ją z wielkim realizmem, ubraną i uczesaną jak wymagała ówczesna moda, ze spokojem na twarzy i pieskiem u nóg. Nie ma odniesień religijnych, a sarkofag zdobią putti, czyli dzieci z girlandami, czytelna inspiracja klasyczna. Marmur jest niesamowicie wypolerowany.

MONUMENTALNY GRÓB ŚW. REGOLO
Po prawej stronie od ołtarza, możecie zobaczyć monumentalny grób Św. Regolo, wykonany przez Matteo Civitali. Regolo jest pokazany nad prawym wejściem do katedry, jak próbuje przekonać barbarzyńców co do swoich racji. Niestety bezskutecznie, bo obcinają mu oni głowę. Resztki męczennika przeniesiono w ósmym wieku do kościoła z Piombino, prawdopodobnie dlatego, żeby mieć jakieś relikwie, które przyciągałyby wiernych. Nie było jeszcze wtedy Świętego Oblicza, a pielgrzymi interesowali się tylko miejscami, gdzie znajdowały się jakieś relikwie. 

APSYDA I OŁTARZ
Apsyda ma piękną dekorację barokową, ze Św. Paolino, patronem Lucca, który oddaje miasto w boską opiekę. Ołtarz nie jest oryginalny, bo dopiero z 18 go wieku.

sw regolo matteo civitali
Grób Św. Regolo, Matteo Civitali

OŁTARZ WOLNOŚCI
Po lewej stronie od ołtarza, zwróćcie uwagę na Ołtarz Wolności, tak nazwany na cześć wyzwolenia miasta z niewoli pizańskiej w 14 tym wieku. Monument ze Zmartwychwstałym Chrystusem powstał w warsztacie bardzo znanego artysty Giambologna. Ten długo pracował dla Medyceuszy we Florencji, wykonując między innymi bardzo znane Porwanie Sabinek na piazza della Signoria.

Ołtarz ma na dole ciekawą płaskorzeźbę, pokazującą miasto Lucca ze swoimi wysokimi, średniowiecznymi wieżami.

TINTORETTO – OSTATNIA WIECZERZA
Po prawej stronie od wejścia, warto zobaczyć ostatni obraz bardzo znanego artysty z Wenecji, Tintoretta. Przedstawia on moment Ostatniej Wieczerzy i ustanowienia Eucharystii. Artysta pokazuje scenę na ukos i tworzy niesamowite światło, które bije od Chrystusa. Szczegóły tkanin, kieliszków, talerzy, wszystko pokazane z niesamowitą precyzją.

Zapraszam do spaceru po Lucca.

CARAVAGGIO – OFIAROWANIE IZAAKA

cecco del caravaggio

Michelangelo Merisi znany jako Caravaggio, to jeden z najbardziej fascynujących artystów wszystkich czasów. We Florencji mamy kilka jego obrazów, w tym Ofiarowanie Izaaka prawdopodobnie z 1603-04 roku, dzieło, które znajduje się w galerii Uffizi.

caravaggio ofiarowanie izaaka

Obraz przedstawia ogólnie znaną historię z Księgi rodzaju. Patriarcha Abraham, już w bardzo podeszłym wieku zostaje wystawiony na straszną próbę przez swojego Boga. Ten każe mu złożyć w ofierze jedynego syna Izaaka. Kiedy staruszek już prawie przykłada nóż do gardła syna, pojawia się anioł, który wskazuje na stojącego obok baranka. To jego ma Abraham złożyć w ofiarze, Izaak został oszczędzony. Ten właśnie moment przedstawia w niezwykle dramatyczny sposób Caravaggio.

Obraz został zamówiony i zapłacony przez Florentyńczyka, kardynała Maffeo Barberini, przyszłego papieża, Urbana VIII. Wiemy, bo mamy dokumenty potwierdzające płatności. Na początku 17 go wieku Caravaggio był już uznanym i popularnym malarzem w Rzymie i pracował dla wielu ówczesnych dygnitarzy i kardynałów. Jego oryginalny styl, kompozycja i postacie zarówno szokowały jak i fascynowały oglądających.

caravaggio ofiarowanie izaaka princetown
Ofiarowanie Izaaka, wersja z Princeton

Ciekawy jest fakt, iż istnieje inny obraz o tej samej tematyce prawdopodobnie z 1596 roku, choć nie przez wszystkich historyków sztuki potwierdzony jako dzieło Caravaggia. Ta wersja znajduje się w prywatnej kolekcji Piasecki-Johnson, u naszej rodaczki Barbary, która poślubiła multimilionera Johnsona i zajęła się kolekcjonowaniem dzieł sztuki. Można więc porównać obie wersje i zwrócić uwagę na to, że w drugiej wersji pojawia się pejzaż, bardzo rzadki u malarza. Znawcy uznali, iż jest to prawdopodobnie posiadłość poza miastem ówczesnych mecenasów Caravaggia.

Uderza też nietypowe jasne światło i kolorystyka. Po tym obrazie, artysta zanurzy się już tylko w ciemność i będzie wybierał bardzo mocny kontrast.

cecco del caravaggio

Do przedstawienia zarówno Izaaka jak i anioła, Merisi użył jednego ze swoich ulubionych modeli, Cecco Bonari nazywanego też Cecco del Caravaggio. Rysy anioła zostały trochę zmienione, by podobieństwo nie było widoczne na pierwszy rzut oka.

W tej scenie Michelangelo robi zbliżenie na przerażoną twarz Izaaka i wykonuje uważne studium ekspresji. Abraham natomiast jest przedstawiony jako osoba prosta, z brudnymi paznokciami i z niezbyt inteligentnym wyrazem twarzy. Co zresztą będzie często zarzucane artyście, iż przedstawiał on świętych jako osoby zwykłe i często używał jako modeli biedaków i nawet prostytutki.

Na płótnie rzuca się w oczy również kontrast między spokojną scenerią wiejską, łagodnością baranka i dramatyczną sytuacją. Postaci są ze sobą splecione, a ich figury tworzą formalnie piramidalny trójkąt. Baranek został namalowany z wielkim realizmem i delikatnością.

caravaggio ofiarowanie izaaka uffizi

W Uffizi wszyscy idą zobaczyć Meduzę i Bachusa. Warto jednak zatrzymać się i zobaczyć tak oryginalne dzieło malarza, Ofiarowanie Izaaka.

Zawsze uderza mnie niezwykła wrażliwość i użycie ekspresji na obrazach Caravaggia i kontrast z jego charakterem w codziennym życiu. Wiemy, iż był brutalny, kłótliwy, wdawał się w częste uliczne walki i agresje, miał wielokrotne problemy z prawem i otaczał się postaciami spod ciemnej gwiazdy.
Jak pogodzić to z artystą, przed którego obrazami ludzie często płaczą ze wzruszenia? To jest dopiero zagadka…

Chcesz zobaczyć galerię Uffizi z przewodnikiem? Napisz do mnie.