KOMPLEKS KATEDRALNY WE FLORENCJI – INSTRUKCJA OBSŁUGI.

KOMPLEKS KATEDRALNY WE FLORENCJI – INSTRUKCJA OBSŁUGI.

Stanęłam 10 minut przed wyjściem z florenckiej katedry, z moją legitymacją przewodnika, czekając na klientów i non stop podchodzili do mnie turyści z pytaniami: gdzie się wchodzi, kupuje bilety i podobne. To naprawdę niesamowite, że w tak ważnym i odwiedzanym przez tysiące turystów miejscu brakuje osób, udzielających informacji i brakuje informacji umieszczonych w sposób czytelny i widoczny.
Tutaj znajdziecie szybką instrukcję obsługi, jeśli chcecie zwiedzać kompleks katedralny we Florencji.


Widok z lotu ptaka na kompleks katedralny we Florencji

Czy warto? Według mnie tak. Jest to swoisty symbol miasta, jego historii i niesamowitego bogactwa od 13 go wieku. Przy kompleksie katedralnym pracowało setki artystów, rzemieślników, warsztatów. Przez jego wnętrze przewinęli się papieże, cesarze, władcy całego świata.
Kopuła jest do dzisiaj największą murowana kopułą na świecie, baptysterium posiada najpiękniejsze brązowe drzwi, a właśnie przy budowie katedry i dzwonnicy pojawiły się oznaki nowej epoki: humanizmu.

Dzwonnica Giotta, Florencja
Dzwonnica lub kampanila Giotta.

Z CZEGO SIĘ SKŁADA KOMPLEKS KATEDRALNY WE FLORENCJI?
Kompleks jest zarządzany przez historyczną organizację Opera del Duomo. Składa się z katedry Santa Maria del Fiore, resztek archeologicznych poprzedniej katedry: Santa Reparata, Baptysterium, muzeum katedralnego, dzwonnicy i kopuły.

BILETY
Bilety aktualnie sprzedawane są w trzech opcjach.
Brunelleschi Pass, bilet najdroższy, który zawiera wszystkie wymienione wyżej atrakcje z wejściem na kopułę i dzwonnicę.
Giotto Pass, który zawiera wszystkie atrakcje oprócz wejścia na kopułę.
Ghiberti Pass, który zawiera tylko wejście do muzeum, baptysterium i resztek katedry Santa Reparata.

Przy kupowaniu biletów wybiera się datę, od której bilet będzie ważny trzy dni. Przy kupowaniu Brunelleschi Pass, wybiera się datę i godzinę wejścia na kopułę.

Wejście do samej katedry jest bezpłatne, ale zazwyczaj trzeba odstać swoje w kolejce.
Opera del Duomo sprzedaje również wizyty z przewodnikiem w języku włoskim i angielskim.
Ja oczywiście polecam moje usługi.

Można czasami wykupić bilet na zwiedzanie tarasów katedry.
Do kompleksu należy również historyczny warsztat kamieniarski, Bottega dell’Opera del Duomo, przy via dello Studio.

Filippo Brunelleschi, katedra Florencja
Filippo Brunelleschi, posąg przy wejściu do kasy biletowej na placu katedralnym.

ZNIŻKI
Dzieci do 6 lat mają bilety gratis.
Od 7 do 14 lat jest oferowany bilet z dobrą zniżką.
Bilety gratis również dla osób niepełnosprawnych, zakonników, zakonnic i księży.
Aktualne ceny.

GDZIE KUPUJE SIĘ BILETY I ILE SĄ WAŻNE?
Bilety można kupić online na stronie Opera del Duomo.
Albo w kasie biletowej, po prawej stronie katedry. Poznacie to miejsce po kolejce. Wejście do kasy znajduje się między dwoma posągami architektów kompleksu, Brunelleschiego i Arnolfo di Cambio.

Kolumny z porfiru, Baptysterium Florencja
Drzwi wschodnie Baptysterium.

CZY TRZEBA REZERWOWAĆ?
Jeśli chcecie wejść na kopułę, zdecydowanie tak. Kilka dni przed przyjazdem warto zarezerwować. Na inne zabytki generalnie nie trzeba kupować wcześniej biletów.

GDZIE WCHODZI SIĘ DO POSZCZEGÓLNYCH ATRAKCJI?
Do katedry bez biletu wchodzi się głównym wejściem na przodzie. Poznacie po kolejce.
Jeśli macie bilet i wchodzicie do resztek poprzedniej katedry, Santa Reparata, wejście znajduje się przy prawym boku katedry, zaraz za dzwonnicą.

Do baptysterium wchodzi się przez drzwi północne.
Na dzwonnicę, wejściem od wschodu.
Na kopułę wchodzi się po lewej stronie katedry przez piękne wejście Porta della Mandorla. Poznacie je po płaskorzeźbie, przedstawiającej Matkę Boską w migdale, otoczoną chórem aniołów i po mozaice nad wejściem.
Muzeum katedralne mieści się za apsydą (częścią ołtarzową) katedry.

JAKIE SĄ GODZINY OTWARCIA?
Lepiej sprawdzić przed każdą wizytą, bo mogą się zmieniać.
Katedra jest zazwyczaj otwarta od 10 tej do 17 tej, oprócz niedziel.
Inne budynki otwierają od 9 tej/10 tej aż do 19 tej.
Muzeum katedralne jest zamknięte w pierwszy wtorek miesiąca.


Katedra Santa Maria del Fiore, Florencja
Widok z dzwonnicy na kopułę i tarasy katedry.

WAŻNE INFORMACJE
Przy kupowaniu biletu, uważajcie na datę, którą wybieracie. Bilety są ważne przez 3 dni od tej daty i nie można jej zmienić ani odzyskać pieniędzy. Do kompleksu, jak do wielu innych obiektów sakralnych, wchodzi się z zakrytymi udami i ramionami i nie w klapkach. Należy również zdjąć czapkę.

Przed wejściem do każdej atrakcji przechodzi się przez bramkę elektroniczną. Nie należy wnosić niebezpiecznych i ostrych przedmiotów.
Wejście po schodach na dzwonnicę i kopułę nie jest wskazane osobom z problemami fizycznymi, cierpiącymi na problemy sercowe, klaustrofobię, lęk wysokości i kobietom w ciąży. Oczywiście nie ma windy.

MSZE W KATEDRZE
W katedrze odbywają się codzienne msze, o 8.30, 10 tej i 18 tej. W niedzielę o 9 tej, 10.30 i 18 tej.
Godziny.

Byliście we Florencji w katedrze, na kopule, dzwonnicy? Jakie wrażenia?

Szukasz przewodnika, zapraszam do kontaktu.

KOPUŁA BRUNELLESCHIEGO WE FLORENCJI


Kopuła Duomo Florencja

ROCZNICA KOPUŁY 1420-2020

W tym roku (a dokładnie 7-go sierpnia) mija 600 lat od rozpoczęcia budowy jednego z architekturalnych cudów świata i symbolu Florencji czyli kopuły katedry Santa Maria del Fiore. Z tej okazji oczywiście podrożeje bilet wstępu (ironicznie), a ja chciałam Wam krótko przybliżyć jej historię i podać kilka ciekawostek. Mam nadzieję, że będziecie jeszcze bardziej się nią zachwycać a nazwisko Brunelleschiego wymieniać jednym tchem zaraz po Michelangelo i Leonardzie da Vinci. A może nawet przed!

Szkic Duomo Florencja


PROJEKT NOWEJ KATEDRY SANTA MARIA DEL FIORE
Budowę nowej katedry we Florencji, Santa Maria del Fiore, rozpoczęto pod koniec trzynastego wieku i już wtedy prawdopodobnie, pierwszy architekt, Arnolfo di Cambio uwzględnił przykrycie części centralnej kopułą. Następny budowniczy Francesco Talenti powiększył jeszcze bardziej projekt nowej świątyni i tym samym również przewidywane czaszkowate sklepienie. 

Wszystko to wyglądało bardzo pięknie w teorii, ale podczas gdy budowa katedry po wielkiej dżumie w 1348 roku posuwała się dość szybko do przodu, nad skrzyżowaniem nawy głównej i poprzecznej widniała wielka dziura. W rzeczy samej nikt za bardzo nie wiedział jak zabrać się za budowę tak ogromnej kopuły. Florentyńczycy wstydzili się takiego stanu rzeczy, szczególnie iż rywalizujące miasta Siena i Piza, w połowie czternastego wieku miały prawie zakończone przepiękne katedry.

Centrowanie do łuku

MUROWANA KOPUŁA BEZ PODPORY
Generalnie, od czasów antycznych, do budowy łuków i sklepień używano drewnianej podpory tak zwanego centrowania lub krążyny. Zdejmowano ją dopiero w momencie umieszczenia ostatniego elementu, “chiave di volta”, który unieruchamiał całą strukturę. W tym przypadku bęben, który miał podtrzymywać całą strukturę, ma około 43 metrów szerokości i znajduje się na wysokości 54 metrów. Zrobienie tak ogromnej drewnianej podpory było nie do pomyślenia! Trzeba było przewidzieć inne rozwiązania lub pomyśleć o wybudowaniu kopuły, która będzie podtrzymywać swój własny ciężar i niwelować siły parcia.

Kopuła Florencja katedra
Katedra Santa Maria del Fiore

KONKURS NA KOPUŁĘ W 1418 ROKU
Podczas konkursu w 1418 roku na najlepszy projekt, pojawiły się najróżniejsze pomysły. Jeden z “oryginalniejszych” mówił o wysypaniu katedry piaskiem, który będzie podtrzymywał całą kopułę podczas budowy i zostanie pozbierany po zakończeniu prac przez Florentyńczyków. Mieli oni być do tego zachęceni przez ukryte w środku monety.

Na szczęście w konkursie na projekt wziął udział Brunelleschi! Jego przedstawione pomysły niestety nie przetrwały do naszych czasów, więc nie wiemy co przekonało komisję, by to właśnie jemu przydzielić zadanie. Co ciekawe, miał on współpracować z Lorenzo Ghibertim, którego nie znosił. By pozbyć się niechcianego kolegi, zasymulował więc długą chorobę i kiedy przekonano się, iż bez Brunelleschiego, Ghiberti nie daje rady, zdecydowano się przyznać całkowity nadzór nad budową ”naszemu” sprytnemu Pippo.

FILIPPO BRUNELLESCHI (1377-1446)
Brunelleschi był z wykształcenia złotnikiem i rzeźbiarzem, a z powołania architektem. Podróżował wielokrotnie do Rzymu razem z jego młodszym przyjacielem Donatello, by studiować architekturę klasyczną. Szczególnie Pantheon i jego kopuła (aczkolwiek zbudowana zupełnie inaczej niż sklepienie florenckie i znacznie niższa), ciekawił go i fascynował. We Florencji postanowił sprostać wyzwaniu, którego nikt nigdy wcześniej nie podjął: zbudować ogromne czaszkowate sklepienie bez żadnej podpory, największą, aż do dzisiaj, murowaną kopułę na świecie.

Jodełka Kopuła Duomo Florencja

DWIE KOPUŁY
Kiedy obserwujecie kopułę z zewnątrz, nie wiecie, iż pod nią znajduje się drugie sklepienie, wewnętrzne. Obydwa są połączone żebrami z marmuru a dookoła żelaznymi pierścieniami, tworząc w ten sposób rodzaj szkieletu, który podtrzymuje cały ciężar ponad czterech milionów cegłowek. Taki rodzaj “gorsetu” pozwolił na stworzenie sklepienia, które nie zawaliło sie pod własnym ciężarem w czasie budowy.

Przyczynił się do tego również opracowany przez Brunelleschiego specjalny system kładzenia cegłówek na jodełkę. To wszystko możecie zaobserwować wchodząc na sam szczyt katedry. Będziecie wtedy przechodzić między dwoma kopułami, po schodach również zaprojektowanych przez genialnego architekta. Zobaczycie cegłówki wypalone pod jego nadzorem i ułożone w ten właśnie sposób, jak również zaprojektowane przez niego maszyny.




NOWE MASZYNY I ROZWIĄZANIA
Brunelleschi zaprojektował wiele nowych urządzeń do transportu materiałów, jak na przykład specjalne “koło-dźwig“, napędzane siłą zwierząt, dźwignice i nawet łodzie, do przewożenia materiałów budowlanych rzeką. Dla robotników wymyślił nowatorskie rusztowania, nieopierające się o ziemię lecz wkomponowane w budowane sklepienie i uformowane jak sieć pająka. Murarze, by nie tracić czasu, spędzali całe dni na wysokości, a bezpieczeństwo pracy było tak duże, iż w ciągu 16 lat, tylko jeden z nich zginął w wypadku.

Podobno to właśnie na rusztowaniach kopuły wymyślono przepis na tradycyjne danie toskańskie, do dzisiaj podawane w restauracjach – ”peposo”. Była to wieprzowina, pieczona na rozgrzanych cegłówkach i mocno przyprawiona pieprzem i czerwonym winem. Dzisiaj proponuje się wersję z mięsem wołowym.

TAJEMNICA POMIARÓW
Do dzisiaj pozostaje dla nas zagadką sposób dokładnych pomiarów nachylenia każdej ściany kaloty. Zazwyczaj w tamtych czasach do takich obliczeń używano sznurów, ale jest to trudne do zrozumienia, by tak skomplikowane matematyczne wyliczenia mogły zostać wymierzone właśnie w ten sposób. We Florencji, współczesny architekt Massimo Ricci zbudował kopułę w miniaturze w jednym z miejscowych parków. Użył on dokładnie takich samych metod i pomiarów jak Brunelleschi, niestety nie udało mu się obliczyć precyzyjnego nachylenia. Odsyłam poniżej do filmu na you tube z angielskimi napisami, który właśnie o tym opowiada.

Jodełka Kula Kopuła Duomo Florencja
LATARNIA I POZŁACANA KULA NA SZCZYCIE KOPUŁY
Latarnia, którą widzicie na samym szczycie kopuły została również zaprojektowana przez Brunelleschiego, choć nie ujrzał już on jej realizacji, bo zmarł w 1446 roku, kiedy dopiero zaczęto jej budowę. Na samym szczycie latarni znajduje się pozłacana brązowa kula i krzyż odlane przez warsztat Andrea Verrocchio. Marmurowa latarnia jest ważnym elementem, ponieważ niweluje siły parcia na zewnątrz do wewnątrz. 

SYMBOL FLORENCJI
Kopuła, zakończona w 1436 go roku stała się symbolem miasta, jego bogactwa i pomysłowości. Trzeba było poczekać na bazylikę Św. Piotra w Rzymie, by zobaczyć coś podobnego, ale i tak kopuła florentyńska przewyższa jej piękno. Sam Michał Anioł powiedział. “Jadę do Rzymu zrobić siostrę kopuły, ale nie piękniejszą.“
Nie ma takiej drugiej na świecie, obiektywnie podchodząc do tematu. Do dzisiaj, zbliżając się do Florencji, z oddali spostrzegamy czerwoną kopułę. Górowała ona kiedyś nad całą okolicą i była widoczna z odległości wielu kilometrów.

Jeśli chcecie dowiedzieć się więcej, odsyłam do linków na dole.
A ja zapraszam Was do zwiedzania Florencji i do zamawiania wcześniejszych biletów online na wejście na szczyt katedry- Duomo

LINKI
Informacje bardziej techniczne i podcast po polsku
Film po angielsku o budowie
Film z napisami po angielsku o eksperymencie budowania kopuły w miniaturze przez Massima Ricci